Fréttablaðið - 12.05.2018, Blaðsíða 18

Gunnar
Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Einar Þór Sverrisson forStjóri: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Kjartan Hreinn Njálssson kjartanh@frettabladid.is, Ólöf Skaftadóttir olof@frettabladid.is, Sunna Karen Sigurþórsdóttir sunnak@frettabladid.is.
Fréttablaðið kemur út í 85.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds. ISSN 1670-3871 fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5800, ritstjorn@frettabladid.is helgarBlað: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is markaðurinn: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is
menning: Magnús Guðmundsson magnus@frettabladid.is ljóSmyndir: Anton Brink anton@frettabladid.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Kristín
Þorsteinsdóttir
kristin@frettabladid.is
Mín skoðun Sif Sigmarsdóttir
Að mörgum
hefur vænt-
anlega læðst
sá grunur að
vinnubrögð
sem þessi
fengju varla
að viðgang-
ast í einka-
geiranum
afleiðinga-
laust.
Sagan. Hún er oft víti til varnaðar. Alþýðusam-band Íslands sendi frá sér auglýsingu á dögunum þar sem rifjað er upp efnahagslegt ógnarástand
„ólgu- og átakaáranna“ milli 1970 og 1990. „Á ólgu- og
átakaárunum hækkuðu laun um allt að 55% á ári,“ segir
í auglýsingunni. „Á sama tíma stóð kaupmátturinn í stað
eða minnkaði. Kauphækkanir skiluðu litlu. Gengisfell-
ingar og aðrar stjórnvaldsaðgerðir, óðaverðbólga, vextir
og ýmis fórnarkostnaður átu jafnharðan krónurnar sem
höfðust upp úr verkföllum og vopnaskaki.“
Ekki verður annað séð en að auglýsingin sé til þess
gerð að letja félagsfólk ASÍ til að svara kalli formanns VR,
Ragnars Þórs Ingólfssonar, sem boðaði „skæruverkföll“ í
ræðu 1. maí. „Ef við verðum ekki farin að sjá til sólar um
næstu áramót um mikilvægar kerfisbreytingar,“ sagði
Ragnar, „munum við hefja aðgerðir.“
ASÍ hefur á réttu að standa. Enginn er bættari hverfum
við aftur til óðaverðbólguáranna. En fyrst ASÍ býður
okkur nú í vegferð um söguna er rétt að staldra við víðar.
Billjarðstofa og vínkjallari
Svona voru laun á Íslandi á heimastjórnartímabilinu:
Hannes Hafstein, ráðherra: 8.000 krónur; skrifstofu-
stjórar í Stjórnarráðinu: 3.500 krónur; Emil Schou,
bankastjóri Íslandsbanka: 8.000 krónur; bókarar í
Íslandsbanka: 1.800 krónur; trésmiðir: 1.500 krónur;
verkamenn: 500 krónur; verkakonur: 250 krónur.
Rithöfundurinn Tryggvi Emilsson fæddist við upphaf
20. aldar. Í bók sinni Fátækt fólk lýsir hann íbúð sem
fjölskylda hans bjó í á Akureyri þegar hann var barn:
„Ekki var þetta stórt í sniðum, eitt herbergi undir súð og
aðgangur að eldhúsi þar sem önnur hjón barnmörg áttu
sitt matborð … Engin upphitun var í húsinu nema frá
eldavélinni … Engin hurð var á dyrum … [A]llt vatn [var]
sótt í brunn sem margir jusu úr. Allt skólp og annar
úrgangur var borinn út í fjöru.“
Um sama leyti reisti athafnamaðurinn Thor Jensen
sér hús við Fríkirkjuveg 11 í Reykjavík. Var húsið byggt
í ítölskum villustíl, skreytt klassísku skrauti og súlum. Í
því voru 15 herbergi auk eldhúss. Þar var billjarðstofa
og vínkjallari. Þó að hvorki væri komin rafveita né
vatnsveita í Reykjavík þegar húsið var byggt var bæði
rennandi vatn og rafmótor til lýsingar í húsinu.
Ógnin við stöðugleikann
Í lok þessa árs losna 79 kjarasamningar. Það er því varla
tilviljun að mörgum verður nú tíðrætt um hinn svo
kallaða stöðugleika. Virðist ýmsum þykja Ragnar Þór
Ingólfsson ein helsta ógnin við stöðugleikann. En er það
svo?
Ímyndum okkur að við horfum á hús sem kviknað er
í. Augljósasta birtingarmynd aðsteðjandi eyðileggingar
er ólgandi reykjarmökkur sem streymir út um glugg-
ana. Ef við vissum ekki betur mætti draga þá ályktun að
reykurinn væri vandamálið, ef við gætum blásið honum
burt væri hættan frá. En við vitum öll að rót vandans
er ekki reykurinn heldur eldurinn sem leynist inni í
húsinu. Reykurinn er aðeins vísbending um að eitthvað
sé að.
Í síðustu viku létu 20 þjónustufulltrúar Hörpu af
störfum. Ástæðan var sú að á sama tíma og þjónustu-
fulltrúarnir tóku á sig launalækkun vegna erfiðs rekstrar
hússins fékk forstjóri Hörpu launahækkun.
Ragnar Þór Ingólfsson er ekki bálið sem svíður
íslenskt samfélag; Ragnar Þór er reykurinn. Eyðilegg-
ingaröflin, eldurinn sem ógnar stöðugleikanum, eru þeir
fáu sem eiga allt og heimta stöðugt meira. Hörpumálið
er smækkuð en hárnákvæm útgáfa af því sem nú á sér
stað í íslensku samfélagi: Þeir sem lægst hafa launin
eiga að halda sig á mottunni og gæta stöðugleikans á
meðan topparnar maka krókinn sama hvernig sigling
skútunnar gengur.
Auðvitað vill enginn hverfa aftur til tíma ólgu og óða-
verðbólgu. En við viljum heldur ekki hverfa aftur til tíma
þar sem sumir búa eins og Tryggvi Emilsson og sumir
eins og Thor Jensen.
Ertu Tryggvi eða Thor?
Með hækkandi sól, hækkar hitinn! Xprent er
með lausnina fyrir bæði heimili og fyrirtæki.
Sólarfilmurnar eru frá SunTek og eru til
í mismunandi tegundum og styrkleikum.
Tónlistarhúsið Harpa er guðsgjöf fyrir íslenska menningu. Loksins eignuðumst við hús sem veitir menningarviðburðum tilhlýðilega umgjörð. Allar dýrar fram-kvæmdir orka tvímælis þegar farið er af stað, en þegar vel tekst til, eins og í tilviki Hörpu,
þá verða umdeildar framkvæmdir að þjóðargersemi.
En velvild er hægt að missa úr greipunum á einni nóttu.
Þar hefur núverandi yfirstjórn Hörpu náð undraverðum
árangri. Nánast öll tíðindi er varða rekstur hússins birtast
með neikvæðum formerkjum. Nýverið var tilkynnt að
Harpa hefði verið rekin með ríflega 240 milljóna króna
tapi á síðasta ári. Samanlagt tap rekstrarfélags Hörpu frá
2011 nemur rúmum þremur milljörðum króna, því til
viðbótar hafa ríki og Reykjavíkurborg lagt 8,2 milljarða
til hússins.
Auðvitað er viðbúið að menningarstarfsemi þurfi að
einhverju leyti að niðurgreiða, en áætlanir um rekstur
hússins virðast líka hafa verið óraunhæfar. Það er ósann-
gjarnt að ætla núverandi stjórnendum að axla einir
ábyrgð. Hvað sem því líður er það verkefni stjórnenda
að útbúa raunhæfar áætlanir um reksturinn. Þar þarf
raunsæi til, ekki óskhyggju.
Frammistaða stjórnar og stjórnenda Hörpu í umræð-
unni á liðnum misserum gefur ekki tilefni til tiltrúar á að
þau valdi starfinu. Í vetur bárust fregnir af furðulegri fjár-
málastjórn í tengslum við tónleika Sigur Rósar í Hörpu.
Niðurstaðan varð milljóna tjón fyrir Hörpu og Sigur
Rós. Tilraunir forsvarsmanna til skýringa á málinu voru
fálmkenndar svo ekki sé meira sagt. Að mörgum hefur
væntanlega læðst sá grunur að vinnubrögð sem þessi
fengju varla að viðgangast í einkageiranum afleiðinga-
laust.
Umræðan um launakjör forstjórans eru svo sérkapítuli.
Aftur hafa viðbrögðin verið með eindæmum fálmkennd
og misvísandi. Upplifun starfsmanna hússins var greini-
lega sú sama. Svo fór að 22 þjónustufulltrúar gengu út.
Þá kvað stjórnarformaður Hörpu sér hljóðs og sagði
fréttir af málinu „falsfréttir“ og „rangar“ fréttir.
Viðbrögð stjórnarformannsins eru skólabókardæmi
um hvernig ekki á að taka á fjölmiðlaumræðu. Hann kaus
að skjóta sendiboðann í stað þess að líta í eigin barm.
Fjölmiðlar gera ekki annað en að spegla samfélagið, og
reyna að hafa rétt eftir gögnum og heimildum. Stjórnar-
formaðurinn gat engin dæmi nefnt um rangfærslur
fjölmiðla máli sínu til stuðnings. Með því vóg hann að
starfsheiðri þeirra fjölmiðlamanna og fjölmiðla sem í
hlut áttu.
Fréttir af rekstri Hörpu undanfarið benda því miður til
þess að það sé regla fremur en undantekning að stjórn-
endum séu mislagðar hendur. Nær væri að fram færi
almennileg greining á stjórnarháttum félagsins frekar en
að halda áfram skotárásum á sendiboðann.
Batnandi fólki er best að lifa, en til að bót verði á þarf
fyrst að viðurkenna vandann. Harpa á betra skilið.
Harpa á
betra skilið
1 2 . m a í 2 0 1 8 L a U G a R D a G U R18 s k o ð U n ∙ F R É T T a B L a ð i ð
SKOÐUN
1
2
-0
5
-2
0
1
8

0
4
:3
1
F
B
1
2
8
s
_
P
1
1
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
8
s
_
P
0
9
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
8
s
_
P
0
1
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
8
s
_
P
0
3
1
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
F
C
0
-E
1
5
0
1
F
C
0
-E
0
1
4
1
F
C
0
-D
E
D
8
1
F
C
0
-D
D
9
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
B

F
B
1
2
8
s
_
1
1
_
5
_
2
0
1
8
C
M
Y
K