Norðurslóð - 26.02.2002, Blaðsíða 4

4 - Norðurslóð
Gangan langa
Gengin vatna-
skilin umhverfis
Svarfaðardal
s
17. kafli: Ur Sandárdalsbotni í Þverárdalsbotn
Bjarni E. Guðleifsson skrifar
Mynd 1. Horft af Kerlingarhnjúki yfir botn Klaufabrekknadalsins ólafsfirska. Klaufabrekknaskarðið er
handan dökkbrýnda hnjúksins á miðri mynd (Miðhnjúks?), sem skiptir dalnum í tvo botna. Norðurhlíðar
Klaufabrekknadalsins svaifdœlska fjœr, og gnafa Systurnar tvœr hœst en Auðnasýling til vinstri.
t *
Mynd 2. Gengið til baka niður Klaufabrekkur í átt að Skarðshólum.
Grýtudalur og Vatnsdalur framundan með Skeiðsfjalli.
Það var síðasta dag ágúst-
mánaðar sem við þre-
menningarnir strönduð-
um í botni Sandárdals.
Haustdagurinn var stuttur, svo
við gengum niður jökulfönnina á
milli Þverfjalls og Kerlingar-
hnjúks til byggða. Að baki höfð-
um við tindóttan norðurbotn
Sandárdals og þar þurftum við
að byrja næst. Við ræddum um
það hvort vonlaust væri að við
kæmumst einn dag enn í septem-
ber, til að nálgasl endamarkið
enn frekar. Ég taldi það hæpið,
bæði styttast dagar óðum og
allra veðra er von í september.
Auk þess átti ég erindi á ráð-
stefnu í Skotlandi um miðjan
mánuðinn, þannig að þetta gat
mín vegna ekki orðið fyrr en
eftir það. í huganum afskrifaði
é^g þetta, en félagar mínir, þeir
Arni og Grétar, voru óvenju
bjartsýnir og vildu ekkert úti-
loka.
Ég fór til Skotlands og var þar
úti örlagadaginn 11. september
og lenti í mestu ógöngum með
vasahnífinn minn sem hefur
fylgt mér nánast hvern dag í ára-
tug, en hnífinn gaf Tryggvi á
Rútsstöðum mér á fimmtugsaf-
mæli mínu á Staðarhnjúki 1992.
Ég hef aldrei þurft að framvísa
þessum hnífi í ferðalögum á milli
landa, en 14. september var búið
að herða reglur og gleymdi ég
honum í vasanum og var kominn
í gegnum öll öryggishlið nema
það síðasta þegar hann fannst og
ég var sendur tilbaka alla leið-
ina. Endaði þetta með því að ég
gat valið á milli þess að láta gera
hann upptækan eða senda hann í
litlum plastpoka sem farangur,
sem ég auðvitað valdi. Lá við að
af þessu öllu hlytist mikill mála-
rekstur. Mér til mikillar undrun-
ar kom þessi litli plastpoki fram
á færibandinu á Keflavíkurflug-
velli innan um allar stóru tösk-
urnar. Það var mér líka undrun-
arefni að enn var snjólaust á Is-
landi og jörð ófrosin um miðjan
september. Svipuðumst við fé-
lagarnir eftir einhlítum góðviðr-
isdegi og virtist hann kominn
þann 25. september.
Á Kerlingarhnjúki
Við vöknuðum klukkan 5 um
morguninn þann 25. september í
svartamyrkri, en nokkuð birti
þegar við ókum út í Svarfaðar-
dal. Við lögðum af stað frá bíln-
um við Göngustaði klukkan
6:20. Agætlega göngubjart var
þegar við gengum inn Sandár-
dalinn norðan ár, en þeim megin
er hann víst nefndur Göngu-
staðadalur. Logn var og létti
Áskrif-
endasími
Norður-
slóðar
er
466 1555
smám saman til þannig að al-
heiðskírt var og um klukkan 7
tóku fjallatindar að loga í rauð-
um sólargeislunum. Nýsnjór sást
í stöku bollum til fjalla. Við rölt-
um fram dalinn, fylltum á vatns-
ílát neðanvið jökulfönnina og
gengum síðan upp hana og
stefndum í skarðið í norðurbotni
Sandárdalsins þar sem það var
lægst (1000 m), og sáum nú þver-
hnípið sem hafði stöðvað okkur
í ágúst. Við heyrðum í hröfnum
og sáum tófuslóð í snjónum.
Göngufæri var gott í snjónum en
efst í skarðinu þurftum við að
skríða upp bratta og lausa
skriðu. Þegar við stóðum uppi í
skarðinu var veggbratt ofaní
Hvarfdalinn og við fikruðum
okkur eftir lausum hryggnum í
átt að Kerlingarhnjúknum, sums
staðar á snjó. Efst komum við að
ófærum klettabeltum og urðum
að klöngrast neðan þeirra Sand-
árdalsmegin og fara upp utanvið
klettabeltið. Þegar upp kom og
við höfðum gengið austur á há-
tind Kerlingarhnjúksins (1170
m) reyndist hann ávalur og hul-
inn snjó á köflum. Þar var engin
varða, og bættum við svolítið úr
því meðan við hvíldumst og
mötuðumst, en ég hafði tapað
vatnsflöskunni minni í klöngrinu
og var háður félögum mínum
um drykk. Þarna var gróðurlaust
og einn hrafn sveif yfir okkur og
klukkan var 10:30. Rani norður
úr Kerlingarhnjúknum aðskilur
Hvarfdal (sem tilheyrir Fljótum)
og Klaufabrekknadal (sem til-
heyrir Ólafsfirði, en áin Drykká
rennur samt til Fljóta). Endar
rani þessi í Olnbogahyrnu en
neðan hennar er Klaufa-
brekknadalsöxl. Á Kerlingar-
hnjúknum kveðjum við sem sagt
Fljótamenn og það sem eftir
verður göngunnar verða Ólafs-
firðingar okkur á vinstri hönd.
Við höfðum fyrst haft sýn út
Hvarfdal og yfir Fljótin og nú
stórfenglega sýn yfir Klaufa-
brekknadalinn ólafsfirska, en
botn hans er tvískiptur og eru
talsverðir jöklar í báðum botn-
um undir þverhömrum (mynd
1), en norðan dalsins er Hestfjall
sem endar í fremur rislitlum Há-
degishnjúki. Mig grunar að
norðurbotn dalsins sé svonefnd-
ur Uxabás, en þar liggur leiðin
um Klaufabrekkur. Hnjúkurinn
sem skiptir dalbotninum í tvennt
var sérlega hrikalegur að sjá, en
á honum veit ég ekkert nafn.
Gott útsýni var einnig út Sand-
árdalinn og inn Vatnsdalinn
handan Svarfaðardals. Við sáum
nú leið okkar framundan, en hún
lá um þennan hrikalega hnjúk
og á mörkin á milli tveggja sam-
nefndra dala, Klaufabrekkna-
dalsins ólafsfirska og svarf-
dælska. Við gengum fjallið til
austurs sem smálækkaði og
hefðum við getað farið út á
Gimbrarhnjúk en leið okkar
liggur ekki út á fjallið á milli
Sandárdals og Klaufabrekkna-
dals heldur meira til norðurs á
hrikalega hnjúkinn. í snjónum
sáum við bæði refaslóð og för
eftir rjúpu og þegar landið lækk-
aði komu stöku gróðurstrá í ljós,
fjallasveifgras, músareyra og
jöklasóley. Þessi lægð er botninn
á svonefndu Illárviki í Sandárdal
(Göngustaðadal), sem er innan-
við Gimbrarhnjúk.
Klaufabrckkur
Eins og í fleiri dölum á þessu
svæði þá er Klaufabrekknadal-
urinn svarfdælski tvíbotna, og er
gönguleiðin yfir í Ólafsfjörð,
Klaufabrekkur, um nyrðri botn-
inn (öfugt við það sem er í Sand-
árdal). Þegar við ætluðum út á
hnjúkinn á milli botnanna, sem
ég hafði Ólafsfjarðarmegin talið
hrikalegan og skiptir í raun báð-
um Klaufabrekknadölunum í
tvo botna, kom í ljós að illfært
eða ófært var útá hann. Við urð-
um því að fara niður í Klaufa-
brekknadalinn svarfdælska á
jöklinum í suðurbotninum. Þetta
var mikill og breiður jökull, illa
sprunginn og víða svartur og
neðst var grjótjökull. Við tengd-
um okkur saman með línu og
komumst klakklaust niður, en
mikið sá ég eftir hæðartapinu,
því líldega fórum við niðurí um
800 m hæð, og mikið veltum við
því fyrir okkur hvort fært hefði
verið út á miðhnjúkinn (má
kannski nefna hann Miðhnjúk?)
og ekki síður hvort við hefðum
komist niður af honum í Klaufa-
brekknaskarðið. Niðurstaðan
var sú að við hefðum valið rétta
leið. Á jökulurðinni neðan jök-
ulsins, klukkan 12:15, komumst
við í vatn og nærðumst. Handan
dalsins sáum við næstu áskorun,
fjallið á milli Klaufabrekknadals
og Þverárdals, en það er mikið
og nær langt til austurs og endar
í Hreiðarsstaðafjalli. Sólskin var
á köflum en lágþoka niðri í
Svarfaðardal. Við gengum síðan
taktfastir upp jökulinn í nyrðra
skarðið, upp efri hluta svo-
nefndra Klaufabrekkna. Þegar
upp í mjótt Klaufabrekkna-
skarðið (1030 m) kom opnaðist
fögur sýn út Klaufabrekknadal-
inn ólafsfirska yfir Lágheiðina á
Hreppsendasúlur og fjöllin milli
Fljóta og Ólafsfjarðar, en hand-
an Svarfaðardalsins blasti
Grýtudalurinn við augum okkar
ásamt Búrfellshyrnu og Tjarn-
hólahnjúki.
Strand á Innri-Systur
Eftir að hafa notið útsýnisisns til
beggja átta úr þessu þrönga
Klaufabrekknaskarði lögðum
við til atlögu við fjallið norðan
skarðsins, innsta hluta fjallsins
sem endar austast í Hreiðars-
staðafjalli en vestanmegin í
Hestfjalli. Sóttist gangan ágæt-
lega en efst þurftum við að fara
aðeins austaní röðlinum og þeg-
ar upp kom sáum við ofaní
Reykjadalinn, sveigðum síðan
aðeins til ausurs og svo yfir smá-
lægð til norðurs. Veggbratt mörg
hundruð metra þverhnýpi var
ofaní Reykjadalinn en aflíðandi
skriður niður í Klaufabrekkna-
dalinn. Loks, klukkan 2:30 stóð-
um við á hátindinum og fyrir fót-
um okkar lá þá líka Þverárdalur-
inn, en norðurhlíð hans nefnist
Bakkadalur. Þessi tindur mun
vera annar tveggja sem nefnist
Systir (1270m), hinn er álíka hár
aðeins utar í fjallinu og enn utar
er svo Auðnasýling og Hreiðars-
staðafjall yst. Þarna var óskap-
lega fögur sýn, bæði út Reykja-
dalinn og ekki síður þvert yfir
Þverárdalinn, en hann er afar
fallegur og miklu hrikalegri en
ég hafði ímyndað mér. Fjöllin
fyrir botninum beggja megin
voru skreytt með mörgum rauð-
um berglögum. Við stóðum sem
sagt á innri Systurinni með þver-
hnípi bæði niður í Reykjadal og
Þverárdal, og þarna vorum við
enn einu sinni strand. Virtist mér
algjörlega ófært niður í botn
Þverárdals, enda þótt Grétar
vildi reyna. Við komumst niður á
fyrsta hjallann, en þeir voru ótal-
margir eftir, og skrikaði manni
fótur var bráður bani búinn við
fall niður mörg hundruð metra.
Við sáum því ekki aðra lausn en
að snúa við, og okkur sýndist
erfitt viðfangsefni bíða okkar
næsta sumar að klifra uppúr
Þverárdalsbotninum, en þar yrð-
um við að byrja næst. Kæmumst
við uppí skarðið í botninum,
virtist illfært áfram uppá fjöllin
handan dalsins. Þetta strand
kom okkur algjörlega á óvart, en
við teljum að þegar Þverárdaln-
um/Bakkadalnum lýkur taki við
auðveldari kafli allt norður á Ól-
afsfjarðarmúla. Við gengum nú
til baka og stefndum á Klaufa-
brekknadalinn heim. Urðum við
að fara talsvert inn í áttina að
botninum til að forðast kletta-
belti og komast niður. Fyrst
gengum við eftir miklum urðar-
hólum, hluta af svonefndum
Skarðshólum, en fórum síðan
suður fyrir ána, Lambána, vegna
þess að við stefndum að Göngu-
stöðum þar sem bíllinn var.
Utarlega í dalnum komum við í
undurfagurt berghlaup, líklega
svonefnda Mikluhóla, og undan
þeim komu margar kristaltærar
uppsprettur þar sem gott var að
svala þorstanum. Við komum að
Göngustöðum klukkan 6:30 og
var þá áfanga ársins 2001 í
Göngunni löngu lokið. Við von-
umst til að ljúka henni á Ólafs-
fjarðarmúla næsta sumar.