Tímarit um endurskoðun og reikningshald - 01.02.1985, Síða 19

2. Sala á fastafjármunum.
Sala á fastafjármunum milli félaga innan
samstæðu er frábrugðin sölu á vörum á tvo
vegu.
í fyrsta lagi eru slík viðskipti fátíð, en sala
á vörum er nokkuð algeng og á sér stað oft
innan sama árs. í öðru lagi eru fastafjármunir
tiltölulega langlífar eignir og því geta liðið
mörg ár áður en hagnaður eða tap, af sölu
fastafjármuna innan samstæðu, er innleyst
með sölu viðkomandi eigna til utanaðkom-
andi aðila.
Vegna þess hversu sala á fastafjármunum
er frábrugðin sölu á vörum eru jöfnunar-
færslur vegna þessara viðskipta einnig frá-
brugðnar í samstæðureikningsskilum.
A. Sala á óafskrifanlegum eignum.
Viðskipti miili félaga innan samstæðu á
óafskrifanlegum eignum s.s. landi kréfjast
einnar ákveðinnar jöfnunarfærslu við gerð
samstæðuársreiknings. Til hægðarauka er
hér tekið skýringardæmi: A ári 4 selur M
hf. (móðurfélag) D hf. (dótturfélag)
landspildu og hefur kr. 50.000 í hagnað af
sölunni. Við gerð samstæðuársreiknings
fyrir ár 4 fyrir þessi félög verður landið
sem selt var að bókfærast á upphaflegu
kostnaðarverði samstæðunnar. Einnig
verður að eyða 50.000 kr. hagnaðinum af
viðskiptunum milli félaganna þar sem sá
hagnaður hefur ekki verið innleystur í
viðskiptum við utanaðkomandi aðila.
Eftirfarandi jöfnunarfærslu þarf því að
gera í árslok ár 4:
Hagnaður af sölu lands — M hf.50.000
Land — D hf................... 50.000
Þar sem land er óafskrifanleg eign eiga
sér ekki stað neinar færslur varðandi
landið í bókhaldi D hf. á næstu árum
nema það sé selt til annarra. í framtíðinni,
á meðan D hf. á landið, verður það fært í
bókhaldi D hf. á 50.000 kr. hærra verði en
sem nemur raunverulegu kostnaðarverði
samstæðunnar. Þar sem hagnaður M hf.
af sölu landsins hafði áhrif á hagnað M hf.
og þar af leiðandi á óráðstafað eigið fé M
hf. verður að gera eftirfarandi jöfnunar-
færslu við gerð samstæðureiknings fyrir ár
5 og næstu ár:
Óráöstafaö cigið fé — M hf............50.000
Land — D hf........................... 50.000
B. Sala á afskrifanlegum eignum.
Árlegar afskriftir valda því að verulegur
mismunur er á jöfnunarfærslum vegna
sölu á afskrifanlegum eignum milli félaga
innan samstæðu og vegna sölu á óafsk-
rifanlegum eignum. Þar sem eyða verður
út hagnaði í bókfærðu verði fastafjármuna
í samstæðuársreikningi verður einnig að
eyða þeim hluta árlegra afskrifta sem
tilheyra hagnaðinum. Eftirfarandi dæmi
er ætlað að skýra þetta atriði nánar:
Hinn 31.12. ár 8 selur B hf. (dótturfélag
A hf., sem á 95% eignarhluta í B hf.) A
hf. vélar. Eftirfarandi upplýsingar liggja
fyrir varðandi söluna:
Söluverð til A hf...................60.000
Upphaflegt kaupverð B hf............ 50.000
Áætlaður líftími vélanna:
A hf. frá 31.12. ár 8 að telja ... 5ár
B hf. frá 31.12. ár 5 að telja ... 10ár
Árleg afskrift:
A hf. 60.000 x 20% ...............12.000
B hf. 50.000 x 10% ............... 5.000
Félögin færa þessi viðskipti í bókurn
sínum á eftirfarandi hátt:
A hf.:
Vélar .... 60.000
Sjóður 60.000
hf.:
Sjóður .... 60.000
Vélar 50.000
Uppsafnaðar afskriftir ... .... 15.000
Hagnaður af sölu véla til
móðurfélags 25.000
Eftir þessi viðskipti lítur jöfnunarfærsl-
an vegna þeirra þannig út hinn 31.12. ár 8:
Hagnaðurafsölu véla B hf. 25.000
Vélar — A hf............ 25.000
17