Orð og tunga - 26.04.2018, Síða 51

Orð og tunga - 26.04.2018, Síða 51
40 Orð og tunga Compounds containing atóm- show a wide range of referents, some of them quite distant from the basic meaning ‘atom’, but connected metonymically to various aspects of the “atomic age”, to modern free verse and, by extension, abstract visual art and modern art music, as well as to the fi gure of the bohemian “atom poet”, inspired by Hall- dór Laxness’ novel Atómstöðin [The Atom Station] (Halldór Laxness 1948, transl. Magnús Magnússon 1961). The use of an international term rather than a native Icelandic word or neologism marks the atóm- compounds as (potentially) diff erent and metaphorical, enabling their metonymic use in a wide range of com- pounds and collocations. By contrast, the accepted Icelandic neologism for ‘atom’, frumeind ‘basic unit’, retains its transparency as a compound and tends to decompose semantically to ‘basic unit’ when used in other contexts, rather than carrying the same connotations as atóm. As a loan word used in the post-war years, when the puristic tradi- tion was largely uncontested but the language was widely perceived as being under threat due to English infl uence from the new Ameri- can military presence (Ari Páll Kristinsson 2012:348–349), atóm- also iconizes the foreign infl uences that came with World War II. The col- location “á þessari jassöld og atóms” (Rödd framliðins talaði af dikta- fón í Ríkisútvarpið í fyrrakvöld 1957:12) [in this jazz and atom age] uses two loan words to summarize the period in arts and sciences. The article is structured as follows: In section 2, the Writt en Lan- guage Archive (Ritmálssafn Orðabókar Háskólans, henceforth ROH) is introduced and some of the diffi culties of working with such a lexi- cographic archive are noted. Section 3 presents the concept of lexical creativity (Ronneberger-Sibold 2000) and discusses its relationship to productivity, as well as the potential for highly varied interpretations of noun-noun compounds noted by Downing (1977). Section 4 con- cerns the distribution and connotations of frumeind vs. atóm ‘atom’. Section 5 introduces the atom poets and modernist literary move- ments in mid-twentieth century Iceland. Section 6 focuses on the fi g- ure of the atom poet in Halldór Laxness’ novel Atómstöðin. Section 7 presents examples of atóm- compounds used in connection with the atom poets in their own words and in critical discourse, and section 8 discusses the image of the atom poet as a broader cultural trope as it emerges from citations. In section 9, a comparison is made to a short- lived later fashion for compounds in gúanó- ‘guano’, relating to types of popular music that in some cases were contrasted expressly with atom modernism. Conclusions are summarized in section 10. tunga_20.indb 40 12.4.2018 11:50:34
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176

x

Orð og tunga

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Orð og tunga
https://timarit.is/publication/1210

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.