Tímarit um endurskoðun og reikningshald - 01.02.1984, Blaðsíða 27

4. Ýmiss önnur atriði svo sem varðandi
þagnarskyldu starfsmanna, hvernig endur-
gjald fyrir veitta þjónustu er reiknað, hvort
önnur ráðgjafaþjónusta stendur til boða
o.s.frv.
Kynningarbréf sem þetta styrkir tvímæla-
laust starfsgrundvöll endurskoðenda og eyðir
óþarfa misskilningi í garð endurskoðandans
strax í upphafi.
Ferli Endurskoðunarvinnu
Að þessu loknu er ekki úr vegi að huga að
gangi endurskoðunarvinnunnar samkvæmt
einfaldri fyrirmynd teoríunnar:
1. Athugun og mat á hinu formlega innra
eftirliti sem er til staðar í félaginu.
2. Athugun á hinu raunverulega innra eftir-
litskerfi félagsins.
3. Samanburður á þessu tvennu, mat á
styrkleika og veikleika innra eftirlitsins.
4. a) Samin endurskoðunaráætlun. Eðli end-
urskoðunaraðgerða, umfang og tímasetn-
ing úrtakskannana byggð á mati á styrk-
leika og veikleika innra eftirlitskerfisins.
b) Sent bréf til félagsins um innra eftirlits-
kerfið ásamt tillögum til úrbóta.
5. Niðurstöðum úrtakskannana safnað sam-
an, þær metnar ásamt öðrum endurskoðunar-
aðgerðum.
6. Viðeigandi áritun gefin.
Flestir eru sammála um ágæti þessarar
fyrirmyndar en reka sig á að tveir fyrstnefndu
liðirnir eru svo tímafrekir í framkvæmd, að
ekki er stætt á að láta nokkurt fyrirtæki bera
allan kostnaðinn af þessu í einu. Niðurstaðan
hefur hingað til orðið sú, að endurskoðendur
hafa haldið sig við aðrar ómarkvissari endur-
skoðunaraðgerðir, þótt benda megi á nokkr-
ar undantekningar frá þessu. En hvað er til
ráða?
Endurskoðunaraðferðir
Að mínu mati má komast fram hjá þessari
stóru hindrun með því að fylgja eftirfarandi
ferli:
1. Útbúa stöðluð stofnupplýsingablöð um
félög og staðlaða spurningalista um öll helstu
svið innra eftirlitsins. Listarnir og blöðin eru
þannig upp byggð að svarmöguleikar eru þrír
(„já“, „nei“ og „á ekki við“) við hverri
spurningu. Útfylling blaðanna tekur því
skamman tíma, gefur allgóða heildarmynd af
innra eftirlitskerfi félagsins og bendir strax á
augljósa veikleika. Síðast en ekki síst er
notandinn kominn af stað í fyrsta lið endur-
skoðunarvinnunnar samkvæmt fyrirmynd te-
oríunnar og hefur undirbúið jarðveginn til að
stíga næsta skref.
2. Næsta stig byggir á því að skipta félaginu
upp í skýr og afmörkuð endurskoðunarsvið,
sem síðan má kanna nákvæmlega hvert fyrir
sig eins og tíminn leyfir. Eftir því sem árin
líða, öðlast endurskoðandinn sífellt nákvæm-
ari mynd af félaginu og getur ávallt nýtt sér
vinnu fyrri ára við endurskoðunarstörf við-
komandi árs. Eðlilegast er að skipta félaginu
upp í eftirfarandi endurskoðunarsvið:
• Sölusvið, sem tekur til rekstrartekna,
viðskiptakrafna og víxileignar.
• Innkaupasvið, sem tekur til vörukaupa,
vöruvíxla og birgðaskulda.
• Lagersvið, sem tekur til vörulagers.
• Launasvið, sem tekur til launakostnaðar-
liða og launaskulda.
• Kostnaðarsvið, sem tekur til annarra
rekstrargjalda og annarra skammtíma-
skulda.
• Svið varanlegra rekstrarfjármuna, sem
tekur til fyrninga, langtímaskulda að hluta
og varanlegra rekstrarfjármuna.
• Fjárhagssvið, sem tekur til fjármunatekna
og fjármagnsgjalda, hluta langtímaskulda
og eiginfjár, langtímakrafna og áhættufjár-
muna.
• Svið handbærs fjár, sem tekur til sjóðs og
bankareikninga.
Reynslan hefur sýnt að þessi svið skerast
mjög lítið og skiptingin virkar rökrétt, bæði á
stjórnendur félaga og aðra sem við þetta
vinna. Mat hvers og eins endurskoðanda
ræður því síðan hversu djúpt hann kafar í
hvert einstakt svið, en mikilvægi þeirra er
25