Norðurslóð - 18.12.2002, Page 5

Norðurslóð - 5
og varð þá nokkuð lengra á milli okkar
bræðra en áður. Og lengra en skyldi. En
Jón gerðist vinnumaður á því sómabýli
Krossum á Árskógsströnd þar sem auðn-
an lék í fyrstu við hann. Áður en langt um
leið varð hann þar gildur bóndi eftir að
hans húsbóndi lést og Jón, sá trausti
maður sem hann var, kvæntist húsfreyju,
dugandi konu og gegnri manneskju en
nokkuð við aldur. Þar vann hann af mikl-
um dugnaði og farnaðist vel. Betur en
ýmsum hugnaðist.
Þar var í grennd sá illi maður Jón Guð-
mundsson er á Hellu bjó og varð nokkur
þeirra samgangur þar þeirra jarðir lágu
saman. En þar var eitt með öðru sem ég
hefði átt að vara minn bróður við. Jón
Guðmundsson var mikið við galdur og
beitti honum til ills svo sem hans eðli
sagði honum til um. Og Jón bróðir minn
varaðist það ekki er þeir báru saman sínar
bækur að nafni hans á Hellu blés í sína
pípu eftir allt öðrum nótum. Sjálfur hafði
Jón á Hellu numið sína klæki af Sigurði
Jónssyni á Urðum, viðsjárverðum manni
sem mikið fékkst við að kenna mönnum
galdur og ekki var ætíð vandur að sínum
meðulum.
Nú gerðist það svo sem oft er þá illir
eigast við að upp kom mikið ósætti með
þeirn Sigurði á Urðum og Jóni Guð-
mundssyni. Ekki löngu síðar fer að bera á
einkennilegum atvikum þar á Urðum.
Hross taka að drepast og piltur þar á bæ
þykist verða fyrir mikilli ásókn draugs.
Sigurður Jónsson á Urðum, sem allmikið
átti undir sér, telur strax að þarna sé Jón
Guðmundsson á ferð og hafi vakið upp
draug þann til að gera sér og sínum skrá-
veifu út af þeim glettingum sem farið
höfðu á milli. I raun var þar þó enginn
draugur á ferð, heldur hafði Jón á Hellu
gert út húskarla sína til að vinna voða-
verkin að næturþeli. Það játaði einn þeirra
fyrir mér á sinni banasæng löngu síðar.
Sigurður hafði sjálfur jafnan gætt þess
að láta hvergi höggstað á sér finna í sínum
galdratilþrifum en notaði nú það lag sem
gafst til að sauma að Jóni á Hellu og
kvaddi til sýslumann Magnús Björnsson
sem gekk þegar í málið með miklum
bægslagangi.
Þegar svo Jón á Hellu finnur berast að
sér böndin grípur hann strax til þess sjálf-
um sér til varnar að bera Jón bróður minn
sökum. Hann neitar en er rægður við
sýslumann af fleirum, sumir þeirra sáu
ofsjónum yfir búsetu hans á Krossum, rétt
eins og Jón á Hellu sjálfur. Og fer svo um
síðir að leitað er hjá honum og finnast þar
blöð með ristingum og myndum sem
þeim illu mönnum tekst að sannfæra
sýslumann um að meininu valdi. Pilturinn
sem fyrir ásókninni varð var fákænn
drengur, en svo vel tókst að fullvissa hann
um sekt míns bróður að hann vinnur eið
að því við Drottins nafn og þurfti þá ekki
frekar vitnanna við.
Þegar í þetta óefni var komið brast mig
þrek til að grípa inn í. Vissi líka sem var að
það gæti komið mér í koll ef ég bæri að ég
sjálfur hefði farið með slíka hluti, gat ég
þá ekki allt eins þurft að fylgja Jóni bróð-
ur á bálið? Hvaða stoð yrði þá í mér fyrir
konu mína og dóttur?
Einnig var það svo að ég hreint ekki
skildi alvöru málsins. Mér fannst sem
þetta hlyti að vera illur draumur sem við
mundum öll vakna af þegar til stykkisins
kæmi. Ber þá að hafa í huga að brennur
voru þá óþekktar með öllu, þær sem síðan
hafa orðið landlægar nú um marga und-
angengna áratugi, en sem betur fer hillir
nú undir að leggist af.
Góðu heilli kemur nú emnig senn að
því að minni jarðvist ljúki. Ég fæ að varpa
af mér því oki sem á mig hefur verið lagt
hér á lifandi manna landi. Ég hlakka til að
mega léttum skrefum ganga inn í riki hins
æðsta föður og fyrirhitta þar alla mína
ástvini, svo sem foreldra, eiginkonu mína
og dóttur. Og í öruggri vissu get ég nú
þess vænst að hitta þar á efsta degi og
faðma að mér bróður minn.
Þó mér kæmi svo illilega í stans við
griðkonunnar orð finn ég nú glöggt að
þau hafa orðið mér til mikillar hugar-
hægðar og eru mér sem sannur léttir. Þau
segja mér skýrt og greinilega að orðspor
Jóns verður um ókomnar aldir meira en
mitt. Og því finn ég að ég er nú loks orð-
inn að nýju og mun verða það sem ég ætíð
átti að vera: Bróðir Jóns á Krossum.
Nú fikra ég mig fram bæjargöngin og
stíg út á hlaðið og finn á snertingu lofts og
ilman að þokunni er loks tekið að létta.
Kannski varðar mig þrátt fyrir allt eitt-
hvað um það.
Ljóðagetraun
Norðurslóðar 2002
1. Hvað svífur yfir Esjunni?
2. Hvað berst mér í brjósti snautt?
3. Hver fær bráðum boðin frá mér?
4. Hvenær varð ég á vegi hins unga manns?
5. Hver flýgur aldrei aftur inn um gluggann
minn?
6. Hver þreytir aldrei þá sem unnast?
7. Hvað bar að eyrum sem englahljóm?
8. Hvar loga bjartir stjörnuglampar?
9. Hvenær kvaddi ég þig með tárum?
10. Hver skeiðar fljótur, frár?
11. Hvað setti mark á brá og vör?
12. Hverjir geysast um lundinn rétt eins og börn?
13. Hver kyssir lognvær hvern reit?
14. Hvar var ekki á hækjum húkt?
15. Hvað týndist í rökkur hins liðna?
16. Hvenær gefst mér aftur heilsa og líf?
17. Hvar færi fullvel um mig?
18. Hvað eltir mig til ókunnugra þjóða?
19. Hver frísar hátt og bítur og slær?
20. Hverjum skal varast að veita styggð?
21. Hver situr við hafið á kóralskóm?
22. Hver skreið und gráa steina?
23. Hver teygist hugrökk á háum legg?
24. Hvað skreyta fossar og fjallshlíð?
25. Hver hló í dýrðarkró?
Bræðraminning
- Egill Antonsson gefur út geisladisk í
minningu bræðra sinna
22. desember næstkomandi gefur Egill
Antonsson út geisladiskinn „Bræðra-
minning“ til minningar um bræður sína
Jónas Björgvin og Egil. Diskurinn inni-
heldur 10 lög sem koma bæði fyrir í upp-
runalegri útgáfu (bræðurnir með hljóm-
sveitum þeirra Lazarus og Fló á 8. ára-
tugnum) og í nýjum búningi Egils yngri
(2001-2002).
Bræðurnir bjuggu á Dalvík ásamt for-
eldrum sínum þeim Höllu Jónasdóttur og
Antoni Angantýsyni, en dóu ungir að ár-
um af slysförum. Jónas lést í júlí 1975 þá
tæplega 16 ára en Egill í júní 1978 þá ný
orðinn 16 ára. Þó þeir væru ungir að árum
voru þeir búnir að sýna mikla hæfileika á
tónlistarsviðinu og starfa í hljómsveitum
saman og með öðrum. í fyrstu hljómsveit-
inni var Hermann Tómasson meðal ann-
ars með þeim. í aðdraganda útgáfu disks-
ins nú skrifaði Hermann bréf til Egils og
Tona og Höllu þar sem hann rifjar upp
hljómsveitarárin og sumpart tilurð lag-
anna sem á diskinum eru. Hermann segir
meðal annars:
„Hljómsveitin var stofnuð á haustdög-
um 1973. I hljómsveitinni voru Jónas
Björgvin og Égill Antonssynir, Árni
Björnsson, Hermann Tómasson og Páll
Hartmannsson. Við vorum fjórir úr 59 ár-
ganginum sem upphaflega ákváðum að
stofna hljómsveitina og Egill bættist síðan
mjög fljótlega í hópinn. Hljóðfæraskipan
var hefðbundin fyrir fimm manna hljóm-
sveit, tveir gítarar, hljómborð, bassi og
trommur. Jónas og Egill voru hinir eigin-
legu hljómlistarmenn í sveitinni og
kenndu okkur hinum það sem þeir gátu.
Við æfðum lög héðan og þaðan og síð-
an nokkur lög eftir þá bræður. Dæmi um
lög sem við spiluðum; Who 'II stop the rain
og Do do do (Creedence Clearwater
Revival), Silvia (Focus), Lady Madonna
(The Beatles) o.s.frv. Við æfðum meira að
segja nokkur lög í syrpu fyrir gömlu dans-
ana (allar hljómsveitir á þessum tíma
þurftu að geta boðið upp á slíkt). Við vor-
um nokkuð fljótir að koma okkur upp
sæmilegu safni af lögum sem við gátum
spilað enda var töluvert æft. Þannig æfð-
um við tvisvar í viku flestar vikur árið
1974 sem segja má að sé blómatími
hljómsveitarinnar. Við fengum aðstöðu í
skólanum, nánar tiltekið á gangi gamla
skólans, fyrir æfingar og hljóðfærin
geymdum við í geymslu sem var við enda
gangsins.
Við fengum fljótlega töluvert að gera,
spiluðum á kvöldvökum í skólanum,
skemmtunum, t.d. sumardaginn fyrsta
1974 og skólaskemmtun veturinn 1974-
1975, og síðan á unglingadansleikjum og
einum fullorðinsdansleik með hljómsveit-
inni Safír.
Til að byrja með voru græjur í lág-
marki, við notuðum t.a.m. allir sama
magnara framan af, en smátt og smátt
bætist við tækjakostinn, nýir magnarar
voru keyptir, söngkerfi fengum við haust-
ið 1974 og fjárfest var í nýjum hljóðfær-
um.
Vorið 1975 hættir hljómsveitin. Grunn-
Brœðurnir Egill (sá efri) og Jónas.
Fréttin úr Dagblaðinu frá 1976 sem skrifuð er af Ómari Valdi■
marssyni blaðamanni og einum helsta poppfrœðingi þess tíma.
skólanum var lokið og við fjórir vorum að
klára skyldunám.
Ég man mismikið um lögin á disknum.
Sum voru á lagalista hljómsveitarinnar en
önnur hafa líkast til aldrei verið spiluð
annarsstaðar en í Mímisveginum. Ég get
ekki fullyrt um það hvor bræðranna
samdi þau en það voru í öllum tilvikum
Jónas og Egill og ég held að Jónas hafi
verið höfundur meirihluta laganna. Ég á
síðan þann vafasama heiður að hafa sam-
ið hluta af textunum en eflaust hafa þeir
tekið einhverjum breytingum þegar hljóm-
sveitin fór að vinna með þá. Ég skrifaði
dagbók stóran hluta ársins 1974 og þar
stendur m.a. fimmtudaginn 28. febrúar
1974: „...Við eigum að spila á kvöldvöku
annað kvöld og ætlum að syngja nokkur
lög. Svo meikuðum við Jónas texta við lag
sem Jónas gerði. Lagið heitir „World is
nothing except hate“.“
Fæst lögin bera nafn í minningunni."
Síðan fjallar Hermann um hvert og eitt
lag sem á diskinum. Um fyrsta lagið segir
hann:
„Lagið var eitt af fyrstu lögunum sem
ég man eftir. Man ekki eftir neinu nafni
en Jónas var örugglega höfundur lagsins
og ég held að ég eigi textann að mestu
leyti. í laginu er meðal annars talað um
rubber og þar átt við smokk. Ég man eftir
því að við vorum í vandræðum með þetta
orð og veltum því fyrir okkur hvort við
ættum að spyrja Júlla Dan hvað smokkur
væri á ensku en held að við höfum ekki
þorað það.“
Og það síðasta:
„Þetta er síðan lag sem við töluðum
venjulega um sem píanólagið. Það var
lengst af á lagalista hljómsveitarinnar og
eitt þeirra laga sem við höfðum hvað
mest gaman af að spila. Egill í essinu sínu
á píanóinu.“
Egill var síðan eftir
að Jónas lést í ann-
arri hljómsveit sem
hét Fló. Til er úr-
klippa úr dagblaði
frá árinu 1976 þar
sem fjallað er um þá
hljómsveit og aðal-
lega út frá Agli þar
segir meðal annars:
„Norður á Dalvík
er efnilegur fjórtán
ára strákur sem heit-
ir Egill Antonsson
og er hann frændi
Gylfa Ægissonar.
Egill er píanóleikari
og söngvari hljóm-
sveitarinnar Fló -
sem lítillega var
minnst á í grein um
Gylfa - og getur
orðið góður í rokk-
músik. Fjórtán ára
gamall er Egill nátt-
úrulega ekki vanur
hljóðfæraleikari.
(Félagar hans í
hljómsveitinni eru
allir yfir tvítugt).
Miðað við að
þetta er strákur sem
er rétt að koma úr
mútum þá er hann
þeim mun skemmti-
legri söngvari. Hann
fór til dæmis laglega með hið vandasama
Leo Sayer-lag „Long Tall Glasses“. Og
Egill hefur útlit sem minnir á myndir af
poppstjörnum þegar þær voru ungar.“
Nú hefur Egill yngri, sem stundar nám
á píanó og rafbassa í F.Í.H. í Reykjavík og
er í hljómsveitinni KUAI, sem sagt unnið
úr upptökum sem til eru af lögum bræðra
hans og gefið út á diski sem hægt verður
að kaupa í blómaversluninni ílex á Dal-
vík.
JA