Víkurfréttir - 20.03.2014, Blaðsíða 20

fimmtudagurinn 20. mars 2014 • VÍKURFRÉTTIR20
„Fólk hringir hingað af ýmsum
ástæðum, ekki bara vegna neyslu.
Það er jafnvel ofbeldi á heimili
eða óregla á foreldrum. Ákvarð-
anatakan um að hringja er erfið
hjá fólki, hvort sem um er að
ræða aðstandanda eða einhvern
í neyslu,“ segir Erlingur Jónsson,
forstöðumaður forvarnafélags-
ins Lundar. Sá sem er í neyslu
finnist hann geta stjórnað og
aðstandanda finnist hann geta
stjórnað líka. „Meðvirkillinn er
bara stjórnlaus og oft miklu veik-
ari. Maður er alveg búinn að sjá
ferilinn héðan og upp á geðdeild,
oftar en einu sinni, þegar hefði
verið hægt að leita hjálpar eins og
boðið er upp á hér.“
Búinn með allt sitt
Spurður um tilurð Lundar segir
Erlingur að hann hafi byrjað árið
2006 að skrifa vikulegar greinar í
Víkurfréttir. Ári seinna hafi starf-
semin sjálf byrjað. „Ég ætlaði aldr-
ei að standa í þessu sjálfur heldur
setja þetta í hendurnar á bæjar-
félögunum en þeim leist svo vel
á þetta að þeir ýttu mér út í það“.
Hugsjónastarf hans sé nánast
unnið í sjálfboðavinnu en stærsti
styrktaraðilinn, Pokasjóður, hafi
breytt styrkveitingum og Erlingur
segir reksturinn hafa verið afar erf-
iðan síðan. „Ég er búinn með allt
mitt í þetta. Bæjarfélögin hafa stutt
mig eitthvað og kannski Reykjanes-
bær mest með þessu húsnæði hér
og kostnaðar vegna þjónustunnar
við SÁÁ. Annað hefur komið
svona héðan og þaðan. Stundum
fer loftið úr manni.“
Óttinn að þekkjast
Erlingur segir marga skjólstæðinga
sína í gegnum tíðina hafa sett fyrir
sig að skrá sig í viðtöl á skrifstofu
Reykjanesbæjar af ótta við að þurfa
að gefa upp nafn og kennitölu. Þó
þurfi einungis að gefa upp for-
nafn og síma. „Fólk hringir yfir-
leitt beint í mig þegar það er komið
með nóg og á erfitt með að takast á
við málin. Samt reynir það áfram
að nota sínar aðferðir innan veggja
heimilisins og fer sjaldan eftir
ráðum sem ég gef. Maður þekkir
þetta reyndar alveg sjálfur. Ég var
miklu veikari sem aðstandandi en
alkóhólisti.“ Þeir sem leita til Er-
lings eru bæði sjálfir í vandræðum
og líka aðstandendur.
Vilja ekki hitta á dílerinn
Fundir og ráðgjafaviðtöl hjá Lundi
eru á mánudögum, fyrir alla ald-
urshópa. Einnig eru stuðnings-
hópar, sem eru t.d. leiðir fyrir þá
sem eru ekki tilbúnir að fara á AA
fundi, af ýmsum ástæðum. „Þeir
þora kannski ekki að tala eða láta
sjá sig. Þeir gætu hitt á dílerinn
sinn. Samfélagið er svo lítið,“ segir
Erlingur. Einnig segir hann neysl-
una hafa aukist og breyst. Kanna-
bisreykingar þyki algjört himnaríki
og heilsusamlegar meðal sumra
unglinga. Þeir séu mjög sannfær-
andi við aðra um að það sé þann-
ig. „Rosalega margir lesa ýmislegt
misgáfulegt um kannabis á netinu
og sannfæra foreldra með slíkum
rökum. Betra væri fyrir foreldra að
kynna sér þetta annars staðar. Þótt
kannabis drepi ekki strax þá eru
svo margir sem byrja á því og þess
vegna er það svo hættulegt.“
Annað foreldrið í afneitun
Foreldrafræðsla í Lundi er undir
handleiðslu ráðgjafa SÁÁ fyrsta
mánudag í mánuði og einnig eru
5-6 mismunandi fyrirlestrar. Þeir
eru t.d. um meðvirkni einstakl-
ingsins, meðvirkni í fjölskyldunni,
sjálfsvirðingu, fíkniefni, meðferð
og meðferðarheimilin. Að meðal-
tali koma um 20 manns og þiggja
einhvers konar aðstoð á hverjum
mánudegi. „Fólk virðist eiga erf-
itt með að festa sig í sessi hér. Til
dæmis kemur alltaf annað for-
eldrið. Hitt er heima að skammast
sín en vill bara fá að fylgjast með úr
fjarlægð,“ segir Erlingur og bætir
við að foreldrar taki á svona málum
á misjafnan hátt. Yfirleitt komi kon-
ur en þó einn og einn karl. „Kon-
ur eru opnari fyrir því að tala um
þessa hluti. Þetta er erfitt og hefur
alltaf áhrif á sambúð og sambönd á
heimilum þegar annar aðilinn er að
byggja sig upp en hinn ekki.“
Var fastur í meðvirkni
Besta leiðin til að hjálpa börnum
sínum segir Erlingur vera þegar
foreldrar fræðast um efnin, ástand-
ið og meðferðina. „Annars eru þau
alltaf að dæma. Þau verða að takast
á við sig sjálf og byggja sig upp til
þess að taka öðruvísi á hlutunum
gagnvart þeim sem eru í neyslu,
hvort sem það eru börn, maki eða
einhver annar.“ Meðvirkur að-
standandi aðstoði alltaf hinn við
neysluna áfram á einhvern hátt en
telji sig gera það besta fyrir barnið
sitt hverju sinni. „Sjálfur var ég í 10
ár í afneitun sem foreldri. Ég vissi
ekki almennilega hvað var í gangi
og komst að því að ég var fastur
og gat ekkert gert ef ég héldi áfram
að vera svona meðvirkur með syni
mínum.“ Erlingur leitaði sér að-
stoðar og svo kom að erfiðasta
skrefinu.
Setja mörk og
standa við þau
„Ég hringdi í strákinn minn og bað
hann um að tala við mig. Óskaði
eftir því hjá honum að hann léti
mig í fríði. Hann bæði mig ekki um
peninga, sígarettur eða að skutla
sér. Ef hann ætlaði að vera í þessum
heimi yrði hann að vera þar án
mín. Ég yrði að hugsa um sjálfan
mig því hann hefti minn bata,“
segir Erlingur og bætir við að sam-
talið hafi verið á rólegum nótum
og nóg til þess að sonur hans hætti
í neyslu í tvö ár. Í samskiptum við
svona veika einstaklinga segir Er-
lingur að setja þurfi mörk og standa
við þau. Mörkin þurfi ekki að vera
stór og skelfileg. „Við breytum ekki
öðrum en getum haft áhrif á aðra
með breyttu viðhorfi. Ef við setjum
okkur í fyrsta sæti til þess að líða
vel þá líður fólkinu vel í kringum
okkur. Þannig höfum við jákvæð
áhrif á líðan annarra. Það þarf að
losna við skömmina og viðurkenna
að það sé einhver veikur í fjölskyld-
unni eða maður sjálfur.“
Eigið barn slæmur
félagsskapur
Erlingur segir margt ungt fólk
undir pressu frá foreldrum að
standa sig. Þessir krakkar séu í
jafn mikilli hættu að fara í neyslu
og önnur, jafnvel í meiri hættu.
„Það þarf svo lítið, bara fikta einu
sinni. Foreldri verður að vera vinur
barna, styðja þau og skilja. Ekki
bara minna á neikvæðu hlutina.
Það er algjört eitur.“ Einnig verði
foreldrar að fylgjast með mögu-
legum einkennum eins og sífellt
nýjum félagsskap. Einnig þegar
barnið er sjálft orðið slæmur fé-
lagsskapur í augum annarra for-
eldra og farið að hafa slæm áhrif
á aðra. „Oft er erfitt að tækla þessa
hluti. Nýir vinir, ný tónlist, svefn-
venjur, mataræði og fatasmekkur
breytast. „Þegar og ef þú missir
barnið þitt í neyslu, þá fara nokkur
ár úr lífi þínu. Það er bara þann-
ig. Fólk kemur hingað og heyrir
þetta á fyrirlestrum eða á fundum
en lokar á það samt; brotnar niður,
fær taugaáfall og hleypur jafnvel út.
Ég hef hlaupið út á eftir fólki til að
fá það inn aftur þegar það gerir sér
grein fyrir stöðunni, segir Erlingur.
„Gott að fá þetta símtal“
Hann hefur þó einnig séð marga
sigra í starfi sínu og það haldi sér
gangandi. „Ég hef alltaf haft áhuga
á að hjálpa öðrum. Það hefur byggt
mig upp í leiðinni. Þetta er besta
verkfæri sem til er til sjálfshjálpar.
Að taka leiðsögn sjálfur og fara
eftir henni.“ Erlingur hefur einnig
flutt fyrirlestra í skólum á Suður-
nesjum. „Eftir síðasta fyrirlestur
í FS hafði samband við mig vina-
hópur sem vildi hjálpa vini sínum.
Ég gaf þeim ráð. Svo hringdu þeir
fyrir skömmu og sögðust hafa
farið eftir ráðum mínum og hann
hefði valið þá fram yfir nýja lífs-
mynstrið. Það var gott að fá þetta
símtal,“ segir Erlingur, sem alltaf er
með símann á sér. „Um leið og þú
hefur einhvern grun, hringdu eitt-
hvert og fáðu aðstoð. Foreldrar fara
með börnin frekar til sálfræðinga
en að fara með þau hingað. Svo
eru börnin kannski í neyslu allan
tímann og tímarnir hjá sálfræðing-
unum fóru til einskis. Það þarf að
byrja á að losna við skömmina og
taka upp símann. Það er svo margt
í boði,“ segir Erlingur að lokum.
n Margir leita til forvarnafélagsins Lundar og ástæður eru ýmsar:
„Aðstandendur
oft veikastir“
-viðtal pósturu olgabjort@vf.is
Maður þekkir
þetta reyndar
alveg sjálfur.
Ég var miklu veik-
ari sem aðstand-
andi en alkóhólisti
Sjónvarp
Víkurfrétta
Þátturinn er á dagskrá
í kvöld kl. 21:30 á ÍNN og vf.is
■ Hjúkrunarheimilið Nesvöllum
■ Forvarnadagur ungra ökumanna
■ Pottaspjall í Grindavík
■ Nýr Keflavíkurbúningur
Meðal efnis í kvöld
Þín auglýsing í þættinum?
Viltu auglýsa í Sjónvarpi Víkurfrétta?
Þátturinn er sýndur á ÍNN á fimmtudagskvöldum
kl. 21:30 og endursýndur á tveggja tíma
fresti í sólarhring. Þátturinn er einnig í HD á vef
Víkurfrétta. Auglýsingasíminn er 421 0001
eða póstur á fusi@vf.is.
Aðalfundur Nes, íþróttafélags fatlaðra á Suðurnesjum,
verður haldinn miðvikudaginn 26. mars 2014 kl. 20:00 
í Myllubakkaskóla, Reykjanesbæ.  
Dagskrá:
Venjuleg aðalfundarstörf
Lagabreytingar
Önnur mál
Aðalfundur