Norðurslóð - 28.05.1997, Blaðsíða 3

NORÐURSLÓÐ - 3
I marsblaði Norðurslóðar urðu þau mistök við vinnslu blaðsins að tvær myndir sem fylgdu grein Bjarna E. Guðleifs-
sonar spegluðust. Hér koma þær réttar; Mynd 1: Greinarhöfundur horfir af Lambárfjalli þvert yfir Lamár-
dalsbotninn í átt að hesti. „Tryppin“ eru til vinstri við Hest: (Ljósm. G.G.) - Mynd 2: Horft til baka á skörðótta egg
Lambárfjallsins með veggbrattan Lamárdalinn öðrum megin og sprunginn Derrisdalsjökulinn hinum megin.
(Ljósm: GG.)
Myndin var tekin að vori af suðurenda Möðruvallafjalls og er horft fram
Ytri-Tungudal. Lengst til hægri ber Kvarnárdalshnjúk við himin og þá Dýja-
f jallshnjúk með snjóskafli, en gengið var niður hægra megin við hann og út
Ytri-Tungudal. A miðri mynd ber Kirkjufjall við himin, næsta viðfangsefni
ásamt þeim tindum sem eru lengst til vinstri. (Ljósm. BEG)
Gangan langa - Gengin vatna-
skilin umhverfís Svarfaðardal
Enn um Rima(r)
Bréf frá Helga á Þverá
í febrúarblaði Norðurslóðar 1997
er grein er nefnist „Eru Rimar karl-
kyns eða kvenkyns?“ Þar er sagt
frá því að eg hafi orðið í karlkyni
og er það rétt. Nú vil eg gera grein
fyrir því, hvers vegna eg geri það.
Ljótólfur goði tók sér bólfestu
austan Svarfaðardalsár og nefndi
bæ sinn Hof. Hann gerðist mikill
bóndi, enda jörð góð. Graslendi
töluvert, útbeit nokkur og sumar-
hagar góðir. Hof hefur alltaf verið
talin með bestu jörðum dalsins.
Sjálfsagt hefur Ljótólfur farið að
gefa ýmsu nöfn.
Upp af Hofsdalnum gengur hátt
og einkennilegt fjall, ólíkt svarf-
dælskum fjöllum. Nokkrir kletta-
lausir rindar, eða rimar, hver öðr-
um líkir en misjafnir að gildleika.
Kannske hefur Ljótólfur gefið
fjallinu nafn, eða að minnsta kosti
samþykkt það. En fjallið var skírt
Rimar. Ljóst er að nafnið er sam-
nefni rimanna í fjallinu og ekki er
vafi á að orðið er kallkyns. Það fór
ekki fram hjá mönnum að rimamir
í fjallinu settu mjúkan cg notalegan
svip á fjallið og með nafninu var
því vel lýst hvert var aðal einkenni
Rimanna. Þótt ekki sé kunnugt um
hvemig Rimanafninu hefur reitt af
í aldanna rás, þá em líkur til að það
hafi fullkomlega haldið velli.
Þegar eg var að alast upp í Gröf
man eg ekki eftir að heyra nokk-
urn, hvorki heima né í nágrenninu,
tala um Rimarnar. Þar var karlkyn-
ið allsráðandi. Það er fyrst eftir að
eg kem í Þverá að eg tek eftir því
að fólk kvenkennir Rimana. Og
þetta er nokkuð almennt. En af
hverju þessi breyting gerist er
nokkur ráðgáta. Þó er ekki ólíklegt
að þar sem fleirtalan af rim og rimi
er sú sama hafi ruglað fólk og þótt
svo munntamara að segja rimamar
heldur en rimarnir og ekki hugsað
út í hvaða vitleysu það var að gera.
En mig furðar á að þeir, sem hafa
Rimana fyrir augum skuli villast út
í það að víkja þeirra rétta nafni til
hliðar og taka nafn sem ekki styðst
við veruleikann. Engin rim er í
fjallinu, sem betur fer, því að væri
það mundi útlit þess vera allt ann-
um annað slagið niður í dalbotninn
(Mynd 3 í síðasta blaði). Á leið
okkar eftir Kvarnárdalshnjúknum
gengum við yfir allstóran skafl, og
þar voru einu ummerki manna,
sem við sáum í ferðinni (auk
varða), spor í snjónum eftir ein-
hvem einfara, sem hafði gengið í
báðar áttir, og hafði sólin stækkað
sporin, þannig að þau hefðu getað
verið eftir snjómanninn.
Dýjafjallshnjúkur
Nú var Kiængshólsdalurinn fullur
af þoku, en alveg þokulaust var að
sjá til norðurs, nema hvað okkur
sýndist Eyjafjörðurinn þokufyllt-
ur, en við vorum í sól og logni. Við
stefndum nú til austurs, meðfram
Klængshólsdalnum í átt að Dýja-
tjallshnjúki (1456 m), hæsta fjalli
á Tröllaskaganum vestan Hörgár-
dals og Öxnadals. Klængshóls-
dalsmegin eru þessir tveir hnjúkar
hluti af sama fjallinu sem myndar
norðurhlíð Klængshólsdalsins, en
Hörgárdalsmegin eru þeir miklu
greinilegri hnjúkar. Kvamái'dals-
hnjúkurinn gnæfir yfir botni Illa-
gilsdals (og reyndar einnig Kvarn-
árdals) en Dýjafjallshnjúkurinn er
við botn Ytri-Tungudals, eða á
mörkum dalanna tveggja.
Á milli hnjúkanna er enn eitt
skarðið (1380 m), en í því var gul-
ur sandsteinn, ekki rauður svo sem
annars staðar. Ekki var hægt að
Framhald á bls. 6
Niðurlag sjötta kafla: Hestur - Dýjafjallshnjúkur
Öldungurinn
Helgi Símonarson
á Þverá.
að og lakara en nú er. Líklega vita
allir Svarfdælingar að það eru rim-
amir sem skapa ásýnd fjallsins og
verður ekki breytt.
Mér sýnist því engin rök fyrir
nafnbreytingu og slikt aldrei
hvarflað að mér, enda væri eg þá
að svíkja fjallið, sem hefur verið
augnayndi mitt frá bemsku til
þessa dags. Eg býst ekki við, að
breyting verði í hvaða kyni menn
hafa fjallsnafnið Rimar. Þeir sem
nú nota kvenkynið munu halda því
asti falljökull sem ég hef séð á
Tröllaskaganum, hangir hann utan
í bröttum hnjúknum og falla stór
og sandborin jökulstykki úr hon-
áfram, jafnvel þótt þeir sjái, að
Rimamar eru í algeru ósamræmi
við svipmót fjallsins. En það er
líklega of mikil bjartsýni að eiga
von á því að þeim fjölgi, sem
nefna fjallið sínu rétta nafni. Þó
gæti það gerst, ef málið er skoðað
af skynsemi.
Hvemig sem fer munu rimar
fjallsins vera áfram á sínum stað,
blasa við sjónum manna og prýða
fjallið með tilveru sinni.
Helgi Símonarson
Afglapaskarð
Það gladdi mig að vera kominn í
Afglapaskarð (1200 m), því nú var
ég loks kominn á slóðir sem ég
hafði farið um, en allt frá Rimum
var ég á nýjum slóðum. Hins vegar
blasti nú við okkur óárennilegasti
kafli dagsins. Handan Afglapa-
skarðsins er sérkennilegur tindur,
sem sést víða að, bæði Hörgárdals-
og Skíðadalsmegin, og ég hef
lengi kallað „Afglapa". Hann blas-
ir til dæmis við úr suðurmynni
Þorvaldsdals þegar horft er í botn
lllagilsdals. Sýndist okkur nokkurt
torleiði upp að honum úr Afglapa-
skarði, meðal annars eitt kletta-
belti. Við klöngruðumst þó þama
upp, fyrst í stórgrýtisurð og síðan
þurftum við að komast upp kletta-
belti, sem við sigruðum með því
að fara rauðlitað klif eða skarð, og
komnir þar upp opnaðist okkur
fögur sýn norður Nautárdalinn í átt
að Derri og Sælufjalli. Við þurft-
um enn að ganga mjög bratta stór-
grýtisurð uns við komum að rótum
Afglapa. Við gengum ekki á hann,
en stefndum eftir bríkinni á milli
settumst við að í þægilegu stór-
grýti og borðuðum nestið í sól og
logni.
Kvarnárdalshnjúkur
Að lokinni áningunni fómm við án
vanda upp á Kvamárdalshnjúk
(1448 m), og þar á vesturbrúninni
er stærsta og veglegasta varðan
sem á vegi okkar varð. Þeir Valdi-
mar og Aðalsteinn frá Klængshóli
sögðu mér að þeir hefðu hlaðið
þessa vörðu, líklega rétt eftir 1940,
en þátttakendur voru einnig þeir
Þverárbræður, Sveinn og Björn,
svo og Jóhann Jónsson frá Jarð-
brú. Kvarnárdalshnjúkurinn (og
varðan) blasa við neðan úr Skíða-
dal til dæmis frá Kóngsstöðum
upp Kvamárdal. Önnur minni
varða er á brúninni norðaustan á
hnjúknum, en þar er hann hæstur,
og stendur hún býsna tæpt. Hrika-
legur Illagilsdalurinn var nú undir
fótum okkar, og austan við hann er
fjallsrani sem aðgreinir hann frá
Ytri-Tungudal, og gengur rani
þessi út frá Dýjafjallshnjúki. Utan
í Dýjafjallshnjúknum er stórbrotn-
Greinar-
höfundur:
Bjarni E.
Guðleifs-
son
Kvarnárdals og Illagilsdals í áttina
að Kvamárdalshnjúknum. Nú sá-
um við vel ofan í tröllslegan Illa-
gilsdalinn og Dýjafjallshnjúkur
virtist ekki fjarri. Þessa leið hafði
ég farið fyrr og taldi mig því næst-
um á heimaslóðum það sem eftir
var dagsins. Mundi ég eftir torfæru
á þessum hrygg á milli dalanna
tveggja, og kom það á daginn,
þama var grjótkryppa með snjó
Illagilsdalsmegin og klettum
Kvamárdalsmegin. Áttum við í
nokkrum erfiðleikum með hana,
og fór svo að ég strandaði og Grét-
ar þurfti að rétta mér hjálparhönd
upp glæfralegasta þrepið. Þegar
þessari brík lauk vorum við komn-
ir á litla flatneskju undir norður-
jaðri Kvamárdalshnjúks og þar