Tímarit um endurskoðun og reikningshald - 01.02.1985, Page 18

Söluverð. Kostn.verð Álagning
Birgöir 01.01. ár 2 ........ 0 0 0
Sala D hf. til M hf....120.000 96,000 24.000
Samtals ...............120.000 96.000 24.000
Birgðir 31.12. ár 2 ..(40,000) (32,0001 (8,0001
Kostnaðarverð seldra vara ... 80,000_64,000 16.000
I
Þessi greining sýnir að hagnaður D hf. af
sölunni var kr. 24.000 og að kr. 16.000 af
þessum hagnaði hefur verið innleystur við
sölu til utanaðkomandi aðila. Afgangurinn
kr. 8.000 er óinnleysanlegur um áramót.
Eftirfarandi jöfnunarfærslu er nauðsynlegt
að gera í samstæðureikningsskilum þessara
félaga í árslok ár 2:
Sala til móðurfélags — D hf............120.000
Kostnaðarverð seldra vara — D hf....... 96.000
Kostnaðarverð scldra vara — M hf....... 16.000
Birgðir — M hf......................... 8.000
Jöfnunarfærsla þessi hefur þrenns konar
áhrif. í fyrsta lagi eyðir hún út sölu D hf., til
M. hf. og kostnaðarverði seldra vara. Þetta
kemur í veg fyrir það að sala og kostnaðar-
verð seldra vara samstæðunnar verði oftalið,
þar sem sala samstæðunnar á aðeins að sýna
sölu til aðila utan samstæðunnar. í öðru lagi
lækkar hún kostnaðarverð seldra vara M hf.
um hagnaðinn sem innifalinn er í kostnaðar-
verði seldra vara M hf., en sem verður til
innan samstæðunnar. Með þessari færslu
verður kostnaðarverð seldra vara hjá M hf.
jafnt kostnaðarverði samstæðunnar. I þriðja
lagi lækkar þessi færsla kostnaðarverð birgða
M hf. í árslok ár 2 niður í raunverulegt
kostnaðarverð samstæðunnar.
Þess ber að geta að kr. 8.000 sem er
óinnleystur hagnaður samstæðunnar í birgð-
um í árslok tilheyrir í raun D hf., seljanda
varanna, og verður að taka tillit til þessarar
upphæðar við útreikning á hlutdeild minni-
hluta í hagnaði D hf. á ári 2. Einnig hefur
þessi upphæð áhirf á útreikning á óráðstöfuðu
eigin fé D hf. í árslok ár 2. Þessum atriðum
verður nánar lýst hér á eftir.
Jöfnunarfærsla yfir sölu á vörum milli
félaga innan samstæðu verður flóknari ef um
er að ræða óinnleystan hagnað í birgðum í
upphafi árs. Gert er ráð fyrir því að óinnleyst-
ur hagnaður í upphafsbirgðum sé innleystur
á viðkomandi ári með sölu birgðanna til
utanaðkomandi aðila og að óinnleystur hagn-
aður í lok árs sé eingöngu vegna þeirra birgða
sem keyptar voru á árinu.
Til frekari skýringar er hér sýnt ár 3 fyrir
D hf. og M hf. sem lýst var hér að framan,
þar sem M hf. á 95% eignarhluta í D hf.:
Söluverð Kostn.verð Álagning
Birgðir 01.01 ár 3 . 40.000 32.000 8.000
Sala D hf. til M hf . 150.000 120.000 30.000
Samtals .. 190.000 152.000 38.000
Birgðir 31.12. ár 3 .. (60.000) (48.000) (12.000;
Kostnaðarverð seldra vara . 130.000 104.000 26.000
í árslok ár 2 var sala D hf. til M hf. og
kostnaðarverð seldra vara D hf. til M hf.
innifalin í rekstrarreikningi D hf. og þar með
hafði hagnaður af þeim viðskiptum færst á
óráðstafað eigið fé D hf. sem hluti af hagnaði
ársins. Af þessu leiddi það að óráðstafað
eigið fé D hf. 31.12. ár 2 var oftalið um kr.
7.600, þ.e. 95.% af óinnleystum hagnaði
samstæðunnar í birgðum M hf. 31.12. ár 2.
Mismunurinn kr. 400 (8.000 — 7.600) er
hlutdeild minnihluta í óinnleystum hagnaði.
í ljósi þessa lítur jöfnunarfærsla vegna vöru-
sölunnar þannig út hinn 31.12. ár 3:
Óráðstafað eigið fé — D hf. (8.000 x 95%) . 7.500
Hlutdeild minnihluta í D hf. (8.000 x 5%) .. 400
Sala til móðurfélags — D hf .............150.000
Kostnaðarverð seldra vara — D hf......... 120.000
Kostnaðarverð seldra vara — M hf......... 26.000
Birgðir — M hf........................... 12.000
Við útreikning á hlutdeild minnihluta í
hagnaði dótturfélags og hlutdeild minnihluta
í eigin fé þess verður að taka tillit til hagnaðar
eða taps af vörusölu dótturfélags til móðurfé-
lags. Hagnaður dótturfélagsins eykst við
innlausn á hagnaði í upphafsbirgðum móður-
félagsins og minnkar um upphæð sem nemur
óinnleystum hagnaði í lokabirgðum. Ef þetta
er ekki gert leiðir það til þess að allur
hagnaður af viðskiptum milli félaga innan
sömu samstæðu myndi bætast við hagnað
samstæðunnar.
16