Víkurfréttir - 16.05.2007, Blaðsíða 22

22 VÍKURFRÉTTIR Á NETINU • www.vf.is • LESTU NÝJUSTU FRÉTTIR DAGLEGA!VÍKURFRÉTTIR I 20. TÖLUBLAÐ I 28. ÁRGANGUR
Við komu ensku botn vörpung anna hing að til lands laust fyr ir alda mót in
1900 varð úti sá frið ur sem ís lensk ir fiski-
menn höfðu búið við um lang ann tíma.
Talið er að fyrsti breski tog ar inn hafi kom ið
inn á Faxa flóa til veiða árið 1895. Fljót lega
varð um neyð ar á stand að ræða. Tog ar arn ir
sóttu inn á grunn mið á hefð bundn ar slóð ir
fiski bát anna, tog uðu þar yfir og spilltu
veið um og eyðilögðu fyr ir
þeim veið ar færi.
Samn ing ur milli Breta og
Dana um fisk veiði land helgi
Ís lands var gerð ur árið 1901
og átti að laga ástand ið. Þó
að land helgi ætti að heita 3
míl ur var það oft ar en ekki að
hún var ekki virt og gæsl an
það lé leg að tog ara skip stjór ar
gátu nán ast hag að sér að vild.
Tog ar arn ir voru van ir að
halda sig fyr ir sunn an land
um vet ur inn en komu inn á Faxa flóa í lok
vetr ar til að stunda þar veið ar um sum ar ið
og fram eft ir hausti. Á Suð ur nesj um var Garð-
sjór inn og ná læg mið að al vett vang ur inn og
kvört uðu marg ir sjó menn und an ágang in um,
en út gerð ar menn veigr uðu sér við að halda
úti skip um til veiða vegna ónæð is og veið ar-
færataps.
Fljót lega eft ir að menn fengu vél báta í hend ur
komu fram hug mynd ir um að nota þá til að
hafa eft ir lit með tog ur un um. Er indi til sjórn-
valda um fjár styrk til eft ir lits var þá ýtrek að
hafn að í fyrstu og varð ekk ert um að gerð ir. Á
ein staka vél bát um voru uppi að gerð ir af eig in
frum kvæði áhafn ar um að taka nið ur nafn og
núm er tog ara þeg ar ein sýnt var um að þeir
voru að toga í land helgi, og senda sýslu manni
til með ferð ar en sú fyr ir höfn sýnd ist skila
litl um ár angri. Það bar hins veg ar til tíð inda
þeg ar smþykkt var á al menn um fundi í Gerða-
hreppi í árs byrj un 1913 að leggja til fé í út gerð
gæslu báts til eft ir lits með land helg inni.
Gæsl una átti að fjár magna með fram lög um
frá út gerð inni og sjó mönn um í hreppn um,
auk þess að leit að yrði eft ir fram lagi úr land-
sjóði og stuðn ingi ná granna hreppa. Áætl að
var að kostn að ur vegna gæsl unn ar yrði um
4000 kr. Fram lög ein stak linga og út gerð ar
yrði þar helm ing ur, en hinn hluti feng ist af
op in beru fé.
Á fund in um var einnig sam þykkt að taka boði
um bát til eft ir lits ins, bát ur inn sem feng inn
var til verks ins var Ágúst frá Leiru og er hann
fyrsti ís lenski vél væddi varð bát ur inn. Ágúst
var þá rúm lega árs gam all bát ur 12 smál. að
stærð með 15 ha. Bolind er-vél og var tal inn
geta geng ið allt að 8 míl ur á klst.
For mað ur á Ágúst var þá
Stef án Sig ur finns son frá
Bakka koti í Leiru og varð
hann fyrsti for mað ur gæslu-
báts ins. Gæsl an hófst í maí
og stóð um sum ar ið og fram
á haust eða allt þar til að bát-
inn rak upp seinni hluta októ-
ber og brotn aði það mik ið
að sjálf hætt var. Gæsl unni
var þannig hátt að að yf ir leitt
var ver ið úti við eft ir lit ið á
nótt inni ef veð ur leyfði, en
þá voru tog ar arn ir ágeng ast ir við land helg is-
lín una og tog uðu þá gjarn an inn fyr ir eins og
hægt var. Ár ang ur eft ir lits ins þetta tíma bil
þótti það góð ur að ákveð ið var að gæsl unni
yrði hald ið áfram. Á al menn um fundi sjó-
manna og út vegsmsnna sem hald inn var í
Kefla vík í febr ú ar 1914 var sam þykkt að halda
gæsl unni áfram og var þar samykkt reglu gerð
um eft ir lit ið, fram kvæmd ina og fjár mögn un.
Var sam þykkt að greitt yrði ákveð ið gjald
til gæsl unn ar af hverj um hlut í við kom andi
hrepp um. Að sam þykkt inni stóðu sjó menn
og út vegs menn frá Gerða hreppi, Kefla vík ur-
hreppi og Vatns leysu strand ar hreppi. Árið
1914 hélt eft ir lit ið áfram með svip uðu sniði
og árið áður. Vél bát ur inn Ágúst var áfram við
gæsl una en var nú í eigu Gerða hrepps sem
hafði keypt bát inn. For mað ur gæslu báts ins
var Hall dór Þor steins son, Vör um. Hlut verki
báts ins til varn ar land helg inn ar lauk hins veg ar
skyndi lega í októ ber mán uði en þá sleit bát inn
upp af legu þar sem hann lá við múrn ing ar
sín ar við Vara ós eins og venju legt var eft ir að
eft ilit ið byrj aði. Varð bát ur inn þar ónýt ur.
Seinni hluti þess ar ar grein ar verð ur í næsta
tölu blaði Vík ur frétta.
VÉLVÆÐI N G S UÐU R N E SJA BÁTA 1907-2007
Ágúst - Fyrsti ís lenski vél-
væddi varð bát ur inn
- Fyrri hluti
�����������������������
����������������� ����������������������
������������������������������������������
������������������������������ � ������
������������������� �������
������������������
������� ������������
��������������������� �����������
Ágætu Suð ur nesja bú ar
Ég vil þakka fyr ir þann mikla stuðn ing sem fram-
boð Sam fylk ing ar inn ar fékk
hér á Suð ur nesj um. Það hef ur
ver ið frá bært að vera hluti af
þess um kraft mikla hópi stuðn-
ings manna og fram bjóð enda
und an farn ar vik ur.
Vissu lega fóru leik ar ekki eins
og lagt hafði ver ið upp með en
við erum í stóru kjör dæmi og
dreif ing at kvæða milli flokka
mjög svæða bund in.
Sam fylk ing in í Suð ur kjör dæmi
tap aði 2,9% fylgi og 2 mönn um!
Nokk uð harka legt en nið ur-
stað an engu að síð ur.
2007: 26,8% fylgi og 2 þing-
menn,
2003: 29,7% fylgi og 4 þing-
menn.
Það er hugg un harmi gegn að
við Suð ur nesja bú ar feng um
samt 2 þing menn kjörna að
þessu sinni, þau Grét ar Mar
fyr ir Frjáls lynda flokk inn og
Björk fyr ir
Sjálf stæð is flokk inn. Bæði eru
þau dug leg og vinnu söm og hef
ég fulla trú á að þau koma til
með að vinna vel fyr ir Suð ur-
nes in m.a. með því að lag færa
hlut Suð ur nesja, sér í lagi Reykja-
nes bæj ar, hvað varð ar bú setu-
mál fatl aðra og aldr aða.
Enn og aft ur, kær ar þakk ir fyr ir
stuðn ing inn og sér lega góð ar
við tök ur hvar sem við kom um.
Guð ný Hrund Karls dótt ir.
Guðný Hrund Karlsdóttir:
Takk fyrir stuðninginn
FRÉTTASÍMINN
SÓLARHRINGSVAKT
898 2222