Tíminn - 13.02.1983, Blaðsíða 19

SUNNUDAGUR 13. FEBRÚAR 1983.
19
bergmál
KVENNA-, HVAÐ?
■ Síðasta helgi lofaði góðu fyrir áhuga-
fólk um kvenréttindi og tónlist. Kvenna-
djass í Félagsstofnun stúdenta og Konur
í framlínu á Breiðvangi. Mér þótti því
súrt í broti að komast ekki út á
föstudagskvöldið en hugurinn var allan
tímann í Félagsstofnun. Og þangað fór
ég líka næsta kvöld. Nema hvað, sem ég
mæti þarna albúin þess að komast nú í
eitt skipti fyrir öll að raun um það hver
sé munurinn á djass og kvennadjass sé ég
ekki betur en tveir karlmenn standi uppi
á sviðinu. annar spilandi á gítar en hinn
á bassa. Jú, jú mikil ósköp, tvær konur
voru þar líka en þó þær hafi verið
atkvæðamiklar í þeim tónlistarflutningi
sem þarna fór fram,og saxófónleikarinn
reyndar frábærlega góð,cr heldur hæpið
að kalla hljómsveitina kvennahljóm-
sveit, og auglýsa hana sem slíka. Minnti
þetta mig raunar örlítið á það þegar
fagurlimaðar yngismeyjar eru í auglýs-
ingaskyni myndaðar uppá bílhúddum í
bikiníum og yfirstendur skrifað eitthvað
á þessa leið: „Allt þetta fyrir aðcins 250
þúsund.“
Það runnu sem sagt á mig tvær grímur
þarna um kvöldið sem hafði þær keðju-
verkanir í för með sér að ég fór að
stúdera Breiðvangsauglýsinguna betur.
Að talningu lokinni komst ég að því að
kynjahlutfallið á því kvennaframlínu-
kvöldi yrði væntanlega, að leynigcsta-
áhættuþættinum meðtöldum, nokkuð
jafnt plús eða mínus ein(n) eða tveir/
tvær. Og aðaltrompið, rúsínan í pylsu-
endanum og heiðursgestur kvöldsins
enginn annar en karlmaður. En kannski
hafa konur skipulagt þetta allt saman-
hver veit!
Og hugurinn hélt áfram að grafa í skot
sín og ég minntist þess að íslenska
hljómsveitin ætlar að halda tónleika
undir yfirskriftinni: „Konur". Samt eru
höfundar þeirra verka scm verða á
efnisskránni í yfirgnæfandi meirihluta
karlmenn. Einleikarar á þessum tón-
leikum verða konur - hugsa sér! - en
það getur þó hvorki talist neitt nýtt né
merkilegt að konur spili annað slagið
verk eftir karlmenn.
Hætt er við að hugtakið konur - og
þau fyrirbæri sem þeim eru eignuð. t.d.
kvennalist - verði ansi innatómt og ófært
um að skilgreina nokkurn skapaðan hlut
verði það áfram notað á framangreindan
hátt. Fyrir utan það að niaður verður
svo þreyttur á því að heyra tönnslast á
orðinu í tíma og ótínia að maður getur
vart tekið sér það í munn lengur. Nema
að Sinfóníuhljómsveit íslands sé
kvennagrúppa af því að þar spila svo
margar konur á fiðlur. og „reynsluheim
kvenna" sé að finna í alþingishúsinu af
því að þar sitja þrjár konur.
Það hefur löngum þótt hagræðing að
því að geta notað eitt orð eða hugtak til
að tákna ákveðin fyrirbæri. Það er t.d.
mjög gott að hafa einhverja hugmvnd
um hvað „pípulagningamaður" táknar
svo að maður fari ekki að leita út um
allt að trésmið eða flugfreyju þegar gera
þarf við vask eða rör heima hjá manni.
Því þótti við hæfi að skeyta kvenna-
framan við ákveðið framboð til þess að
öllum væri Ijóst að þar væru á fcrð konur
sem vildu beita sér fyrir málefnum sem
einkum tengjast reynslu og aðstæðum
kvenna. Og í nútímalegri bókmennta-
umræðu eru bækur eftir konur nefndar
kvennabókmenntir til aðgreiningar frá
þeim bókmenntum sem skrifaðar eru af
körlum.
Það er nokkuð ljóst að við þurfum á
þessu hugtaki að halda, a.m.k. á meðan
einhver munur er á konum og körlum,
sérstaklcga hvað félagslcga aðstöðu
varðar. En þótt félagslcga misréttinu
verði útrýmt má jafnvel búast við því að
einhver munur verði á kynjunum eftir
sem áður og því ekki óvitlaust að eiga
einhver skilgreiningarhugtök.
Kvenna- hefur dugað okkur ágætlega
hingað til sem forskeyti fyrir framan orð
eins og menning, reynsl^list ogskóli þcgar
þau orð hafa visað sérstaklega til
kvenna. Þannig var t.d. Kvennaskólinn
á Blönduósi ákaflega vinsæl menntast-
ofnun meðal ungra kvenna á fyrri hluta
þessarar aldar og áttu karlmenn ekki
aðgang að honum. Og Kvennaathvarf,
sem því miður hefur verið mikil þörf
fyrir vegna ofbeldis á hcimiluni og
annars staðar, er nú loks blessunarlcga
komið á laggirnar fyrir atorku ýmissa
kvenna og karla. Nafnið Kvennaathvarf
skýrir sig held ég að mestu sjálft og cr
mun þægilegra í notkun en margra orða
skilgreining.
Því miður er slíkt athvarf einungis til
í Reykjavík en er örugglega nauðsynlegt
í hverjum byggðarkjarna. Sérstaklega
ber brýna nauðsyn til að fjölga þeim ef
íslensk löggæsla verður ekki tekin til
rækilegrar endurskoðunar og sá háttur
hafðurá í framtíðinni aðslcppamönnum
lausum daginn eftir að þeir misþyrma og
næstum því myrða konur. eins og gert
var í Reykjavík nú fyrirörfáum dögum.
Slík vinnubrögð - og það viðhorf scm
þau afhjúpa - eru blautur klútur í andlit
kvenna, og í rauninni dænia þau konur
í stofufangelsi stóran hluta sólarhrings-
ins.
Greinilegt er að svo augljós mannrétt-
indi sem þau að geta gengið óhult um
götur eru ekki hátt skrifuð. a.nt.k. ekki
þegar konur eiga í hlut. Þetta sýnir að
baráttan fvrir rétti kvenna á enn langt í
land. I umræðu um málefni kvenna er
kvennahugtakið nauösvnlegt. Þess
vegna er bagalegt ef það verður notað á
þann hátt að það glati mcrkingu sinni og
svo oft að maður fái leið á því.
Sbj
Sonja B. Jónsdóttir,
blaðakona, skrifar
ÞREK-
miðstöðin
Dalshrauni 4, Hafnarfiröi
Alhliöa íþróttamiöstöö
meö fjölbreytta starf-
semi. Viö bjóöum:
i
Fyrir börnin:
litabækur,
myndabækur,
púsluspil,
og kubbar
JANEFONDA
leikfimi mánudaga kl. 21.20, þriöju-
daga kl. 9.15, miövikudaga kl. 21.20,
fimmtudaga kl. 9.15.
Kennari: Oddgerður Oddgeirsdóttir.
Almenn
kvennaleikfimi:
mánudaga, miðvikudaga og föstu-
daga kl. 9.15.
Kennari: Elísabet Brand.
Mánudaga og miövikudaga kl. 18.10,
19.50 og 20.40.
Kennari: Anna Karolína Vilhjálmsdóttir.
Karlaleikfimi:
þriöjudaga og fimmtudaga kl. 17.20,
19.00 og 20.40.
Kennari: Heimir Bergsson.
Salur til leigu:
Ljósalampar, nudd, þolpróf, heitir
pottar úti. Fjölbreyttar skokkleiðir
merktar á korti.
Aðgangur:
Mánaöarkort, 12 tímakort, 10 tíma
Ijósakort, 10 tíma nuddkort, stök
skipti. Ódýrara á milli kl. 13 og 16
virka daga.
• Ath. okkar lága verö og góöu
þjónustu.
• Þú borgar aöeins ffyrir þaö sem þú
færö.
• Frjáls komutími.
Hver bíöur
betur?
Athugaðu
málið
I
Þrekmiðstöðin Dalshrauni 4. Hafnarfiröi
BÆNDURy
BÍLA VERKSTÆÐ
Þekking og reynsla
Lryggir þjónustuna.
Varahlutaverslun Fjölnisgötu 18. Akureyri
Simi 96-21365

fog aðrir eigendur Land-Rover
og Range-Rover bifreiða athugið!
HÖFUM ÚRVAL VARAHLUTA OG BODDÝHLUTA í LAND-ROVER
OG RANGE-ROVER, EINNIG VARAHLUTI í MITSUBISHI
VARAHLUTIR - AUKAHLUTIR - HEILDSALA - SMÁSALA