Dagblaðið Vísir - DV - 09.12.2016, Page 38

Helgarblað 9.–12. desember 201634 Menning
HVAR ER SÓSAN?
Tvö brauð, ostur, buff og grænmeti nægja ekki til að gera góðan borgara.
Ef sósuna vantar er eins gott að sleppa þessu.
Þú gleymir ekki sósunum frá E. Finnsson.
Smásagnahöfundur kemur víða við
Þ
órarinn Eldjárn er einn virt-
asti rithöfundur þjóðar-
innar og líklega ber ljóð-
listina hæst af fjölbreyttu
höfundarverki hans. Hann
hefur líka sent frá sér nokkrar stór-
merkilegar skáldsögur og smá-
sagnasöfnin eru orðin sjö með
þessari nýjustu bók, Þættir af séra
Þórarinum og fleirum. Þórarinn
hefur mikla sérstöðu sem smá-
sagnahöfundur, meðal annars
vegna þess að smásagnasöfn hans
eru flest mjög vinsæl, sem er frem-
ur fátítt um smásagnabækur, en líka
vegna nálgunar hans á formið. Mjög
margar af smásögum Þórarins falla
nokkuð langt utan hefðbundinnar
raunsæishefðar í smásagnagerð
sem mótuð var á síðustu öld og ein-
kennast fremur af hnyttnum athug-
unum og skopi en raunsæislegum
söguþræði, eru eins konar brandar-
ar á æðra stigi. Það sem helst hefur
haldið smásögum Þórarins á lofti
eru stórkostlega fyndnar og frum-
legar hugmyndir sem hafa orðið
fleygar. Afar snjallir orðaleikir hafa
líka einkennt margar sagnanna.
Því miður verður það að segjast
að nýjasta bók Þórarins nær lægra
flugi en fyrri smásagnasöfn hans.
Fyrsta sagan, Hans heilagleiki, fjall-
ar um mann sem fær þá flugu í höf-
uðið að hann sé orðinn heilagur –
algóður. Nokkuð snjöll hugmynd en
það vantar meira kjöt á beinin til að
úr verði bitastæð saga. Saga númer
tvö, Gifsbangsinn, sver sig í ætt
við fjölmargar fyrri sögur höfund-
ar sem greina frá börnum á sjötta
og sjöunda áratug síðustu aldar.
Sagan fjallar um dýrmætt leikfang
sem mætir dapurlegum örlögum
og sagan er í senn skemmtilega
hversdagsleg og nöturleg. Þriðja
sagan, Feilskotið, fer vel af stað, en
hún fjallar um brölt tveggja drengja
uppi á háalofti á heimili annars
þeirra. Sögusviðið er vægast sagt
spennandi en höfundur velur að
botna söguna með hugmynd sem
ég get varla annað en kallað en
ódýra og sneiðir hjá tækifæri til að
skrifa eftirminnilega sögu.
Sagan Eyðibýlið er sérkennileg.
Feðgar fara inn í eyðibýli en vitund
föðurins finnur sig inni á undarlegri
flugstöð þaðan sem engar flugvélar
virðast fljúga. Tilvistarleg pæling
um fánýti þess að sækja í fortíðina
er ofin inn í þennan texta sem ég
náði ekki að tengja mig við, en er
áhugaverður.
Sagan Jónatan er klén, fjallar um
ákveðna karaktergerð sem er ófær
um að njóta líðandi stundar. Sagan
Uppstilling ehf. er varla annað en
smellinn pistill til að birta á netinu,
ekki burðugur texti í smásagnasafni
eftir stórskáld. Sagan Blöndukútur
í Sorpu er hins vegar afar vel skrif-
uð og hnyttin, sú saga snertir streng
í brjósti þeirra sem njóta þess að
safna fánýtum hlutum. Brauðin
hans pabba er býsna skondin, enn
einu sinni nær sérkennileg hug-
mynd flugi eins og í mörgum eldri
sögum Þórarins.
Ein lengsta saga bókarinnar,
Beðið eftir Rol, er þreytandi og
skrýtinn lestur. Sögusviðið er Kola-
portið þar sem stórfjölskylda hittist
til að ræða um tilefni ættarmóts.
Ólán klárað er ekki smásaga
heldur bragfræðileg pæling um
sonnettur Jónasar Hallgrímssonar,
hugsanlega sonnettur sem hann
hefur þó aldrei ort. Þetta er fyndni
fyrir bragfræðinga.
Ekki eru allar sögur bókarinnar
upptaldar hér en hún endar á býsna
alvarlegum nótum. Sagan Ósagt
best greinir frá baráttu ungs manns
við krabbamein og veltir upp áhuga-
verðum sjónarmiðum um hvað sé
við hæfi að segja og láta ósagt þegar
rætt er um dauðann og banvæna
sjúkdóma. Áhrifamikil saga.
Í heildina er hér of mikið efni
sem snertir lítt við þessum les-
anda og sögur sem valda vonbrigð-
um. Bókin vekur upp löngun til að
rifja upp kynni við eldri smásögur
Þórarins sem margar hverjar eru af-
bragðsgóðar. n
„ Í heildina er hér
of mikið efni sem
snertir lítt við þessum
lesanda og sögur sem
valda vonbrigðum.
Þórarinn Eldjárn
Einn virtasti höfundur
þjóðarinnar. Mynd Sigtryggur Ari
Ágúst Borgþór Sverrisson
agustb@dv.is
Bækur
Þættir af séra
Þórarinum og fleirum
Höfundur: Þórarinn Eldjárn
Útgefandi: Vaka-Helgafell
147 bls.
H
inn suðurafríski Deon Meyer
er örugglega í hópi bestu
glæpasagnahöfunda samtím-
ans. Bók hans Þrettán tímar
ber öll merki þess að vera verk rit-
höfundar sem kann vel til verka og er
ólíklegur til að stíga feilspor.
Í Höfðaborg í Suður-Afríku finnst
lík bandarískrar unglingsstúlku á
götu. Vinkona hennar er horfin. Lög-
regluforinginn Benny Griessel leitar
hennar en það gera einnig morðingj-
ar vinkonu hennar. Á sama tíma er
áhrifamaður í tónlistarheiminum
myrtur. Benny rannsakar það mál.
Hluti bókarinnar lýsir æsilegum
flótta ungrar stúlku sem er innikróuð
og þarf á allri sinni hugvitssemi á að
halda. Reyndar er staða hennar svo
vonlítil að dágóður skammtur af
heppni þarf einnig að falla henni í
skaut eigi hún að komast lífs af. Þessir
Spennuþrungin frásögn
Kolbrún Bergþórsdóttir
kolbrun@dv.is
Bækur
Þrettán tímar
Höfundur: Deon Meyer
Þýðandi: Þórdís Bachmann
Útgefandi: Ugla
432 bls.
„Meyer kann fjarska
vel að skapa
spennu en hefur einnig
afar næma taug.