Feykir - 13.12.2012, Blaðsíða 7

47/2012 Feykir 7
skotsár og að fara á vettvang
eftir skotbardaga. Í Pittsburgh
eru nokkur fátækrahverfi, þar
af tvö sérstaklega erfið, og sum
heimili sem við komum inn
á þótti mér fjárhúsin hjá afa
snyrtilegri í samanburði. Það
sem ég lærði og upplifði þar
var eins og á heilli æfi hér,“
segir Vernharð.
Sorgleg staðreynd:
Langflest dauðsföll
þar sem ekki er
reykskynjari
Aðspurður um minnisstæð
útköll segist Vernharð muna
eitt og eitt en svo fennir yfir
önnur í gegnum árin. Hann
rifjar upp fyrsta alvarlega
útkallið sitt í sjúkraflutningum
í Reykjavík sem var honum
mjög minnistætt. „Við vorum
tveir á leiðinni í útkall á
Lækjartorgi og ég alveg
grænn. Þar hafði maður fengið
hjartastopp um hádegisbilið
og bærinn fullur af fólki. Þegar
við komum á staðinn þá hafði
maðurinn kastað upp og leit
ansi illa út, eins og gerist.
Einhver sem hafði átt þar leið
hjá hafði breitt dulu yfir andlit
hans til að vernda samborgara
sína fyrir ásjónu hans. Það
var sú fyrsta hjálp sem hann
fékk – ég gleymi því aldrei,“
segir Vernharð alvörugefinn
á svip, en sá maður lést af
veikindum sínum. „Sem betur
fer hefur margt breyst í þessum
efnum og margir framkvæma
skyndihjálp í dag,“ bætir hann
við.
Vernharð hefur tekið þátt
í slökkvistörfum á mörgum
stórum og landsþekktum
brunum sem hann segist
muna vel eftir einna helst
vegna umfangsins. Til dæmis
stórbrunanum í Gúmmívinnu-
stofunni á Réttarhálsi árið
1989 en fyrirtækið eyðilagðist
algjörlega. Eldurinn breiddist
ört út og gassprenging varð
nokkru síðar, þannig að
starfsmenn þar áttu fótum
sínum fjör að launa. Einn-
ig þegar skemmtistaðurinn
Tunglið við Lækjargötu brann
árið 1998 og eldsvoðanum við
Laugaveg árið 2002 þegar fimm
íbúðir í tveimur samliggjandi
húsum eyðilögðust í mesta
eldsvoða sem hefur orðið
í íbúðabyggð í Reykjavík í
áratugi. „Svo auðvitað þegar
Kaffi Krókur brann 18. janúar
2008, skömmu eftir að ég flutti
hingað en ég tók við starfi
slökkviliðsstjóra hér 1. janúar
2008,“ segir Vernharð. Einnig
rifjar hann upp brunann sem
varð á fiskeldisstöðinni á
Lambanesreykjum í Fljótum
vorið 2009 en þá varð stór
skemma, tvö aðstöðuhús og
íbúð eldi að bráð. „Við náðum
að bjarga stórum hluta af
húsinu en það skemmdist
mikið og það borgaði sig ekki
að endurreisa það,“ segir hann.
Þegar Vernharð er inntur
eftir því hvernig það sé að koma
á vettvang eldsvoða segir hann
það velta mikið á aðstæðum.
„Þegar árin líða og reynsla
safnast upp þá venst starfið en
óþægilegustu tilkynningarnar,
sem vekja alltaf kvíða hjá
manni, er að fá tilkynningu
um eld í íbúðar-húsi að nóttu
og að grunur sé um að fólk
sé inni. Maður veit það af
reynslunni að það getur endað
illa,“ segir Vernharð og bætir
við að þess vegna sé honum,
sem og öðrum í hans stétt,
mikið í mun um að brýna fyrir
fólki mikilvægi brunavarna
heimilanna. „Því miður hafa
langflest dauðsföll í eldsvoða
verið vegna þess að ekki var
reykskynjari á staðnum. Það er
ótrúlega sorglegt að hugsa til
þess að jafn einfaldur og ódýr
hlutur eins og reykskynjari
hefði getað bjargað lífi þess
fólks,“ segir hann. Þess má
geta að reykskynjarar kosta
einungis um 1000 kr. og uppúr
og endast í um fimm til tíu ár,
eftir framleiðanda. Mikilvægt
er að gæta þess að skipta um
rafhlöður einu sinni á ári. „Að
öðru leyti vinnur maður bara
sína vinnu og klárar verkefnið
sem er fyrir höndum – það má
ekkert koma í veg fyrir það,“
bætir hann við.
Brennandi hús er hættu-
legur vettvangur og eru að-
stæður metnar hverju sinni
hvernig slökkviliðsmenn bera
sig að. „Það er lesið í brunaferli
og kannað hve þróaður
eldurinn er í húsinu og hvað
er í hættu. Ef burðarvirki er
í hættu þá eru reykkafarar
ekki sendir inn, eða ef hætta
er á reyksprengingu eða yfir-
tendrun. Yfirtendrun lýsir sér
svo að hitinn er orðinn svo
mikill að allt í rýminu logar;
loftið, gólfið og gufurnar. Það
er mjög alvarlegt – menn farast
við slíkar aðstæður,“ útskýrir
Vernharð. Slökkviliðsmenn
komast einnig í tæri við
mikið af eiturefnum sem geta
verið mjög heilsuspillandi.
„Við erum að vaða inn í hús
til að bjarga fólki og slökkva
eld, í reyknum er mikið af
eiturefnum sem setjast á
galla okkar, svo getur húðin
tekið upp þessi eiturefni.
Rannsóknir hafa sýnt að
lífaldur slökkviliðsmanna
sé allt að 10 árum styttri en
ella og að krabbamein sé
algengara,“ útskýrir hann.
Vernharð segir að sturtur og
sána sé orðinn staðalbúnaður
í slökkviliðsstöðvum svo
menn geta skolað þessi efni úr
húðinni hið fyrsta. „Í mörgum
nágrannalöndum okkar er
farið að meðhöndla gallana
sem spilliefni. Þá er farið úr
honum í ákveðnu rými og
farið beint í sturtu. Gallinn
er í kjölfarið meðhöndlaður á
sérstakan hátt og alltaf farið í
tandurhreinan galla á eftir,“
segir hann.
Vernharð tekur fram að
ef mannslíf er í hættu þá sé
alltaf reynt að fara inn og leita
eftir fólki ef mögulegt er. „Við
gætum mikils öryggis í hvert
skipti, ef fólk er í hættu þá
tekur maður meiri áhættu. Við
gerum allt sem við getum til
að tryggja öryggi reykkafara
en þeirra starf er gríðarlega
erfitt. Í fyrsta lagi þurfa þeir að
bera mjög þungan búnað sem
er um 25 kg og svo fara þeir
inni í mikinn hita, allt að 700 –
1000°C þar sem heitast er. Þess
vegna þurfa þeir að standast
þrek- og læknispróf,“ segir
Vernharð.
Man frekar eftir
góðum útköllum en
slæmum
Þegar Vernharð er spurður
hvort hann hafi einhvern
tíman séð eftir því að hafa valið
þennan starfsvettvang svarar
hann í fljótu bragði: „Aldrei.
Ég hef aldrei litið til baka með
það. Eitt af því sem mér líkar
svo vel við þetta starf er að
engir tveir dagar eru eins og
þú veist aldrei hvað hver dagur
ber með sér. Við gerum þetta
ekki launanna vegna heldur
vegna þess hvað þetta gefur
manni. Ég man ekki endilega
eftir erfiðustu útköllunum eða
erfiðustu endurlífgununum.
Ég man frekar eftir öllum
börnunum sem ég hef tekið á
móti eða þeim endurlífgunum
sem gengu vel. Ég man til
dæmis eftir að hafa endurlífgað
mann og hitti hann svo tveim
dögum síðar, eldsprækan og
var hann frískur mörg ár á
eftir. Ég man frekar eftir góðu
útköllunum en þeim slæmu,“
segir Vernharð og bætir við:
„Svo er það sem okkar stétt
hefur umfram lögregluna
að það vilja allir fá mann á
vettvang og það eru allir alltaf
glaðir að sjá okkur,“ segir hann
og hlær.
Auk þess að vera spennandi
og gefandi starf segir Vernharð
einstaklega góðan vinnuanda
ríkja hjá Brunavörnum Skaga-
fjarðar og þar sé að finna
góðan félagsskap. „Mörg okkar
viðfangsefni eru viðkvæm og
oft á tíðum erfið, því skapast
mikil samkennd í hópnum.
Félag slökkviliðsmanna í
Skagafirði er líka mjög virkur
félagsskapur. Við hittumst
oft, gerum okkur glaðan dag
og hristum hópinn saman.
Við erum með nokkrar
uppákomur yfir árið, höldum
fjölskyldudag, þorrablót,
förum í óvissuferðir og fleira,“
segir Vernharð. Í lokin segir
hann að í starfinu felist ekki
einungis puð og vinna, heldur
einkennist það einnig af
ákveðinni ánægju og léttleika –
og er það góð blanda.
- - - - -
Þeir sem hafa áhuga á að kynnast
starfinu nánar og jafnvel vera hluti af
þessu teymi geta haft samband við
Vernharð hjá Brunavörunum Skaga-
fjarðar í síma 453 5425.
Efsta mynd: Góð stemning í slökkviliðinu.
Miðmynd: Frá æfingu slökkviliðsins síðastliðið þriðjudagskvöld.
Neðsta mynd: Slökkviliðið að störfum við að slökkva eld í Kaffi Krók.