Land & synir - 01.11.2006, Blaðsíða 21

YFIRLIT 2005-2006
íslenskar kvikmyndir njóta fádæma vinsælda á heimamarkaði
Fullyrðingin hér að ofan kann að þykja djörf, enda
erum við af einhverjum ástæðum sjaldan sátt við
aðsóknina á íslenskar myndir. Hún stendur þó undir
sér ef ákveðnar lykiltölur eru skoðaðar út frá skýrum
forsendum. Umræðan að undanförnu hefur nokkuð verið
á þá leið að aðsókn fari minnkandi á íslenskar myndir,
kannski vegna þess að innlendir “smellir” hafa verið fáir
uppá síðkastið. Hin mikla aðsókn á Mýrina er því kær-
komin fyrir bransann og vonir standa til að fleiri myndir fái
góða aðsókn á næstunni. Tölurnar í töflunum sýna þó fýrst
og fremst að aðsókn sveiflast mjög frá ári til árs. Vegna
þessa og einnig vegna þess hve fáar myndir við gerum ár
hvert, er mun eðlilegra að skoða aðsóknina yfir lengra
tímabil.
Að horfast í augu við smæðina
Þegar litið er yfir síðustu tíu ár (1996-2005) kemur í ljós
að gerðar hafa verið 43 myndir og eru þær að fá 17.696
manns að meðaltali, eða um 6% þjóðarinnar. Sambæri-
legar tölur þekkjast varla annarsstaðar. Meðaltalsreikning-
urinn felur vissulega hinar gríðarlegu sveiflur sem eru í
aðsókn á einstakar myndir, en er hentugur til samanburðar
í mörgum skilningi.
Slík aðsókn þykir
samt lítil, en það
virðist hafa meira að
gera með óraunhæf-
ar væntingar en jarð-
bundin viðhorf.
Kannski vegna þess
að við höfum kynnst
aðsókn sem er uppí
allt að 50% þjóðar-
innar. í stærri lönd-
um þar sem menn-
ingarleg einsleitni er
ekki eins ríkjandi,
eru slíkar tölur afar
sjaldséðar. Málið er
að horfast í augu við
smæðina, því þannig sjáum við skýrt hversu íslenskar
kvikmyndir eru stór hluti af þjóðlífmu.
Hvað er góð aðsókn?
Hver eiga viðmiðin að vera? Hvað er “góð aðsókn”? Hvað
þarf mynd að fá marga áhorfendur til að teljast smellur?
Sala á bók telst góð fari hún í nokkur þúsund eintök.
Meðaltalið er auðvitað miklu lægra enda gríðarlega mikið
gefið út af bókum hér. Sama máli gegnir um plötur, en þær
fá gullið við 5.000 eintaka sölu. Um leið þekkjast mun
hærri sölutölur á hvoru tveggja, allt uppí tvo til þrjá tugi
þúsunda. Meðaláhorf í leikhúsunum á sama tímabili er um
a) Heildaraðsókn á íslenskar kvikmyndir 1996-2005
ÁR FJÖLDI HEILDARAÐSÓKN
1996 2 86.771
1997 4 'í 38.420
1998 2 45.783
1999 2 22.458
2000 6 170.590
2001 4 28.092
2002 9 133.672
2003 4 43.643
2004 4 50.816
2005 6 53.441
SAMTALS 43 673.686
HEIMILD: Hagstofan, SMÁÍS.
3.800 áhorfendur á verk. Sum leikrit fá tugþúsunda aðsókn.
Þessar viðmiðanir eru vísbendingar um að aðsókn á
íslenskar kvikmyndir sé í heildina með ágætum. í því sam-
bandi má t.d. benda á að meðalaðsókn á Hollywood mynd-
ir hér á landi er um 8.500 manns á þessu tímabili. Einnig
þar er um að ræða gríðarlegar sveiflur.
íslenska meðalaðsóknarmyndin væri stórsmellur í Ameríku!
Sé horft til Evrópu og Bandaríkjanna er samanburðurinn
líka hagstæður. Staðan er í raun svo skrýtin að meðalað-
sóknarhlutfallið hér myndi víða flokkast sem “box offíce
hit”!
Meðalaðsókn í Danmörku á danskar myndir, sem þykja
hafa notið mikillar velgengni á heimamarkaði undanfarin
áratug, er rúmlega 100 þúsund manns, eða tæp 2% þjóð-
arinnar. Myndir sem þeir telja “smelli” eru að fá frá 300-
500 þúsund manns eða 6-10% þjóðarinnar. Allra stærstu
myndirnar þeirra fara upp að milljón manns eða um 20%
landsmanna, en þær eru sárafáar. Hinar Norðurlanda-
þjóðirnar eru með svipuð eða lægri meðaltöl.
Þá er meðalaðsókn á franskar myndir á heimamarkaði
um 300.000 manns eða 0.5% þjóðarinnar. Þarna er um að
ræða þá þjóð sem
hefur hvað sterkasta
stöðu heimamynda
í hópi vestrænna
ríkja, að Banda-
ríkjunum undan-
skildum.
Samanburður við
mulningsvélina í
Hollywood er auð-
vitað með mildum
fýrirvörum en samt
er fróðlegt að benda
á að skv. tölum
MPAA* komu um
1.4 milljarðar gesta
á 549 myndir 2005,
eða rúm tvær og
hálf milljón gesta á mynd að meðaltali (ca. 0.8% þjóð-
arinnar). Miðasalan á þeim bæ hefur verið á svipuðu róli
hin síðari ár en fer reyndar ögn minnkandi. Einnig má
benda á að væri íslenska meðalaðsóknarmyndin bandarísk
(þ.e. fengi sömu hlutfallsaðsókn), hefði hún lent í 17. sæti
yfir mest sóttu myndir síðasta árs þar í landi. íslenskur
almenningur er semsagt miklu áhugasamari um íslenskar
myndir en bandarískir þegnar um bandarískar myndir!
Hollywood er víða...
HEIMILDIR: Hagstofa íslands, SMÁIS, Danska kvikmyndastofnunin, The
European Audio Visual Observatory, *Motion Picture Association of
America, Boxofficemojo.com, IMDB.com.
b) Meðalaðsókn á íslenskar
kvikmyndir 1996-2005
ÁR FJÖLDI PR.MYND
1996 2 43386
1997 4 9.605
1998 2 22.892
1999 2 112229
2000 6 35.455
2001 4 7.023
2002 9 14852
2003 4 10.911
2004 4 12.704
2005 6 8.907
MEÐALAÐSÓKN PR. MYND 17.696
MEÐALAÐSÓKNPR.ÁR 67369
LAND&SYNIR 21