Dagblaðið Vísir - DV - 10.11.2017, Blaðsíða 62

Helgarblað 10. nóvember 201738 Bækur
J
ón Steinar Gunnlaugsson, lög-
maður og fyrrverandi hæsta-
réttardómari, skýtur föstum
skotum að Hæstarétti í nýrri
bók sinni „Með lognið í fangið – Um
afglöp Hæstaréttar eft-
ir hrun“.
Í inngangi bókar-
innar kemur fram að
markmið Jóns sé að
draga upp mynd af
starfi Hæstaréttar síð-
ustu ár en að sérstök
áhersla sé lögð á að
meta hvernig dóm-
stóllinn hefur staðið
sig við að fást við þau
dómsmál sem tengst
hafa efnahagshrun-
inu árið 2008. Niður-
staða Jóns er sú að dómstóllinn fái
falleinkunn fyrir þau störf.
Jón Steinar tekur
jafnframt fram í inn-
gangi bókarinnar að
bókin fjalli ekki um
hann sjálfan heldur
um Hæstarétt. Mörg af
þeim atvikum og dóm-
um sem hann fjallar
um eru þó tengd höf-
undinum með bein-
um eða óbeinum hætti
og kemst lesandinn
því vart hjá því tengja
persónu Jóns við efn-
istök bókarinnar, eink-
um fyrri hluta hennar. Þannig byrjar
bókin til dæmis á umfjöllun um skip-
un Jóns í Hæstarétt árið 2004 og lýs-
ingum á því hvernig sitjandi dómarar
hafi þá beint og óbeint reynt að koma
í veg fyrir að hann yrði skipaður. Sú
gagnrýni hefur komið fram áður sem
og umfjöllun um málarekstur Jóns
gegn Þorvaldi Gylfasyni fyrir dóm-
stólum.
Vinsældakapphlaup dómara
Það breytir þó engu um það að rauði
þráðurinn í bókinni er gagnrýni á
störf Hæstaréttar. Og sú gagnrýni
er beitt, beittari en oft áður í skrif-
um Jóns. Sumt af því sem Jón tekur
til hefur komið fram áður en í síð-
ari hluta bókarinnar má finna ný at-
riði, þar sem fjallað er um dómsmál
tengd hruninu. Margt af því sem
Jón nefnir þar er sláandi og hlýtur
að vekja lesandann til umhugsunar.
Dæmin eru mörg og verða ekki
rakin nánar hér en grunnstef Jóns
Steinars er að ákvarðanir Hæsta-
réttar hafi fremur ráðist af hugar-
ástandi dómara en lögfræðilegum
rökstuðningi. Hugarástandinu
lýsir Jón sem vinsældakapphlaupi,
þannig að dómarar Hæstaréttar
hafi ætlað sér að sýna almenningi
að þeir myndu standa sig í að láta
þrjótana í hruninu finna fyrir því. Þá
hafi margir dómara verið vanhæfir
til að dæma á málum bankamanna
vegna fjármálaumsvifa þeirra sjálfra
á árunum fyrir hrun. Afleiðing
þessa hafi meðal annars verið sú að
grunnréttindum sakaðra manna til
réttlátrar málsmeðferðar hafi verið
ýtt til hliðar.
Kallar eftir viðbrögðum
Margt af því sem Jón Steinar nefn-
ir í bókinni þarf að taka með fyrir-
vara enda eru margar hliðar á lög-
fræðilegum álitamálum, ekki síst í
jafn flóknum og viðkvæmum mál-
um eins og þeim sem Jón fjallar
um. Hann gætir sín þó jafnan á því,
eins og hans er von og vísa, að rök-
styðja sínar fullyrðingar og gagn-
rýni eins og kostur er. Ef umfjöllun
Jóns er rétt og sanngjörn þá blasir
við að Hæstiréttur er og hefur ver-
ið á rangri braut síðustu árin. Slíkt
væri grafalvarlegt fyrir réttarríkið
og samfélagið. Það væri því æski-
legt ef þeir sem vita betur eða sjá
hlutina með öðrum hætti en Jón
Steinar myndu bregðast við gagn-
rýni hans opinberlega og rökstyðja
með einhverjum hætti að Jón Stein-
ar sé á villigötum. Jón raunar kallar
beinlínis eftir því enda hafi viðbrögð
við gagnrýni hans á Hæstarétt síð-
ustu ár verið dræm. Þaðan kemur
einmitt titill bókarinnar, Með logn-
ið í fangið. Það verður spennandi að
sjá hvort þessi nýja samantekt Jóns,
með enn beittari tóni en fyrr, muni
leiða til þess að það fari að hvessa.
Bókinni er skipt upp í átta kafla
en í viðauka er að finna safn af
greinum og pistlum sem Jón hefur
birt í fjölmiðlum síðustu misserin.
Í heild er bókin rúmlega 200 blað-
síður, en hún er afar læsileg og vel
skrifuð. Jón Steinar skrifar skemmti-
legan texta og þó að umfjöllunar-
efnið sé að mörgu leyti þungt þá
ætti bókin að vera aðgengileg öllum
hópum, ekki einungis áhugamönn-
um um lögfræði. Þá er bókin brot-
in upp reglulega með teiknuðum
myndum, myndatextum og tilvitn-
unum sem lífga upp á hana. n
Beittur tónn
Sigurvin Ólafsson
sigurvin@dv.is
Bækur
Með lognið í fangið
Höfundur: Jón Steinar Gunnlaugsson
Útgefandi: Almenna bókafélagið
236 bls.
Jón Steinar Skrifar
skemmtilegan texta.
Mynd Sigtryggur Ari
epli
Banani
greip
Ávaxtaðu betur
www.avaxtabillinn.is • avaxtabillinn@avaxtabillinn.is • 517 0110
Gómsætir veislubakkar,
sem lífga upp á öll tilefni.
Er kannski heilsuátak
framundan?
Ávextir í áskrift kosta um
550 kr. á mann á viku
og fyrirhöfn fyrirtækisins
er engin.