Norðurslóð - 31.03.2005, Blaðsíða 2

2 - Norðurslóð
Norðurslóð
Útgefandi: Rimar ehf. Ráðhúsinu, Dalvík, sími 466 1300.
Ritstjórar og ábyrgðarmenn: Hjörleifur Hjartarson, Lauga-
steini, 621 Dalvík, sími: 466 3370. Netfang: hjhj@ismennt.is
Jóhann Antonsson, Dalvík. Netfang: ja@radgjafar.is
Blaðamaður: Halldór Ingi. Netfang: halldor@rimar.is
Framkvæmdastjóri: Sigríður Hafstað, Tjörn. Sími: 466 1555.
Umbrot: Þröstur Haraldsson. Netfang: throsth@isholf.is
Prentvinnsla: Asprent, Glerárgötu 28, Akureyri, sími: 460 0700.
Af Fiskideginum
mikla og Svarf-
dælskum marsi
í viðtali við Júlíus Júlíusson í Bæjarpóstinum í síðustu viku
kom fram að ákveðið hefur verið að Fiskidagurinn mikli verð-
ur haldinn árlega næstu þrjú árin í það minnsta. Hingað til
hefur ákvörðun verið tckin frá ári til árs og ekkert öruggt um
þann næsta fyrr en ný ákvörðun liggur fyrir. Það er mikið fagn-
aðarefni að samið hatl verið um þessa hátíð til jafn langs tíma
og raunin er nú orðin á. I viðtalinu við Júlíus kom fram að
þó að hátíðardagskrá Fiskidagsins sjálfs verði með sínu sniði
á laugardag eftir verslunarmannahelgi megi búast við að uppá-
komum aðra daga eigi eftir að fjölga frá því sem verið hefur.
Akvörðun um hátíðarhöld þrjú ár fram í tímann eykur líkur á
að slíkt gerist.
I ár verður Fiskidagurinn mikli haldinn í fímmta sinn.
Hann var í fyrsta sinn árið 2001. Þátttaka hefur vaxið ár frá
ári og í fyrra komu tæplega þrjátíu þúsund gestir. Það hafa
væntanlega fáir gert ráð fyrir því í upphafí að þessi hátíð myndi
á svo skömmum tíma festa sig í sessi sem ein allra fjölsóttasta
útihátíð sem haldin er árlega hér á landi. Sérstaðan er líka mikil
að því leyti að hér er allt frítt bæði matur og skemmtiatriði.
Það hefur mátt heyra það á mörgum gestanna á undanförnum
árum að cinmitt það hafí skapað tilfínningu hjá þeim fyrir því
að þeir væru velkonmir á staðinn.
Þeir sem hafa staðið fyrir þessari hátíð og fyrirtækin sem
standa á bakvið hana eiga mikinn heiður skilið fyrir framtakið.
Kostnaðurinn sem fyrirtækin bera hleypur á milljónum króna
og sjálboðaliðar scm vinna að þessu dagana á undan og á
sjálfan hátíðisdaginn skipta líklega hundruðum. Ef allt væri
reiknað mundi kostnaður af hátíðinni nema einhverjum tug-
um milljóna. Líklegt er að dagurinn myndi fljótt missa sinn
sjarma ef annað form en nú er viðhaft yrði tekið upp. Það er
hins vegar mikil spurning hve lengi er hægt að ætlast til þess af
fyrirtækjunum og fólkinu sem vinnur við þetta að það standi
straum af öllum kostnaðinum. En umbunin fyrir alla cr að sjá
þetta ævintýri gerast ár eftir ár og hitta þarna ánægða gesti
hátíðarinnar.
Ekki er nokkur vafi að viðhorf fólks til Dalvíkur og þessa
svæðis er jákvæðara vegna Fiskidagsins mikla en ella væri. Það
hcfur sýnt sig að héraðshátíðir sem haldnar eru hér og hvar af
ýmsuin tilefnum hafa jákvæð áhrif á mannlífíð á staðnum. Oft
tekst að ydda sérstöðu svæðisins og gera íbúana meðvitaða uni
hana, hvort sem það er á sviði atvinnulífs eða menningarlífs.
Fiskidagurinn mikli hefur undirstrikað bæði fyrir okkur sem
hér búum og ekki síður fyrir öðrum hversu öttug fískvinnslan
hér er.
Svarfdælskur mars var haldinn í fímmta sinn nú á dögunum.
Þar er á ferðinni menningarhátíð sem einstaklingar hér í byggð-
arlaginu hafa staðið fyrir í þessi fímm ár og Sparisjóður Svarf-
dæla verið íjárhagslegur bakhjarl hátíðarinnar. A undanförnum
árum hefur margt forvitnilegt verið dregið fram úr svarfdælskri
menningu á Svarfdælskum marsi. Hátíðinni Iýkur alltaf með
því að dansaður er mars og einnig er heimsmeistaramót í Brús
eitthvað sem alltaf er hægt að ganga að sem vísu.
Einnig má segja að alla tíð hafí verið lögð rækt við hina
ríku tónlistarhcfð sem hér er. Að þessu sinni var Karlakórum
Reykjavíkur og Dalvíkur stefnt saman á eftirminnilegum
tónlcikum í Dalvíkurkirkju. Það er mikilvægt fyrir Karlakór
Dalvíkur, sem stefnir að stórvirkjum í starfí sínu á þessu ári, að
fá í heimsókn kór sem hefur í gegnum tíðina verið fyrirmynd
annarra karlakóra í starfí og söng.
Af undirtektum áheyrenda að dæma þóttu báðir kórarnir
góðir og ættu undirtektir að efla kjark og þor Karlakórs Dal-
víkur. Karlakór Reykjavíkur setti afskaplega skemmtilegan
svip á hátíðina í heild. Þátttöku þeirra lauk með því að þeir
kvöddu dansgcsti á marsinum á Rimum með söng.
Þessar tvær hátíðir, svo ólíkar sem þær eru, hafa verið að
þróast hér í byggðarlaginu á undanförnum fímm áruin. Það er
mjög mikilvægt fyrir okkur íbúa þessa svæðis að þær nái að lifa
og þróast áfram. Mikilvæg í því sambandi er sú ákvörðun sem
nú liggur fyrir með Fiskidaginn mikla að hann verði næstu þrjú
árin það minnsta. Norðurslóð fagnar þessari ákvörðun og vill
leggja sitt af mörkum til að vel takist til. JA
Jarðhiti við Brimnesá
í mynni Böggvisstaðadals niðri
við Brimncsá er jarðhitastaður
sem hefur hvorki komist á skrár
né jarðhitakort hingað til. Eg
hafði aldrei lieyrt um hann get-
ið þar til Vilhelm Hallgrímsson
sagði mér frá honum síðastliðið
haust. Vilhelm rakst á staðinn
fyrir fáeinum árum og taldi að
þarna væri um 25°C vatnshiti.
Þann 7. febrúar sl. lagði ég leið
mína upp með Brimnesánni til
að skoða aðstæður búinn góðum
vatnshitamæli, þá var 1-2 gráðu
frost en snjólétt þótt skaflar væru í
giljum. Laugarnar koma fram niðri
við ána á um 100 m löngum kafla
skammt ofan við efri enda kletta-
gilsins sem áin fellur í úr dalkjaft-
inum. Neðstu vætlumar koma úr
samanbakaðri urð á um 10 m bili
í árgilinu, um 3 m ofan við vatns-
borð árinnar. Kaldar sprænur sem
koma ofar úr hlíðinni renna yfir
þær. Hitinn er víða 10-20 °C en
23,0 °C þar sem heitast er.
Á eyrunum við ána, 70-80 ni
ofan við þennan stað, er lítil laug
og þar seyllar upp vatn, 25,3°C.
Hvítar útfellingar eru í mölinni
og loftbólur stíga við og við úr
vatninu. Á mörkum eyrarinnar
og bakkans eru fleiri smávolgrur
sem safnast í læk, víða 10-20°C,
heitast 23,3°C. Heildarrennslið
þarna er um 1 1/s en meira vatn
gæti seytlað um mölina í eyrinni.
Landhæð þarna er 160-170 m y.s.
Ég kannaði einnig árgilið
norðan ár og svæðið upp af því í
hlíðinni innan við Upsann en þar
eru víða vatnsuppkomur. Állt
þetta vatn reyndist kalt eða á bil-
inu 0,5-4,5 °C.
Það er einkennilegt að þessi
staður skuli ekki hafa komist á
skrá fyrr en að vísu þurfa menn
að standa nánast yfir volgrunum
til að koma auga á þær. Líklegt
er þó að fleiri náttúruglöggir
menn en Vilhelm Hallgríms-
son hafi komið auga á þær þótt
ég hafi ekki frétt af því. Athygl-
isvert er að jarðhitinn við Brim-
nesá, volgrur í mynni Holtsdals
og laugarnar í hlíðinni ofan við
Tjörn og Laugahlíð virðast liggja
nokkurn veginn á sömu norður-
suður línunni.
Nú er vitað um sex aðskilda
jarðhitastaði í Svarfaðardal, þ.e.
Hamar, Laugahlíð-Tjörn, Ytra-
holtsdal, Sauðanes, Hálshorn og
síðast Brimnesá. Ovíst er að öll
kurl séu komin til grafar í þessum
efnum. Volgrurnar í mynni Ytra-
holtsdals fundust t.d. skki fyrr
en sumarið 1986 þegar Þorsteinn
Már Aðalsteinsson mældi hitann
í þeim. Vitneskja um jafnvel hin
smæstu jarðhitamerki eru mik-
ilvæg enda hefur komið í ljós á
síðari árum að öflug jarðhitakerfi
geta leynst í djúpunum þótt mjög
lítil yfirborðsummerki sjáist.
Árni Hjartarson
Krónprins og málari
á Völlum
Kona heitir Vibeke N0r-
gaard Nielsen og kemur
frá bænum Nim á Jót-
landi. Hún hefur sett saman og
ritað bókina Sagafœrden. Island
oplevet av Johannes Larsen 1927-
1930. Hinn þekkti danski málari
ferðaðist í tvígang um landið á
þessum árum til að myndskreyta
úrval íslendingasagna sem kom
út í Danmörku 1930-1932. Lars-
en gerði mörg hundruð penn-
ateikningar af mörgum helstu
sögustöðum Islendingasagna á
ferðum þessum en aðeins lítill
hluti birtist í bókunum. Að auki
skrifaði málarinn dagbækur á
ferðunr sínum.
Myndir þessar og dagbókar-
færslur hefur Vibeke Npgaard
Nielsen notað við samningu hinn-
ar nýju bókar sem er glæsiútgáfa í
stóru broti og inniheldur uin 300
teikningar málarans góða. Við
samninguna hefur hún fylgt ná-
kvæmlega í fótspor Larsens um
ísland og setur ferðir hans síðan
á svið með hjálp myndanna.
Áhugi Vibeke á Johannes
Larsen vaknaði eftir að hún kom
til íslands árið 1990 og heimsótti
m.a. Einar Pedersen á Kleif í
Þorvaldsdal og ferðaðist einnig
um Svarfaðardal og tók miklu ást-
fóstri við þessa dali. Síðan rakst
hún á dalina báða ljóslifandi í
sterkum mynum Larsens og hef-
ur síðan notað myndir hans sem
vegvísi í mörgum ferðurn sínum
um ísland.
Sunnudaginn 3. apríl kl. 14.00
mun Vibeke Nprgaard Nielsen í
Vallakirkju segja frá ferðum sín-
um í fótspor Johannes Larsen,
og m.a. segja frá heimsókn hans
í Velli árið 1930. Einnig mun hún
segja frá annarri danskri heim-
sókn í Velli einni öld fyrr eða
þegar krónprins sá er síðar varð
konungur Friðrik 7 gisti á Völl-
um árið 1835. Við sama tækifæri
munu Kristjana Arngrímsdóttir
og Þórarinn Hjartarson syngja
nokkur lög á tveim tungum. Á
eftir verður haldið inn í Árskógs-
skóla þar sem kirkjukór Stærri-
Árskógskirkju og vinir Vibeke á
Ströndinni munu bjóða til kaffi-
samsætis. Eitthvert myndefni hef-
ur Vibeke með í farteskinu.
Þess má geta að ferð Vibeke
Nprgaard Nielsen hingað teng-
isl sýningu á verkum Johannes
Larsens í húsi norræna félagsins í
Reykjavík 9. apríl og einnig mik-
illi sýningu landslagsmynda frá
íslandi eftir danska og íslenska
málara í 150 ár sem opnuð verð-
ur í Hafnarborg í Hafnarfirði
sömu helgi.
Vel heppnað málþing um líf-
tækni, fiskirækt og sjávarnytjar
Málþing um líftækni, fískirækt
og sjávarnytjar sem frain fór í
Árskógi 19. mars sl. var á niargan
hátt afar vel heppnað. Vissulega
áttu fundarboðendur von á að
fleiri kæmu, fundarmenn voru
30-40. Fundarmenn voru fyrst og
fremst úr faginu, athafnamenn
og frumkvöðlar, sumir langt að
koninir.
Framfarafélag Dalvíkur-
byggðar stóð fyrir samkomunni
í samvinnu við Háskóla fslands,
Háskólann á Akureyri og Há-
skólann að Hólum.
í framsögum prófessoranna
Hjörleifs Einarssonar og Jó-
hanns Örlygssonar á Akureyri,
Guðmundar H. Guðmundssonar,
Reykjavík og Skúla Skúlasonar,
Hólum, kom fram fjöldi hug-
mynda um möguleika líftækn-
innar. Meðal framleiðenda
lyfja, snyrtivöru, fæðubótarefna,
matvæla og fóðurfyrirtækja er
vaxandi áhugi á nýjum vörum
með sérhæfða virkni, vörum
sem vinna má m.a. úr afurðum
sjávar og vatna. Þeir bentu á ný
ónæmiskerfi sem væru í þróun og
mundu nýtast bæði til lækningar
manna og til að hindra sýkingar í
fiskeldi. I tengslum við fiskirækt
á landsbyggðinni gæti vinnsla
á virkum lífrænum efnum sem
drepa bakteríur, sveppi og veirur
orðið mikilvæg atvinnugrein.
Bent var á mikilvægi fiskeldis
fyrir atvinnulífið og að aukin
þekking skipti þar sköpum um
hvernig árangurinn verður.
Bjarni Oskarsson athafna-
maður á Völlum í Svarfaðardal
flutti hugmyndaríka framsögu-
ræðu um alla þá kosti og atvinnu-
tækifæri sem biðu okkar hér á
svæðinu ef við kynnum að halda
rétt á spöðunum. Frumkvöðlar í
fiskirækt og fullnýtingu létu líka
mjög til sín taka í almennum um-
ræðum, spurðu mikið og bentu á
stíflur í kerfinu varðandi rann-
sóknar- og þróunarstyrki.
Skjámyndir úr ræðum ofan-
nefndra framsögumanna má
finna á www.landlif.is, heimasíðu
Framfarafélags Dalvíkurbyggð-
ar.
Á fundinum náðist afar góð
samstaða milli frumkvöðlanna
og vísindamannanna. Var ákveð-
ið að menn skyldu halda hópinn
áfram og útvfkka hann með enn
frekari umræðu um málin og
sameiginlegum umsóknum um
þróunarstyrki.