Feykir - 02.02.2012, Blaðsíða 4

4 Feykir 05/2012
Sjávarlíftæknisetið BioPol ehf á Skagaströnd
Einstakir einfrumungar
Feykir heimsótti
Sjávarlíftæknisetrið BioPol
ehf á dögunum og fékk að
skyggnast inn í þau
margvíslegu rannsóknar-
verkefni sem vísindamenn-
irnir þar hafa fyrir höndum
um þessar mundir.

Magnús Örn Stefánsson
doktor í stofnerfðafræði tók
nýverið við rannsókn á sjávar-
frumverum (einfrumungum)
en verkefnið er samstarfs-
verkefni Háskólans á Akureyri
og BioPol ehf en að því hafa
Náttúrufræðistofnun á Akur-
eyri og Matís einnig komið.
Undirbúningur fyrir verkefnið
hófst árið 2008 en það hófst
fyrir alvöru árið 2010.
Í náttúrunni eru til hundr-
uðir mismunandi tegunda af
sjávarfrumverum og verið er
að skoða möguleikann á
nýtingu slíkra frumvera á
nokkrum stöðum í heiminum.
Afurðir, sem sjávarfrum-
verurnar framleiða, er hægt að
nýta á margvíslegan hátt. Þær
framleiða t.d. fjölómettaðar
fitusýrur sem innihalda hátt
hlutfall af omega-3 fitusýrum
sem hægt er að nota bæði til
dýra- og manneldis eða jafnvel
sem bíódísil. „Í Bandaríkjunum
er til dæmis verið að nýta
fitusýrur úr samskonar
sjávarfrumverum og setja í
barnamat,“ segir Magnús og
útskýrir að frumverurnar séu
frumframleiðendur á þessum
fitusýrum í hafinu sem síðan
fara upp fæðukeðjuna. „Fyrst
fara þær úr frumverunum í
dýrasvif, áfram upp fæðu-
keðjuna og enda á að safnast
fyrir í lifur fiska sem lýsið er
síðan unnið úr. Það má því
segja að með ræktun þeirra sé
verið að stíga nokkur skref
niður fæðukeðjuna í hafinu, til
að nálgast þessi mikilvægu
næringarefni á sjálfbæran hátt.
Þar að auki verða fitusýrurnar
bragð- og lyktarlausar.“
Ræktun í stórum tönkum
Magnús og félagar hafa verið
að einangra og rækta þessar
ófrumbjarga sjávarfrumverur
sem finnast við Íslandsstrendur
og kallast þær Thraustochytrids
eða „Thraustar“, eins og hann
vill fremur kalla þá. Nú þegar
hefur rannsóknin leitt í ljós
tvær tegundir af frumverum,
sem nú er í fyrsta sinn lýst með
Thraustarnir eru varðveittir við 80°C frost í stofna-banka.
Thraustar hafa fengið að vaxa og dafna í svokölluðum agarskálum.
raðgreiningum hér við land, en
hver tegund Thrausta hefur
sinn einstaka eiginleika og
notagildi.
„Þegar búið er að einangra
stofnana og einrækta, eru
Thraustarnir varðveittir við
80°C frost í stofna-banka. Við
ræktun eru þeir settir á svo-
kallaðar agarskálar, sem inni-
halda hlaup með næringar-
efnum fyrir einfrumungana og
þeim leyft að vaxa og dafna.
Enn sem komið er hefur allt
gengið að óskum og næsta
skref er að hefja ræktunina á
stærri skala í vökvaræktum,“
segir Magnús.
Rannsóknin hefur þegar
vakið mikla athygli og hefur
m.a. Hólaskóli sóst eftir því að
fá fóður til fiskeldis. „Þær
afurðir, sem Hólaskóli hefur
mestan áhuga á, eru frumu-
þykkni og –mjöl en hvoru-
tveggja eru í raun tilvalin fæða
fyrir seiðin. Afurðirnar eru
næringarríkar, nægilega smá-
gerðar og líkar fæðu úr þeirra
náttúrulega umhverfi,“ segir
Magnús og bætir við að jafn-
framt sé þetta vistvænni kostur
en loðnubræðsla og í raun
einfaldara í framleiðslu.
Á næstu mánuðum stendur til
að hefja ræktun á sjávar-
frumverum í stórum tönkum.
Ætlunin er að nýta úrgang sem
fellur til í öðrum iðnaði svo
sem fiskslóg, sláturúrgang og
hálm frá repju-, nepju- og
byggrækt til ætisgerðar. „Þetta
getur svo vonandi skapað at-
vinnu hér á Skagaströnd ef
framleiðsla hefst,“ segir Magnús
í lokin. /BÞ
Hér sjást Thraustar stækkaðir 1000 sinnum. Mynd:BioPol
Smá í Feyki ::
Síminn er 455 7171
smáAUGLÝSINGAR
Hvolpar fást gefins
Blandaðir Border Collie og íslenskur fást gefins.
Upplýsingar í síma 847 4892.
Bílaþvottur
Vegna fjölda áskoranna mun meistaraflokkur kvenna í knattspyrnu aftur
standa fyrir bílaþvotti laugardaginn 4. febrúar.
Heilþrif á smáum fólksbíl 8000. kr, á stærri fólksbíl 10.000 kr. og heilþrif
á jeppa á 13.000 kr. Getum sótt bílinn og skilað honum aftur.
Pantanir eru í síma 848 9663 (Fríða Rún) og 848 7497 (Sunna Björk).
Magnús Örn Stefánsson doktor í stofnerfðafræði vinnur að rannsóknum á einfrumungum.
Hestar
Húnvetnska
liðakeppnin
Nú fer að líða að stóru
stundinni hjá hestamönnum
í Húnavatnssýslum –
Húnvetnsku liðakeppninni.
Haldin verða fjögur mót,
dagana 10. febrúar, 25.
febrúar, 16. mars og 14.
apríl.
Fyrirkomulagið verður
eftirfarandi:
10. febrúar – Fjórgangur
25. febrúar – Smali og skeið
á Blönduósi
16. mars – Fimmgangur og tölt T7
í 3. flokki og unglingaflokki
14. apríl – Tölt T3 (fegurðartölt í
staðinn fyrir yfirferðartölt).
Liðin eru fjögur og liðsskipan
er ekki bundin við lögheimili
og er fólki því í sjálfsvald sett
hvaða liði það vill vera í.
Nánar um reglurnar og
mótið má sjá á heimasíðu
Hestamannafélagsins Þyts. /BÞ