Fréttablaðið - 17.05.2018, Blaðsíða 10

Norður-Kórea Fundur Kim Jong-
un, einræðisherra Norður-Kóreu,
og Moon Jae-in, forseta Suður-
Kóreu, í landamærabænum Pan-
munjom í apríl er flestum enn í
fersku minni. Fundurinn átti sér
óvæntan aðdraganda en á honum
skrifuðu leiðtogarnir undir yfir-
lýsingu þar sem meðal annars var
kveðið á um að ríkin myndu vinna
að kjarnorku afvopnun á Kóreu-
skaga.
Nú síðast um helgina bárust þær
fréttir að Norður-Kórea áformi að
taka í sundur tæki sín og tól á kjarn-
orkuprófunarsvæði sínu í Pung-
gye-ri. Áformar einræðisríkið að sú
vinna fari fram í næstu viku. Göng
verða felld saman með sprenging-
um og eftirlitstæki fjarlægð.
„Kjarnorkumálastofnun landsins
og aðrar tengdar stofnanir undirbúa
nú þetta verkefni til þess að tryggja
að það sé öllum ljóst að kjarnorku-
tilraunum hafi verið hætt,“ sagði í
frétt ríkismiðilsins KCNA.
Ljóst er að ástandið á Kóreuskaga
nú er mun friðvænlegra en í fyrra,
þegar Kim sagðist ætla að varpa
sprengjum á bandarísku eyjuna
Gvam. En þótt Norður-Kórea heiti
nú kjarnorkuafvopnun er, í ljósi
sögunnar, ekki hægt að fagna strax.
Óvíst er hvort útfærsla Norður-
Kóreu á kjarnorkuafvopnun verði
Bandaríkjamönnum þóknanleg.
Líklegt er að ríkisstjórn Donalds
Trump forseta fari fram á að eftir-
litsaðilar fái að fylgjast með því að
afvopnun verði þannig háttað að
ferlið sé óafturkræft og afgerandi.
Þá er þess skemmst að minnast
að Norður-Kórea hefur oftar en
einu sinni og oftar en tvisvar skrifað
undir samninga um að losa sig við
vopn sín og hætta vinnu að kjarn-
orkuáætlun landsins. Við það hefur
ekki enn verið staðið.
Raunveruleg geta Norður-Kóreu
til að varpa þessum gereyðingar-
vopnum á óvini sína er óljós. Hins
vegar hallast Bandaríkjamenn nú að
því, samkvæmt skjölum sem lekið
var í Washington Post í fyrra, að ein-
ræðisríkinu hafi tekist að smækka
sprengjur sínar nóg til að hægt sé
að flytja þær með langdrægum eld-
flaugum.
Ekki í fyrsta sinn sem afvopnun er lofað
Aðalstjórnstöðin á tilraunasvæðinu í Punggye-ri. Loftmyndin er tekin með
gervihnetti árið 2013. Lítil virkni hefur verið á svæðinu frá kjarnorkutilraun
síðasta árs. NordicPhotos/Getty
Kjarnorku-
svæði
Norður-
Kóreu í
yongbyon.
Nordic­
Photos/
Getty
1956 Sovétríkin byrja að
fræða norðurkóreska vís-
indamenn og verkfræðinga
um kjarnorkumálin.
1962 Bygging kjarnorku-
rannsóknarmiðstöðvar-
innar í Yongbyon klárast.
1980-86 Klára að byggja
kjarnakljúf til að framleiða
plútón.
1985 Norður-Kórea skrifar
undir samning um að dreifa
ekki kjarnavopnum (NPT).
1989 Bandaríkin staðfesta
með gervihnöttum tilvist
kjarnorkuáætlunarinnar.
1993 Alþjóðakjarn-
orkumálastofnunin
(IAEA) krefst að-
gangs að kjarnorku-
úrgangsgeymslu-
svæðum Norður-Kóreu.
Einræðisríkið neitar.
1994 Norður-Kórea lofar
Bandaríkjunum að taka í
sundur gamla kjarnakljúfa
gegn því að fá aðstoð við
að byggja tvo léttvatns-
kjarnakljúfa.
1998 Norður-Kórea prófar
Taepodong-1 eldflaug og
skýtur yfir Japan. Banda-
ríkin veita þróunaraðstoð
gegn því að eldflauga-
tilraunir verði settar á ís.
2002 Bandaríkin
greina frá því
að Norður-
Kórea hafi
unnið
að því að
koma sér
upp kjarnorku-
vopnum í leyni. Sú vinna
brýtur gegn samningnum
frá 1994.
2003 Norður-Kórea
segir sig úr NPT. Í apríl lýsir
Norður-Kórea því svo yfir
að ríkið búi loks yfir kjarn-
orkuvopnum.
2005 Norður-Kórea semur
um afvopnun og að allri
vinnu við smíði kjarnorku-
vopna verði hætt.
2006 Norður-Kórea
prófar sína fyrstu kjarnorku-
sprengju. Sprengjan talin á
bilinu 0,2 til 1 kílótonn og
er því mjög lítil. Öryggis-
ráð Sameinuðu þjóðanna
samþykkir umfangsmiklar
viðskiptaþvinganir.
2007 Norður-Kórea lofar að
slökkva á aðalkjarnakljúfi
sínum gegn 400 milljóna
dala þróunaraðstoðar-
pakka. Síðar sama ár, eftir
sex ríkja viðræður í Peking,
skrifar Norður-Kórea enn á
ný undir samning þar sem
ríkið lofar að losa sig við
kjarnorkuvopn sín og hætta
smíði þeirra.
2008 Aðrar sex ríkja við-
ræður í Peking. Viðræðurnar
fjara út eftir að Norður-
Kórea neitar að veita eftir-
litsaðilum ótakmarkaðan
aðgang að tilrauna- og
framleiðslusvæðum.
2009 Eftir að öryggisráðið
fordæmir eldflaugatilraun
heitir Norður-Kórea því að
taka aldrei aftur þátt í sex
ríkja viðræðum.
2009 Önnur kjarnorku-
sprengja prófuð.
2010 Greint frá tilvist
nýrrar verksmiðju Norður-
Kóreu þar sem einræðis-
ríkið auðgar úran.
2012 Bandaríkin semja
við Norður-Kóreu um að
allri kjarnorkustarfsemi og
öllum eldflaugatilraunum
verði hætt gegn því að
Bandaríkin sendi matvæli
til Norður-Kóreu.
2013 Varnarmálaráð
Norður-Kóreu segir að
kjarnorkutilraunum verði
haldið áfram þrátt fyrir
gerða samninga. Ráðið segir
Bandaríkin helsta óvin kór-
esku þjóðarinnar. Þriðja
kjarnorkusprengjan, sú
fyrsta í valdatíð Kim Jong-
un, prófuð.
2015 Norður-Kórea segist
geta hæft Bandaríkin með
kjarnorkusprengju.
2016 Norður-Kórea lýsir
því yfir að ríkið hafi í fyrsta
sinn sprengt vetnis-
sprengju. Slíkar sprengjur
eru mun öflugri en hefð-
bundnar kjarnorkusprengj-
ur. Síðar sama ár sprengir
Norður-Kórea tíu kílótonna
kjarnorkusprengju.
2017 Norður-Kórea
prófar langdræga
eldflaug og segir að
hún geti dregið
hvert sem er á
hnettinum. Sú
staðhæfing er
umdeild en
nærri öruggt þykir
að eldflaugin dragi
til Bandaríkjanna.
2017 Síðar prófar Norður-
Kórea sína sjöttu kjarnorku-
sprengju. Sprengjan er
átta sinnum öflugri en Híró-
síma-sprengjan og líklegt
þykir að um raunverulega
vetnissprengju sé að ræða.
2018 Norður-Kórea tekur
þátt á Vetrarólympíuleikum
í Suður-Kóreu og sam-
skipti ríkjanna batna
til muna. Kim fundar
með Moon Jae-in,
forseta Suður-
Kóreu, í landa-
mærabænum
Panmunjom.
Þar lofa
leiðtogarnir
að vinna að
kjarnorku-
afvopnun á
Kóreuskaga.
Kjarnorkumál í 60 ár
Fjöldi kjarnorkuvopna
13 til 60
Fjöldi kjarnorkutilrauna
Sex
Öflugasta sprengjan
Norður-Kórea 2017 – 50 kílótonn
Tsar Bomba, Sovétríkin
1961 - 50.000 kílótonn
Little Boy, Hírósíma 1945 –
15 kílótonn
drægi eldflauga
Hámarksdrægi norðurkóreskra
eldflauga – 13.000 kílómetrar
Vegalend frá Norður-Kóreu til
Íslands - 8.000 km
Frá Norður-Kóreu til Washing-
ton – 11.000 km
Norður-Kórea lofar nú
að losa sig við kjarn-
orkuvopnin. Ríkið segist
ætla að hætta að vinna
að kjarnorkuáætlun
sinni. Þótt horfur nú
séu góðar sýnir sagan
að ríkið hefur áður gert
samninga um slíkt og
ekki staðið við þá.
✿ Kjarnorkumál í sextíu ár
1950 2018
Þórgnýr Einar
Albertsson
thorgnyr@frettabladid.is
Afgreiðslutímar á www.kronan.is
Öll verð eru birt með fyrirvara um prentvillur og/eða myndabrengl.
399 kr.pk.
Gardchips flögur, 150 g
Krónan
mælir með!
Gott með
borgaranu
m
599 kr.pk.
Fylltir hamborgarar, 2x120 g
1 7 . m a í 2 0 1 8 F I m m T u D a G u r10 F r é T T I r ∙ F r é T T a B L a ð I ð
1
7
-0
5
-2
0
1
8

0
4
:0
9
F
B
0
5
6
s
_
P
0
5
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
4
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
0
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
1
0
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
F
C
D
-7
0
D
C
1
F
C
D
-6
F
A
0
1
F
C
D
-6
E
6
4
1
F
C
D
-6
D
2
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
7
A

F
B
0
5
6
s
_
1
6
_
5
_
2
0
1
8
C
M
Y
K