Fréttablaðið - 11.05.2018, Page 30

Hugmyndin að þess-ari sýningu kvikn-aði þar sem Pari sat við eldhúsborðið heima hjá mér og tók eftir því hvað
það var mikið um prentverk upp um
alla veggi,“ segir Ingibjörg Jóhanns-
dóttir, önnur sýningarstjóra Ýmissa
kvikinda líki sem verður opnuð í
Listasafni Íslands í dag. Ingibjörg
deilir sýningarstjórninni með
Bandaríkjakonunni Pari Stave og
upprunalega settu þær sýninguna
upp í Alþjóðlegu prentmiðstöðinni
í New York vorið 2017 undir heitinu
Other Hats: Icelandic Printmaking
en sýningunni hefur verið breytt
nokkuð og hún þróuð frekar, til upp-
setningar í Listasafni Íslands.
Aðgengi og bók eftir Björk
Ingibjörg bætir við að þegar Pari
hafi séð allt þetta prentverk hafi
fylgt spurningin: „Hvað er málið
með prentverk á Íslandi?“ „Málið er
að ég kem að myndlistinni úr þess-
ari átt og var á þessum tíma að læra
prentlist og grafík í New York og frá
því ég kom heim hef ég gert eitthvað
af slíkum verkum með íslenskum
listamönnum. Það er líka auðveld-
ara að flytja þessi verk og aðgengið
er betra þannig að við vorum báðar
á því að það væri kjörið að taka
þetta saman og halda sýningu.“ Pari
tekur undir þetta og segir að svona
hafi þetta löngum verið. „Hér áður
fyrr fengu til að mynda málarar í
Norður-Evrópu sína þekkingu um
það hvað væri að gerast á Ítalíu
fyrir tilstilli prentverksins því það
var ákveðin leið til þess að koma
myndum í umferð. En ég er í stjórn
Alþjóðlegu prentmiðstöðvarinnar
í New York og vissi því að það væri
möguleiki á því að koma þessu að
síðastliðið vor og það hvatti okkur
til þess að láta af þessu verða.
Það hjálpaði líka mikið að Ingi-
björg þekkti alla listamennina og
hvað væri að gerast á Íslandi. En
þetta var skemmtileg samvinna.“
Ingibjörg bendir á að hún hafi nú
reyndar ekki fengið öll verkin vegna
þess að það hafi verið Pari sem fann
bókina eftir Björk sem er á sýning-
unni. „Pari fann þessa dásamlegu
bók á Landsbókasafninu en við
þurftum að hafa mikið fyrir því að
fá hana lánaða vegna þess að það
er litið á hana sem þjóðargersemi.“
„Sem hún svo sannarlega er,“ bætir
Pari við.
Opið og skapandi ferli
Fjöldi þekktra íslenskra listamanna
á verk á sýningunni og þar á meðal
listamenn sem eru þekktari fyrir
málverk en grafíkverk. Ingibjörg
segir að þær hafi einmitt lagt upp
með að vera með verk listamanna
sem vinna í ólíka miðla og að það
hafi líka vakið athygli Pari hversu
algengt er að íslenskir listamenn
vinni í ólíka miðla. „Þetta var ástæð-
an fyrir því að í NY var sýningin
kölluð Other Hats, vegna þess að á
ensku nær það þessu hvernig sami
einstaklingur getur fengist við ólíka
hluti – haft sinn hatt fyrir hvert
verk,“ segir Pari og bætir við að það
hafi leitt þær að verkum Diet ers
Roth. „Hann hafði gríðarleg áhrif á
grafíklist þegar hann kom hingað á
sínum tíma og við erum með verk
frá honum sem vísa í þessa hugsun
með hattinn.“
Ingibjörg tekur undir þetta og
segir að þessi stúdía sé vissulega
veigamikið atriði varðandi sýning-
una. „En við erum líka að skoða
hvers vegna t.d. listmálari eins og
Sigurður Árni ákveður að vinna
stundum með prentmiðilinn.
Hvaða möguleikar eru það sem
grafíklistin færir listamanninum
umfram hans hefðbundnu leiðir?
Og eins og í verkinu sem hér er sýnt
er ástæðan mjög skýr. Hann sýnir
myndröð sem byggir á fundnum
póstkortum þar sem hann bætir inn
skuggum. Í gegnum prentmiðilinn
myndast ákveðin heild milli þessara
þátta; „leiðréttingar“ hans og póst-
kortsins sem fæst vart með öðrum
leiðum. Það er hans forsenda fyrir
því að velja þennan miðil. En það
eru alltaf ólíkar forsendur á milli
listamanna, eins ólíkir og þeir eru,
og það er heillandi.“
Pari segir að það birtist líka á
sýningunni að þær hafi lagt áherslu
á að sýna fjölbreytta tækni. „Við
erum með verk sem sýna prent-
tæknina allt frá fingraförum og elstu
tækninni og yfir í starfræna prentun
og þrívíddarprentun. En vissulega
er endurtekningin oftar en ekki
mikilvæg þeim sem nýta sér prent-
tæknina og það má vel sjá í verkum
Dieters Roth sem var mjög hrifinn af
endurtekningunni en með örlitlum
breytingum.“ Ingibjörg segir að
þetta sé einmitt mikilvægur punktur
vegna þess að þetta sé miðill sem
hafi áhrif á hvernig listamaðurinn
vinnur í ferlinu. „Þetta er ekki aðeins
að fá hugmynd og setja hana fram
heldur er það ferli sem heldur áfram
og hefur þannig sín áhrif á verkið – á
útkomuna og það er mjög heillandi.
Margir listamanna höfðu einmitt á
orði að það væru öll þessi smáatriði
í vinnuferlinu við grafíkina sem
þarf að fara í gegnum sem yrði svo
inngróið í verkið. En svo eru líka
listamenn á borð við Georg Guðna
sem málaði ákaflega tær verk en
fann svo í grafíkinni ákveðið frelsi.
Það kom fingrafar á plötuna og það
fékk að vera þar því þetta er svo lif-
andi ferli.“
Færanleg vinnustofa
Þrír listamenn vinna verk sér-
staklega fyrir þessa sýningu en
Hrafnkell Sigurðsson hefur skapað
tímabundið verk, Birtingu og einn-
ig verður verk sem telst reyndar
frekar til innsetningar. Þar ætla
þeir Leifur Ýmir Eyjólfsson og Sig-
urður Atli Sigurðsson að vera með
verkstæði þar sem grafíkverk verða
framleidd af miklum móð. Þeir voru
einnig á sýningunni í New York og
þetta mæltist vel fyrir segir Pari
og bætir við að verkið gangi gegn
þeirri mýtu, að það sé einvörðungu
hægt að vinna grafíkverk á mjög
sérhæfðum verkstæðum, með því
að vera svona færanlegt. „Þannig
verður þetta aðgengilegra og miklu
nær einhverju sem allir geta gert
og það er svo hvetjandi fyrir þessa
grein,“ segir Pari og Ingibjörg tekur
heilshugar undir þetta. „Algjör-
lega, vegna þess að í huga okkar
flestra eru þetta stórar smiðjur þar
sem allir ganga um með hanska og
eru óskaplega alvarlegir yfir þessu
öllu saman. En þessi færanlega og
aðgengilega vinnustofa þessara
listamanna gjörbreytir þessum hug-
myndum okkar og það er frábært.“
Aðspurð um hvort að ódýrari
framleiðsla en við til að mynda
málverkið skipti ekki miklu máli í
þessu samhengi segir Ingibjörg að
kjarninn í grafíklistinni sé vissu-
lega aðgengi. „Þetta er leið til þess
að dreifa list og umkringja sig með
list án þess að það kosti of mikið.
En það sem hefur heillað mig hvað
mest í ferlinu að þessari sýningu er
að þegar maður tekur saman verk
hátt í þrjátíu listamanna frá Íslandi
þá sér maður ótrúlega breidd í
bæði tæknilegum möguleikum og
tjáningu. Ótrú-
lega margar og
ólíkar leiðir fyrir
listamenn til þess
að láta til sín taka
og ágætt dæmi um
það er hversu langt
er á milli t.d. verka
Hrafnkels Sigurðs-
sonar með sín fis-
léttu fingraför og
þungu prentnálgun-
arinnar hjá Richard
Serra sem manni
finnst nánast að komi
til með að falla út úr
myndfletinum.“
Pari segir að það sé
líka gaman að horfa
til þess hversu margir
listamannanna sem
eiga verk á sýningunni
séu þekktari fyrir að
vinna í öðrum miðlum.
„Það var mjög óvænt
fyrir mig að sjá alla
þessa ólíku listamenn
koma saman sem prent-
listamenn og það vekur
spurningar um af hverju
þeir eru að velja þennan miðil.
Þannig er verk Hallgríms dálítið
eins og leið að því að skapa grafíska
skáldsögu ef svo má segja og svo er
þetta dálítið eins og Megas, sem er
fyrst og fremst tónlistarmaður, segir
sjálfur um sína grafík: „Þegar það
þarf að teikna þá er teiknað.“
Leið til þess að dreifa og umkringja sig með list
Ýmissa kvikinda líki er yfirskriftin á sýningu á íslenskri grafík sem verður opnuð í Listasafni Íslands í dag.
Þar er að finna ólík verk unnin í margs konar miðla allt frá elstu tækninni til þrívíddarprentunar nútímans.
Sýningarstjórarnir Ingibjörg Jóhannsdóttir og Pari Stave fyrir framan verk eftir
Rúnu Þorkelsdóttur á sýningunni í Listasafni Íslands. FRÉTTABLAÐIÐ/SIGTRYGGUR ARI
Inn undir skinni, pappírsprent eftir
Valgerði Guðlaugsdóttur.
Magnús
Guðmundsson
magnus@frettabladid.is
1 1 . M A Í 2 0 1 8 F Ö S T U D A G U R22 M E N N I N G ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
MENNING
1
1
-0
5
-2
0
1
8
0
4
:3
9
F
B
0
4
0
s
_
P
0
3
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
1
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
F
B
D
-F
D
E
C
1
F
B
D
-F
C
B
0
1
F
B
D
-F
B
7
4
1
F
B
D
-F
A
3
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
A

F
B
0
4
0
s
_
1
0
_
5
_
2
0
1
8
C
M
Y
K