Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.2005, Blaðsíða 38

horf. Ég ætla ekki að blanda mér í þetta, hugsar fóik, og gera
illt verra með af skipta mér af þessu. A ég virkilega að trúa
því að einhver geti farið svona með barnið sitt? Við horfum
einfaldlega fram hjá því að það er skylda okkar að skoða máiið
betur. Barnalögin eru mjög ákveðin og ná út yfir allar aðrar
skyldu, m.a. þagnarskylduna. Okkur ber að tilkynna öll tilfelli
sem vekja spurningar. Við þurfum ekki að sanna neitt."
Því má bæta við að Eyrún stóð fyrir átaksverkefni á slysa- og
bráðadeild fyrir þremur árum. Boðaðir voru til skrafs og ráða-
gerða fulltrúar lögreglu, féiagsþjónustu, lögfræðinga og fleiri
starfsstétta. Rædd voru tilfelli sem hugsanlega hefði átt að
tilkynna og starfsfólkið upplýst um réttindi sín og skyidur.
Niðurstaða þessa námsdags var sú að tilkynningum til barna-
verndaryfirvalda fjölgaði á einu ári úr 5-10 í 140.
Börnin eru alltaf þolendur
Eyrún sagði í þessu sambandi: „Þarna kom til fræðsla og
styrking, starfsfólkið var fullvissað um að það mætti og ætti
að taka afstöðu með börnunum. Fólk kemur hingað tugum
og hundruðum saman ár hvert í alls kyns ástandi, drukkið,
vegna lyfjaeitrana, slasað og eftir sjálfsvígstilraunir. I hópnum
eru mæður sem leita sér aðstoðar vegna áverka sem þær hafa
hlotið inni á heimilunum. Þar eru börnin alltaf þolendur. Það
koma dauðadrukknar mæður eða feður sem hafa jafnvel verið
að aka með börnin sín í bílnum. Hvað er þetta annað en van-
ræksla af verstu gerð? Það er ákveðin vitundarvakning í gangi
og það eru komnar ákveðnar reglur milli félagsþjónustunnar
og LSH. Við stöndum okkur þokkalega núna hvað þennan þátt
varðar."
Eyrún sagði að ávallt væri litið svo á að tilkynning til barna-
verndaryfirvalda væri stuðningur við fjölskylduna. Horft væri á
fjölskylduna sem heild og það undirstrikað að allir ættu rétt á
hjálpandi hönd þegar vanda bæri að höndum. Hún sagði síðan:
„Með því að halda þessu stöðugt vakandi hefur gengið þokka-
lega að framkvæma þetta en við vitum að það er hægt að gera
mikið betur. Við vinnum í hröðu spítalakerfi, en hversu gullið
tækifæri híður ekki heilsugæslunnar að taka á þessum vanda?
Fyrst við gátum þetta þá hljóta fleiri að geta það. Það sem
gerist í framhaldi af þessu og snýr inn á við er aukin vellíðan
starfsfólks þegar skjólstæðingi er beint í viðunandi farveg.“
Við ræddum síðan um samvinnu stétta út af ofbeldismálum
og hvar grípa ætti inn í þegar sjúkdómar og erfiðleikar gerðu
foreldra vanhæfa til að sinna uppeldi barnanna. Eyrún sagði
m.a.: „Þetta er vörðuð leið. Fyrst er það mæðraskoðun, fæð-
ingardeildin, ungbarnaeftirlitið, dagmamman, leikskólinn og
síðan grunnskólinn. Heilsugæslan kemur fljótt inn. Það er
ekki af því að allir séu blindir að ekki er gripið
inn í þegar þess þyrfti með heldur er þetta oftar
spurning um hver á að taka af skarið og hversu
lengi ástandið er Iátið líðast. Auðvitað grípur
félagsþjónustan réttilega og vel inn í mörg mál
en á sama tíma eru alltof mörg mál sem fá að
rúlla afskiptalítið of lengi. Talið er að þriðji hver
einstaklingur sé haldinn einhverjum geðrænum
vandamálum. Þá hlýtur eitthvað að láta undan
einhvers staðar.“
Blinduö af eigin almætti
Verður þú vör við fordóma meðal heilbrigðisstarfs-
fólks?
„Já, við erum mjög dómhörð. Við veitum alls ekki
alltaf hlutlausa hjúkrun eða læknisþjónustu. Við
dæmum manneskjur eftir því hvernig þær koma
fyrir; við dæmum þær eftir félagsskapnum, eftir
umhverfi, fyrri komum og árekstrum. Við lesum
stundum fordómana út úr læknaskýrslum og
höfum gert það áratugum saman. Þar er verið
að dæma og á sama tíma gleymist að skoða hvað
býr á bak við. Hluti af því að vinna á neyðar-
móttökunni er að gangast við fordómum sínum.
Það verður að horfa á manneskjuna og láta ekki
annað skyggja á. Fordómar mega aldrei lita sam-
skiptin við skjólstæðinginn. Við erum öll alin
upp í fordómum og með mismunandi gildi. Ég
held að það sé núna verið að efla siðfræðikennslu
bæði í hjúkrunar- og læknanámi. Ég veit að í
hjúkrunardeild er unnið að því að horft sé á ein-
staklinginn sem heild, taka hann trúanlegan og
setja sig í hans spor. Við erum oft svo blinduð af
okkar eigin almætti alla daga að við höfum ekki
verið tilbúin til að sjá hlutina frá sjónarhorni
annarra."
Eyrún var í framhaldi af þessu spurð hverju hún
myndi breyta ef hún fengi aðstöðu til. Hún svar-
aði: „Himinn og haf eru milli viðhorfa og þekk-
ingar frá því ég byrjaði að vinna í hjúkrun og það
er stöðugt verið að endurbæta og gera góða hluti.
Það er krefjandi að fara inn f þessi mál hvort sem
er í heilbrigðiskerfinu eða annars staðar. Það þarf
sterk bein til að gefa meira af sér en fæst til baka.
Ef fólki líður ekki vel í starfi, ef því finnst það
ekki fá neitt til baka á sama tíma og það býr bæði
við niðurskurð og aukið álag þá verður oft lítill
vilji til að gefa meira af sér. Fólk þarf stöðugt að
36
Tímarit hjúkrunarfræöinga 2. tbl. 81. árg. 2005