Víkurfréttir - 30.01.2014, Side 10

fimmtudagurinn 30. janúar 2014 • VÍKURFRÉTTIR10
Fjölbreytt hlutverk
Hlutverk Lovísu eru að kenna náms- og starfs-
fræðslu, námstækni, leggja fyrir áhugasviðsk-
annanir, aðstoða nemendur sem eru með sér-
tæka námsörðugleika, sjá um sjálfstyrkingar-
námskeið og tilfinninganámskeiðið Baujuna,
vera með einstaklings- og hópviðtöl, stuðning-
kerfið Watch fyrir nemendur sem eru í áhættu-
hóp varðandi brotthvarf og ýmislegt annað í
samstarfi við kennara og starfsfólk skólans.
Flott án fíknar
„Starfið er mjög skemmtilegt og fjölbreytt og ég
er mikið í málum sem eru einnig utan skólans
vegna reynslunnar sem tómstundafræðingur.
Ég er að eiga við mál sem koma gjarnan ekki á
borð hjá öðrum,“ segir Lovísa. Til dæmis sé hún
klúbbstjóri í klúbbi sem heitir Flott á fíknar sem
hún stofnaði 2007. Í honum felst að nemendur
á unglingastiginu geta skráð
sig í klúbbinn og skrifa undir
samning þess efnis að þau
muni ekki reykja eða neyta
vímuefna og í staðinn fá þau
umbun í formi viðburða þar
sem hist er tvisvar í mánuði
og svo lokaferð á vorin. Eina
sem þau þurfa að gera er að
halda sig frá þessu og þá eru
þau gjaldgeng í klúbbinn,“
segir hún og að ef eitthvað
gerist segi krakkarnir henni
frá því sem gerist utan skóla eða um helgar.
Nær til unglinganna á Facebook
Mál sem koma á borð Lovísu segir hún vera af
ýmsum toga og tengjast oftast líðan þeirra eins
og slök sjálfsmynd, vinaleysi, brothætt bakland,
þunglyndi, kvíði, svefnleysi, tölvufíkn og vímu-
efnaneysla. „Ég er með Facebook síðu og er þar
í samskiptum við krakkana. Set inn efni sem
tengjast almennri líðan og góðri sjálfsmynd. Er
líka heima á kvöldin að sinna þessu. Ég næ vel
til þeirra í gegnum síðuna og spjalla við þau.
Þau leita sum til mín beint í pósthólfið þar.“
Lovísa segir stelpur vera opnari á tilfinningar en
strákarnir en þeir þurfi kannski aðstoð við að
skilningur sé á heimili sínu um að þeir þurfi að
fá að fara með í ferðir og slíkt.
Vill vera til staðar fyrir börnin
„Löngun mín með að vera
til staðar fyrir unglingana
var svo sterk. Vanlíðan
þeirra tengdist oft vanlíðan
þeirra í skólanum og hendur
mínar voru bundnar. Hér
var enginn námsráðgjafi og
ég fann að þau þurftu slíkan
og náði mér þá í menntun-
ina.“ Hún segar að alltaf séu
opnar dyr hjá henni fyrir
nemendur og hún sé alltaf
vakandi yfir því sem gerist.
Áhuginn fyrir velferðinni
heldur mér gangandi og ég finn fyrir jákvæðri
uppskeru. Ég borða oft með þeim í salnum
og nota frímínútur til að fylgjast með. Starfs-
maðurinn á gólfinu er svo mikilvægur í þessu
samhengi,“ segir Lovísa.
Námsgeta, félagar og baklandið
Lovísa vill ekki tengja bara líðan barna við að-
stæður í þjóðfélaginu. Kröfur séu kannski settar
á nemenda sem honum finnst hann ekki geta
mætt. „Þá fer hann í feluleik með líðan sína,
skellir sér í hlutverk og slíkt. Við reynum að
mæta þeim þarna.“ Hún bætir við að í könnun
sem hún gerði, og stór hluti unglinga svaraði,
voru niðurstöður áberandi á þá leið að náms-
geta og félagsleg staða höfðu mest áhrif á líðan
þeirra. „Ef skólastarfið getur mótast af því að
barnið sé glatt í skólanum þá líður því vel,“ segir
Lovísa með áherslu og bætir við að félagslega
sterkur einstaklingur geti allt í lífinu.
Of fáir menntaðir námsráðgjafar
Þá hefur Lovísa einnig sterka skoðun á starfi
starfs- og námsráðgjafa. „Mér finnst starfið
okkar eitt af mikilvægustu störfum innan
grunnskólanna og skil því ekki hvernig skól-
arnir geta komist af með námsráðgjafa í 30-
40% starfi. Það eru bara þrír slíkir menntaðir í
grunnskólum í Reykjanesbæ og það er eitthvað
sem við þurfum að bæta í bæjarfélaginu,“ segir
Lovísa að lokum.
Kynnir starf sitt fyrir yngri nemendum
Börnin leita stundum beint til Laufeyjar en
meira er um að þeim sé vísað til hennar. Hún
leggur þó áherslu á að það sé ávallt í boði að
koma til hennar ef hún er laus. „Ég hef unnið
meira með eldri nemendum því yngri nem-
endur eru smám saman að læra inn á hvert
hlutverk námsráðgjafa. Því legg ég áherslu á
að kynna starfið mitt fyrir yngstu nemendum,
kynnast þeim og hvetja þau til að koma í spjall
þó ekkert bjáti á,“ segir Laufey.
Tilfinningastjórnun mikilvæg
Hún hefur mikinn áhuga á
almennri lífsleikni og segir
að í almennri umræðu séu
unglingar opnari en áður,
sérstaklega í einstaklings-
viðtölum. „Þau eru opin en
þurfa kannski að koma orð-
um að tilfinningum sínum.
Þau finna að eitthvað angrar
þau, svo sem magapína,
kvíði eða pirringur en vantar
að geta skilgreint það. Þau
þekkja oft ekki umræðu um
tilfinningar og hvort þau
stjórni þeim sjálf eða ekki. Það er hægt að hjálpa
þeim að koma þeim í farveg,“ segir Laufey og
bætir við að tilfinningastjórnun sé mikilvæg,
sem og skilningur á eigin tilfinningum.
Óöruggir á samskiptamiðlum
Laufey segir suma unglinga ekki nógu örugga á
samskiptamiðlum og staðsetji sig í vinahópum
eða í samfélaginu út frá einhverjum forsendum
sem koma fram á slíkum miðlum. Það geti haft
heilmikið með sjálfsmyndina að gera þó að það
komi ekki auga á það sjálf. „Börn og unglingar
eru á alls kyns miðlum sem maður þekkir varla
sjálfur. Sumir eru ekki með sjálfsmyndina á
hreinu og ekki alveg klár á því á hverju þau eiga
að byggja hana. Hvað er það sem þeim líður
vel með, eru stolt af og sátt við? Hver er þeirra
vilji?“
Spegla sig í „like“ og „snapchat“
Hún segir marga til dæmis horfa á vini sína áður
en þeir rétta upp hönd og segja sína skoðun. „Í
gamla daga var bara litið í spegil til þess að meta
hvað maður var sáttur með og hvað ekki. Núna
snýst þetta allt um einhvers konar athygli sem
þau ráða ekki við. Þau spegla sig í svo mörgu
öðru. Er það hvað þau segja, skoðanir þeirra,
hvernig þau líta út eða hversu mörg „like“ eða
„snapchat“ þau fá. Forsendurnar geta verið
flóknar.“ Laufey bendir í þessu samhengi á að
mikilvægt sé að börn útskrifist úr grunnskóla
með þekkingu á styrkleikum sínum og einn af
mikilvægustu þáttum skólastarfsins gangi út á
það. „Þau eru oft mun meðvitaðri um veikleika
sína, sérstaklega ef um einhverja námserfiðleika
er að ræða.“
Foreldrar miklu velkomnari en þá grunar
Erfiðustu málin sem Laufey segist fást við tengj-
ast oft heimilisaðstæðum. „Ef það er eitthvað
að heima þá er alltaf erfiðara að hjálpa barn-
inu. Það er alltaf erfiðara að vinna í málum og
styrkja barnið í slíkum málum og þau eru við-
kvæm. Ef um er að ræða einhverskonar vanda
heima, erfið samskipti, veikindi, vanlíðan eða
jafnvel eitthvað enn verra.“ Það geti verið sér-
staklega erfitt ef foreldrar eru í afneitun gagn-
vart vandamálum. Gott for-
eldrasamstarf sé lykillinn að
farsæld og forsenda þess að
barninu gengur vel og líður
vel í skóla. „Skólinn er miklu
opnari fyrir foreldra en þá
grunar. Þeir mega miklu
meira koma og fylgjast með
í tímum og taka þátt í skóla-
starfinu.“
Sumir hlusta en heyra
ekki neitt
Þá segir Laufey gagnkvæmt
traust og virðingu skipta miklu máli. „Það
skiptir einfaldlega miklu máli hvernig við tölum
við börn. Við verðum að sýna þeim áhuga og
virðingu til að skapa traust. Það er vel hægt að
tala við börn með virðingu eins og hentar aldri
þeirra, t.d. með því að horfa í augun á þeim og
leyfa þeim að finna að þú ert að hlusta. Sumir
hlusta en heyra ekki neitt,“ segir Laufey og
bætir við að samskipti séu svo mikið lykilatriði.
„Ég sé víða samskipti sem mættu vera betri,
bæði innan skóla og utan. Börn eru næm á tón
þegar eitthvað er ekki í lagi. Því er mikilvægt að
nota ekki alltaf sama tóninn þegar verið er að
skamma og leiðbeina. Það skiptir meira máli
hvernig hluturinn er sagður en hvað er sagt.
Þeir sem þú átt samskipti við muna ekki endi-
lega hvað þú sagðir en þeir muna hvernig þú
lést þeim líða,“ segir Laufey.

Gagnkvæmt traust og virðing
Í starfi sínu og utan þess segir Laufey suma
tækla samskipti og agamál mjög vel en aðra
bara alls ekki. Hún segist jafnframt þroskast
sjálf mikið í starfinu og læri svo mikið af því
sem hún fæst við allan daginn. „Þegar ég á
jákvæð samskipti við nemendur og get rætt
við þá í gagnkvæmu trausti og virðingu þá veit
ég að ég er að gera rétt. Þá skilar sér það sem
ég er að gera. Góður félagsskapur við börn og
tengsl við þau eru mjög gefandi. Ef maður fer
með það viðhorf út í daginn að börnin séu öll
heilbrigðir og skemmtilegir einstaklingar þá
bara verða þau það. Viðhorfið skiptir svo miklu
máli. Börnin eru eins og við lítum á þau,“ segir
Laufey að lokum.
- fréttaskýring // Náms- og starfsráðgjöf í grunnskólum Suðurnesjum
ÞAR SEM HJÖRTU
SKÓLANNA SLÁ
Texti og mynd: Olgabjort@vf.is
Náms- og starfsráðgjafar sinna afar mikilvægu starfi í samfélagi okkar, meðal annars innan skólakerfisins. Með því
að ræða við þá gefast tækifæri til að skoða og meta eigin stöðu, til dæmis áhuga og hæfni, átta sig á hvaða mögu-
leikar eru í boði og gera áætlun um hvert skal stefna. Að mati náms- og starfsráðgjafa í grunnskólum á Suður-
nesjum hefur áhersla breyst á undanförnum áratug úr því að vera það sem lögverndað starfsheiti þeirra gefur til
kynna yfir í viðtöl vegna líðan skólabarna. Í sumum tilfellum hafa ofbeldismál á heimilum eða vitneskja um slæmt
bakland komið fyrst í ljós í slíkum viðtölum. Olga Björt hitti þau sem sinna þessu starfi í grunnskólunum og ræddi
við þau um afar fjölbreytt verkefni sem þau fást við og það sem skiptir þau mestu máli, velferð barnanna. Fjallað
verður um þetta í þessu tölublaði og næstu blöðum.
n Gott foreldrasamstarf og gagnkvæm virðing lykillinn að farsæld:
Börnin eru eins og við lítum á þau
Sumir eru ekki
með sjálfs-
myndina á
hreinu og ekki alveg
klár á því á hverju þau
eiga að byggja hana
Ef skóla-
starfið getur
mótast af
því að barnið sé
glatt í skólanum
þá líður því vel
Laufey Erlendsdóttir hefur sinnt 25% starfi sem námsráðgjafi við Gerðaskóla í
sjö ár, samhliða kennslu á unglingastigi. Hún er íþróttakennari að mennt og lýkur við-
bótarnámi á BS stigi sem íþróttafræðingur í vor. Laufey hefur kennt við skólann í 16 ár
og þá flestar greinar á miðstigi og unglingastigi, þó minnst íþróttir.
Koma og ræða málin
„Ég hef til dæmis séð um viðtöl vegna van-
líðunar, námsframmistöðu og námsframvindu.
Svo hafa nemendur komið og rætt málin og
sum mál eru svo rædd með foreldrum og
bekkjakennurum,“ segir hann. Þá hefur Þor-
varður kennt námstækni í elstu bekkjum skól-
ans. Hann segist hafa vitað fyrir að starfið yrði
fjölbreytt en ýmislegt komi á borð hans sem gefi
því gildi, bæði gott og ekki eins gott.
Vangaveltur um framtíðina
Þorvarður segir að helst hafi komið til hans
kasta mál sem tengist van-
líðan unglinga, t.d. vanga-
veltur þeirra um stöðu sína,
bæði gagnvart námi og fé-
lögum. „Þau eru að pæla í
hvað þau ætla að gera eftir
grunnskóla, hvað þau geta
og hvað þau þurfa að leggja
á sig. Vangaveltur um fram-
tíðina.“ Þá gangi starfið
einnig út á að virkja áhuga-
hvöt, hvernig þau geti betur
staðið sig í námi og fundið styrkleika sína. Að-
spurður um möguleg vandamál vegna hás hlut-
falls nýbúa meðal nemenda í skólanum segir
Þorvarður slík mál ekki hafa komið upp hjá sér.
Þeim hópi sé svo vel sinnt í fjölþjóðadeildinni
sem heldur vel utan um þau. „Ef eitthvað kemur
upp með líðan eða t.d. með að hjálpa þeim
með rafrænar bækur, hlustunarefni á netinu og
svona, þá göngum við að sjálfsögðu í það. Þau
eru annars mjög sjálfbjarga,“ segir Þorvarður.
Þeim á að líða vel hér
Hann er á þeirri skoðun að til þess að eiginlegt
nám geti átt sér stað þurfi nemendum að líða vel
í skólanum. Ef vanlíðan, kvíði eða vanmat eigi
sér stað þá sé ekki mikið nám í gangi yfir höfuð.
„Stefna okkar, óskrifuð og skrifuð, er að þeim
líði vel. Við reynum að standa vörð um hag
hvers og eins, bjóða upp á fjölbreytta kennslu-
hætti og hlúa að nemendunum. Það er fullt
tilefni til því kröfur samfélagsins, þessar óút-
skýrðu, um velgengni, útlit og slíkt, brenna svo
mikið á unglingunum. Í viðtölum hefur komið
fram að félagasamskipti eiga sér mikið stað
á samfélagsmiðlum og í rafrænu spjalli. Þau
hópast ekki lengur saman og spjalla,“ bendir
Þorvarður á.
Horfa á málin með augum
nemenda
Að sögn Þorvarðar glíma
margir unglingar við ýmis
mál sem reynast þeim erfið.
Því sé það mikilvægt að horfa
á málin með þeirra augum.
Stundum leysast vandamálin
við það að þau séu rædd en
stundum þarf að vísa mál-
unum áfram og til þess hefur skólinn sálfræðing
sem hefur viðveru í skólanum einu sinni í viku
og vinnur svo úr málunum þess á milli. Nem-
endur eru ávallt velkomnir til Þorvarðar og
banka oft upp á. „Stundum hitta þau mig á
göngunum og spyrja hvort þau megi koma. Þau
eru með frjálsan aðgang að mér. Ég hef náð að
sinna því sem á mitt borð hefur komið. Mér
er afar mikilvægt að kenna nemendum gildi
menntunar og að þau finni sína hvöt þegar þau
velja sér náms- eða starfsvettvang. Líti ekki á
launin sem aðalatriði eða láti undan þrýstingi
annarra,“ segir Þorvarður að lokum.
n Fjölbreytt starf og ýmislegt sem kemur á borð:
Virkjum áhugahvöt og finnum styrkleika
Stefna
okkar,
óskrifuð og
skrifuð, er að þeim
líði vel
Þorvarður Guðmundsson hefur kennt við Myllubakkaskóla undanfarin fimm ár
og sinnt starfi námsráðgjafa við skólann síðan í haust í hlutastarfi samhliða dönsku-
kennslu. Verkefnum námsráðgjafa hefur verið dreift á fleiri en Þorvarð til þess að
mæta þörfum nemenda sem best.
n Fann nýjar til þess að mæta þörfum nemenda:
Er einnig til staðar utan skólatíma
Lovísa Hafsteinsdóttir er menntaður tómstunda- og félagsmálafræðingur og
hefur starfað við Akurskóla frá stofnun hans. Fyrst sem tómstundafræðingur, byggði
upp frístundaskólann og starfaði með unglingum. Hún sá fram á að geta ekki mætt
krökkunum innan skólans í gegnum tómstundirnar svo að hún ákvað að læra náms-
og starfsráðgjöf.