Feykir - 26.01.2012, Blaðsíða 7

04/2012 Feykir 7
og jafnvel snjódýpt og voru
mælingarnar teknar á mis-
munandi tímum yfir daginn.
Upplýsingarnar fengu þau í litlu
húsi sem stendur við bæ þeirra,
í því eru fjórir mælar, svokallaðir
votir og þurrir mælar.
Hvað gerðist ef þið þurftuð að
bregða ykkur af bæ? -„Það var
yfirleitt einhver hér sem gat
hlaupið í skarðið. Annars lét
maður bara vita ef maður þurfti
að skreppa frá, sem var í lagi
svona einn og einn dag. Þetta
var auðvitað bindandi,“ svarar
Guðlaug. Árið 1988 tók Guð-
laug formlega við veðurathug-
unum þegar Rögnvaldur varð
sjötugur. Hún sinnti því starfi
þar til um síðastliðin áramót,
utan tveggja ára hlés sem hún
tók frá árinu 2006 til 2008.
Á Hrauni er Skagatáarviti
sem hjónin höfðu einnig
umsjón með. Þegar ljósið í
vitanum gekk fyrir gasi þurfti
að skipta um gaskút á
hálfsmánaðar fresti. Þar er
sömuleiðis jarðskjálftamælir og
um tíma þurfti jafnframt að
þjónusta hann. Í
jarðskjálftamælinum var tromla
og í henni þurfti að skipta
daglega um pappír. „Ég man
eftir jarðskjálftanum 1963, það
voru mikil bölvuð læti,“ segir
Rögnvaldur og heldur áfram:
„Upptökin voru hér skammt
frá. Við flúðum úr húsinu og
eyddum það sem eftir var af
nóttunni í gamla bænum.“
Samkvæmt Guðlaugu voru
eftirskjálftar lengi á eftir, „það
voru alltaf að koma kippir, þó
maður fyndi ekki skjálftann þá
heyrði maður skrallið í mölinni
alltaf annað slagið.“ „Þá voru
bræður á Víkum að gera við bíla
þar á bæ þegar skjálftinn skall á
urðu þeir furðulostnir þegar
bílarnir byrjuðu að hristast,
annar langsum og hinn
þversum,“ segir hún og hlær.
Oft blásið hressilega
í gegnum árin
Munið þið eftir einhverjum
vondum veðrum? Guðlaug og
Rögnvaldur hlægja dátt og segja
í sameiningu: „Já, það held ég –
mörgum vondum veðrum.“
Rögnvaldur rifjar upp óveður
sem skall á í apríl 1963: „Það var
blíðskaparveður um morgun-
inn og ég var að setja féð út.
Þegar ég kem heim sé ég örfáa
hnoðra við hafið og á augabragði
var komin blindhríð og tólf
stiga frost. Ég hljóp til að ná
kindunum inn, ég öskraði og
hóaði á þær en ég vissi varla
hvar ég var eða hvert ég var að
fara, það setti svo í andlitið á
mér. Ég þurfti að beita mig
hörku til að halda áfram en ég
kom sem betur fer öllum kind-
um í hús. Þetta var mann-
skaðaveður og fórust 16
sjómenn víða um land, frá
Siglufirði, Dalvík, Þórshöfn og
Garðskaga.“
Rögnvaldur rifjar einnig
upp mannskaðaveður sem átti
sér stað á árunum 1935 og 1925:
„Í óveðrinu árið 1935 skall
veðurofsinn líka á svona allt í
einu. Þá fórust tvær trillur frá
Sauðárkróki og maður varð úti
við Fagranes. Í febrúar 1925
kom togarahvellurinn mikli. Þá
fórust tveir eða þrír togarar og
voru þetta fyrstu togaraslysin.
Þeir áttu ekki að geta sokkið en
svo kom annað á daginn. Ég
man að við systkinin horfðum
út um gluggann á torfbænum
og horfðum á brimið, til að vita
hvað hver alda gekk hátt.“
Guðlaug rifjar upp mikið
sunnan veður sem skall á árið í
febrúar 1981 eða 1982: „Það var
mjög hvasst og hált. Sonur
okkar var hérna heima og
ætlaði að huga að kúnum í
fjósinu þegar það blés svo
hressilega á hann að hann rann
á rassinum alla leið að fjósinu,“
segir hún hlægjandi.
Tveir synir þeirra Guðlaugar
og Rögnvaldar búa á Hrauni í
dag. Jóhann sonur þeirra hefur
reist sér hús á jörðinni og
stundar meðal annars skóla-
akstur á Sauðárkrók. Sem fyrr
segir búa þau Steinn Leó og
Merete þar einnig, ásamt
þremur börnum sínum. Þau
standa nú að mestu að rekstri
sauðfjárbúsins og Merete hefur
jafnframt tekið að sér að sjá um
úrkomumælingar fyrir Veður-
stofu Íslands.
Á annatímum koma hinir
bræðurnir tveir gjarnan með
fjölskyldur sínar heim að
Hrauni og hjálpa til við
dúntínslu og sitthvað annað
sem fellur til á bænum.
heilmikið æðarvarp. „Hér voru
engar æðarkollur þegar pabbi
hóf búskap. Eggin voru alltaf
hirt og étin ef einhver voru,“
segir Rögnvaldur og heldur
áfram: „Pabbi fór svo að hlúa að
æðarvarpinu og sá til þess að
ekki yrði hreift við þeim. Í
fyrstu voru þetta þrjú pör sem
hreiðruðu um sig en nú koma
þarna um 3000 kollur þegar
best lætur.“ Guðlaug bætir þá
við: „Valdi hugsaði mikið og vel
um æðarkollurnar. Hann
smíðaði handa þeim hús og
u-laga skýli, sem reyndust vera
þeim meira að skapi. Við
hengdum upp litaða borða og
bjöllur til að laða kollurnar að
hreiðrunum.“ Æðarvarpið
hefur gengið með ágætum og
gefur um 50 kg af hreinsuðum
dún í bestu árum.
Margvísleg störf fyrir
Veðurstofu Íslands
Veðurathugunarstöð var
komið fyrir á Hrauni árið 1942
og kom það til af ósk sjómanna
sem gerðu út frá Skagaströnd.
Fyrir þann tíma var næsta
veðurathugunarstöð á Blöndu-
ósi, Hornbjargi á Vestfjörðum
og Hrauni í Fljótum og gat
veður við Skaga verið mjög
frábrugðið því sem var á
fyrrgreindum stöðum. Rögn-
valdur tók við af foreldrum
sínum árið 1959 og hafa hjónin
hjálpast mikið að við að lesa
mælingarnar.
„Fyrst var lesið á þriggja
tíma fresti, frá kl. 9-18 en síðan
var alltaf verið að auka þetta,“
segir Guðlaug en um tíma
sendu þau veðurmælingar á
þriggja tíma fresti allan
sólarhringinn. Veðrið sendu
þau símleiðis suður til
Reykjavíkur en um það gat
skapast heilmikið umstang.
„Þegar sveitasíminn var enn við
líði gat þurft að opna margar
símstöðvar til að taka við
veðrinu, t.d. hringdum við á
Hvamm [síðar Skefilsstaði]
þaðan var hringt til Sauðárkróks
og svo komust upplýsingarnar
til skila þaðan til Reykjavíkur.
Síðar sendum við veður í
gegnum loftskeytastöðina á
Siglufirði, þaðan fór það beint
til Reykjavíkur,“ segir Rögn-
valdur og Guðlaug bætir við:
„Þegar sjálfvirki síminn kom
gátum við sent beint og svo
kom tölvan, alltaf fullkomnaðist
þetta.“
Veðurmælingarnar skráðu
þau einnig samviskusamlega
hjá sér í þartilgerða bók. Í hana
var skráð hitastig, úrkoma,
loftþrýstingur, vindur, skýjafar
Guðlaug tekur veðrið. Fjölskyldan hjálpast að við dúntínslu.
Hraun á Skaga. Skagatáarviti sést í bakgrunni. Rögnvaldur vitjar silunganeta ásamt barnabarni sínu, Dagnýju Erlu, árið 2009.