Ráðunautafundur - 13.02.1980, Blaðsíða 9
138
RÁÐUNAUTAFUNDUR 1980
6JÖRNÝTING REKAVIÐAR
Árni G. Petursson,
Búnaftarfélagi Islands.
Frá upphafi búsetu hér á landi og fram yfir síöustu alda-
mét voru hlunnindi jaröa stér liöur í afkomu félks til sjávar
og sveita. Hlunnindajaröir voru þá hátt metnar frá þjéöhags-
legu sjónarmiöi, og voru rekajarðir þá eftirséttar til búsetu.
Á síðustu áratugum breyttist mjög viðhorf hins opinbera og
almennings á nytjum þessarra gæöa. Má þar nefna, að engin
fyrirgreiösla hins opinbera, s.s. vegarsamband, sími, rafmagn
og fl. fékkst vegna nytja hlunninda. öll slík fyrirgreiðsla
var háö ákvæöum um hefðbundinn búskap með ræktun, útihús, naut-
gripi, sauðfé og hross. Niðurstaðan varö því sú, að margar
rekajarðir féllu úr ábúö og hluti þeirra er eftir stéöu voru
mjög vannýttar. Á síðustu 30-40 árum hefur sala á girðingar-
staurum veriö helsta tekjuöflun rekabænda. Ríkisstofnanir, sem
hafa þar verið aöalkaupendur, hafa þé talið sér skylt aö hlunn-
fara bændur og halda niðri veröi á staurum eftir bestu getu. Á
sama tíma hefur þétt sjálfsagt að flytja inn erlendar sívaln-
ingsspxrur, sem aö gæöum standa langt aö baki rekastaurum, og
eru seldar á mun hærra verði. Og sárafáar verslanir hafa haft
þá sjálfsögöu þjénustu við bændur aÖ versla meö rekastaura.
Aö framanskráöu hafa því skapast eftirfarandi aðstæður meö
nýtingu rekahlunninda:
1. Vanhirtur reki.
2. Engin hagsmunasamtök rekabænda varÖandi verð, úrvinnslu
rekaviöar eöa markaö. Hver og einn hefur reynt aö selja
beint til neytenda án nokkurra samtaka, og aldrei vitað
fyrirfram, hvert eða hvaö eða hversu mikið magn væri
hægt að afsetja árlega.
3. Afskiptaleysi félagasamtaka bænda um þessar búsafuröir.