Dagblaðið Vísir - DV - 20.12.2016, Síða 28

Vikublað 20.–21. desember 201624 Menning
Í takt við tímann
• Við erum flutningsmiðlun og sjáum um að koma vörum milli landa.
• Við byggjum á víðtækri reynslu úr flutningaheiminum.
frakt flutningsmiðlun / sundagörðum 2 , 104 reykjaVík / sími: 520 1450
Hljóð sem ofbeldi
n Tvíeykið Vald rannsakar notkun hljóðs í valdbeitingu n Fólki boðið í hljóðræna yfirheyrslu
H
ljóðbylgjur berast sífellt um
loftið og skella á heyrnar-
skynfærum manneskjunn-
ar. Slíkar bylgjur eru stöð-
ugt í kringum okkur og taka
á sig ólíkar myndir: umhverfishljóð,
orð og tónlist. Þeim er þó einnig
hægt að beita í annarlegum tilgangi,
sem vopni eða yfirheyrslutæki –
enda getur hávaði og hljóð af
ákveðinni tíðni valdið lík-
amlegum sársauka, áreiti
og óbærilegri vanlíðan.
Í verkinu In_terr-
or, sem verður flutt í
Mengi 29. desember
næstkomandi, rann-
sakar tvíeykið Vald slíka
notkun hljóða og býður
áhorfendum að finna fyr-
ir óþægilegum áhrifum hljóð-
anna á eigin skinni. Verkið er unnið
út frá yfirheyrsluaðferðum ýmissa
lögreglu- og hernaðaryfirvalda og
leyniþjónusta – hljóðrænni mis-
beitingu yfirvalda.
Áhrif hljóðs á líkamann
„Við höfum mikinn áhuga á því
hvernig hljóð getur haft áhrif á lík-
amann,“ útskýrir Þorvaldur Sigur-
björn Helgason, sviðshöfundur og
annar meðlimur Valds ásamt Ást-
valdi Axel Þórissyni, raftónlistar-
manni.
„Út frá slíkum pælingum fór-
um við að skoða hvernig hljóð hef-
ur verið notað í hernaði og yfir-
heyrslum. Slíkt hefur verið mjög
mikið reynt. Bæði hafa menn reynt
að þróa hljóðræn vopn – það hefur
reyndar ekki gengið mjög vel – og
nota hljóð í yfirheyrslu. Það hefur til
að mynda verið gert í Guantanamo
og öðrum svipuðum fangelsum. Þá
er hljóðið til dæmis notað sem áreiti
til að ræna menn svefni eða sama
lagið eða stefið spilað aftur og aft-
ur þar til menn missa vitið. Endur-
tekning og hávaði er hvort tveggja
notað,“ útskýrir Þorvaldur.
„Það er mjög áhuga-
vert hvernig hljóð sem
við getum ekki heyrt
geta engu að síður
haft áhrif á líkamann,
bæði hljóð sem eru of
há og of lág, það sem
er kallað „ultrasound“
og „infrasound.“ Það
eru dæmi um að tæki sem
gefa frá sér hátíðnihljóð hafi
verið notuð til að fæla burt unglinga
úr verslunarmiðstöðvum. Tíðnin
sem maður heyrir minnkar eftir því
sem maður eldist, þannig að börn og
unglingar heyra tíðni sem fullorðnir
heyra ekki. Annað sem er mjög
áhugavert er hvernig „infrasound“
– hljóð sem eru lægri en við getum
heyrt – getur haft áhrif á sjónina og
valdið einhvers konar sjóntruflunum.
Sumir hafa sett þetta í samhengi við
upplifun fólks af draugum.“
Ekki fyrir viðkvæma
Aðspurður segir Þorvaldur verkið
vera eins konar hljóðrænan gjörn-
ing án flytjenda og útvarpsleikhús
þar sem áheyrandanum er komið
fyrir í miðju verksins. „Það er eins
og áhorfandinn mæti í yfirheyrslu.
Hann kemur inn í tómt rými og
sest í stól. Svo fer fram eins kon-
ar hljóðyfirheyrsla, persónur sem
tala við hann, hljóð sem vísa í þau
hljóð sem hafa verið notuð í yfir-
heyrslum. Þetta er ekki langt verk
en mjög „intensíft“.“
Þannig að gestir munu fá að upp-
lifa hljóðræna pyntingu?
„Ég myndi nú ekki alveg segja
það, en ég myndi ekki mæla með
þessu fyrir þá sem eru viðkvæmir
fyrir skrýtnum hljóðum, hávaða og
ljósum.“
In_terror verður flutt á korters
fresti frá 14.00 til 22.00 þann 29.
desember næstkomandi í Mengi
við Óðinsgötu. Miðaverð er 1.500
kr. og miðapantanir fara fram á
valdiceland@gmail.com. Verkið er
unnið í samstarfi við Berlínarútgáf-
una oqko. n
Kristján Guðjónsson
kristjan@dv.is
„Ég myndi ekki
mæla með þessu
fyrir þá sem eru viðkvæm-
ir fyrir skrýtnum hljóðum,
hávaða og ljósum.
Vald Þorvaldur og Ástvaldur kanna vald og
hljóðræna misbeitingu yfirvalda í verkinu
In_terror.
Jólalögin mín
J
ólin eru að bresta á með fimm-
sorta-bakstri, allsherjarþrifum,
skreytingum, gjafaleit í yfirfull-
um verslunarmiðstöðvum og
almennu stressi. Síendurtekin
stuðjólalögin sem óma alls stað-
ar eiga það svo til að æra óstöðugan.
Það þarf hins vegar ekki alltaf að spila
sömu jólalögin. DV fékk Vilhjálm
Pétursson, sérstakan áhugamann
um óhefðbundin jólalög, til að segja
frá fimm minna þekktum lögum sem
koma honum í hátíðarskapið. n
Fjöllistamaður og jólabarn Vilhjálmur
velur fimm lög sem koma honum í jólagírinn.
The Kinks
Father Christmas
Fallegt rokkjólalag með öll-
um þeim jólaboðskap sem þú
þarft. Fátæku börnin hafa ekki
tíma fyrir dót frá jólasveininum,
þau vilja bara peninga, vélbyssu eða
að pabbi fái vinnu.
Run-D.M.C.
Christmas in Hollis
Lag sem allir eiga að þekkja
úr Die Hard. Partíjólalag um
það þegar jólasveinninn birt-
ist í hverfinu. Rapp, jólarapp.
The Raveonettes
The Christmas Song
Þettta er ekkert rosalega
jólalegt jólalag, en það er
bara svo rosalega vetrarlegt og
rómantískt. Tremolo, jólabjöllur og
eitthvað smá um jólasveininn svo allir
fatti örugglega að þetta sé jólalag.
Bright Eyes
Blue Christmas
Conor Oberst syngur
lagið sem maður á
að þekkja í flutningi
Elvis Presley. Þessi
útgáfa er bara svo
lágstemmd og trega-
full að hún virkar. Engin
gleði, engar krúsídúllur,
bara óendurgoldin jólaást.
Sufjan Stevens
Holly Jolly Christmas
Furðulega hress útgáfa Sufj-
ans Stevens af þessu
klassíska jólalagi.
Grípandi og
einfalt. Alls
konar jólastuð.
Flautur, jólabjöll-
ur og samsöngur sem
er svo glaðlegur að hann er
örugglega grín.