Fréttablaðið - 18.05.2018, Blaðsíða 26
Í elsta bæjarhluta Akureyrar er Minjasafnið á Akureyri og Nonnahús í fögru umhverfi
fyrsta tjáræktargarðs Akureyrar
með hinni fallega einföldu Minja-
safnskirkju.
Vissir þú að Nonni var þekktasti
listamaður Íslands á fyrri hluta 20.
aldar? Húsið ber þess merki, enda
fullt af bókum á ýmsum tungumál-
um, jafnvel kínversku, esperanto
og rússnesku. Nonni bjó á Akureyri
til 12 ára aldurs, þá fór hann til
Evrópu, gerðist jesúítaprestur og
síðar rithöfundur.
Hefur þú séð skrímslin og tjald-
búðirnar á Minjasafninu á Akur-
eyri? Viltu prófa að gerast íbúi á
Akureyri á 19. öld? Á Minjasafninu
eru þrjár sýningar opnar í sumar.
Skrímslin eru hluti af sýningunni
Land fyrir stafni, árlegri sýningu úr
safni 80 einstakra landakorta frá
1547-1808 þar sem Ísland tekur á
sig alls konar myndir bæði þekktar
og óþekktar. Á þeim er að finna
fólk, furðuverur og forvitnilegar
upplýsingar. Gömul kort kalla á
margmiðlun fortíðarinnar. Furðu-
verurnar spretta fram sem styttur
í herbergi kortagerðarmannsins
þar sem leika má með ýmsa muni,
skuggaleikhús og í júní bætist við
leikborð með furðuverum og segl-
skipum þar sem hægt verður að
lenda í ýmsum ævintýrum.
Það er óvenjulegt að tjalda á
safni. Hvað þá að setja upp tjald-
búðir. Þegar gera á ríkulegu 100
ára starfi skáta á Akureyri skil í
sýningu er það hins vegar mjög
skiljanlegt og skemmtilegt.
Akureyri, bærinn við Pollinn,
er sýning þar sem þú stígur aftur
í tímann og kynnist bæjarlífinu
frá ýmsum sjónarhornum, setur
jafnvel upp hatt og gerist bæjarbúi
á 19. öld.
Önnur söfn sem heyra undir
Minjasafnið eru Davíðshús, heimili
skáldsins frá Fagraskógi, og Gamli
bærinn Laufás. Hægt er að kaupa
aðgang að öllum fjórum söfnunum
sem gildir í sólarhring.
Minjasafnið á Akureyri er í Aðalstræti 58.
Sími 462 4162. Sjá nánar á minjasafnid.is.
Margir þekkja
Nonna og
Manna en færri
vita að Nonni
var þekktasti
listamaður
Íslands á fyrri
hluta 20. aldar
og voru bækur
hans þýddar á
mörg tungumál.
Aðalstræti 10 hefur nýlega verið opnað sem safna- og sýningahús á vegum Borgar-
sögusafns Reykjavíkur. Um er að
ræða elsta og eitt merkasta hús
borgarinnar, í hjarta gamla mið-
bæjarins, en það var reist árið 1762
fyrir starfsemi verksmiðja Innrétt-
inganna.
Í húsinu eru þrjár sýningar:
Ljósmyndasýningin Reykjavík
1918, en sýningin er samstarfs-
verkefni Þjóðminjasafns Íslands og
Borgarsögusafns Reykjavíkur í til-
efni aldarafmælis fullveldis Íslands
og er styrkt af afmælisnefnd við-
burðarins.
Torfhúsabærinn Reykjavík er
sýning sem byggir á rannsóknum
Hjörleifs Stefánssonar arkitekts.
Sýningin fjallar um torfhús í
Reykjavík frá upphafi landnáms til
fyrstu áratuga 20. aldar.
Í elsta hluta hússins er sýningin
Aðalstræti 10 – Minningar 1762-
1900 sem hefur að geyma ýmsa
forvitnilega muni úr safneign.
Sýningarhönnuður er Þórunn
Elísabet Sveinsdóttir.
Í húsinu er einnig starfrækt
vönduð safnbúð Borgarsögusafns
Reykjavíkur er býður upp á úrval
sérhannaðra minjagripa og gjafa-
vöru.
Aðalstræti 10 er hluti af Borgar-
sögusafni Reykjavíkur – einu safni
á fimm frábærum stöðum.
Áhugaverðar sýningar
í einu elsta húsi borgarinnar
Margir safnmunir sem eiga langa og merkilega sögu láta lítið yfir sér.
Fyrir framan gamla torfbæinn í
Glaumbæ í Skagafirði er úthöggv-
inn steinn. Annars vegar er
höggvið gat í steininn, hins vegar
eru tvö þrep höggvin í hann. Þetta
er hestasteinn. Gatið er til að binda
í en þrepin eru fyrir konur og börn
til að stíga upp á steininn og setjast
í reiðverið. Þessi steinn kom sér
vel fyrir konur sem riðu í söðli. Ef
þær höfðu ekki góða „bakþúfu“,
eins og þennan stein til að stíga
upp á, þurftu þær að fá einhvern
til að lyfta sér í söðulinn. Þær gátu
sveiflað sér hjálparlaust í söðulinn
af steininum. Enginn veit hve
gamall hann er eða hver hjó hann.
Steinninn tengist mörgum þáttum
í sögu lands og þjóðar, s.s. merki-
legri sögu sem rakin er í sýning-
unni „Prýðileg reiðtygi“, sem nú er
í Þjóðminjasafni Íslands.
Enginn veit hve steinninn er gamall
Í Hafnarborg, menningar- og listamiðstöð Hafnarfjarðar, má fram til 27. maí sjá tvær áhuga-
verðar sýningar. Í Aðalsal fæst
Jóhanna Kristbjörg Sigurðardóttir
við margþættar innsetningar. Mikil
leikgleði ríkir í verkum hennar sem
einkennast af flæði forma og lita
sem hún vinnur með á ljóðrænan
hátt líkt og um sjálfstætt tungumál
sé að ræða. Í Sverrissal dansa verk
Jóns Axels Björnssonar á litríkum
mörkum hins sýnilega og ósýnilega,
á milli forma sem birta okkur hluti
og fanga huglægt ástand. Verkin
einkennast af stórum einlita flötum
sem skipta upp myndfletinum
og fljóta á yfirborði hans, manns-
myndir skjóta upp kollinum á leið
út eða inn við jaðar myndrammans.
Veitingastaðurinn Krydd var opn-
aður í Hafnarborg fyrr í mánuð-
inum og verður enginn svikinn
af heimsókn þangað. Hafnarborg
er opin frá 12-17 alla daga nema
þriðjudaga og ókeypis aðgangur.
Leikgleði og litir í Hafnarborg
Börn og fullorðnir njóta þess sem Nonnahús og Minjasafnið hafa að bjóða.
Skrímsli á Akureyri
Furðuverur, skuggaleikhús og forvitnilegar upplýsingar
finnast á Minjasafni Akureyrar. Hægt er að fara í fortíðina.
Á Minjasafninu
á Hnjóti er hægt
að sjá alls kyns
áhugaverða
muni.
MYND/HAUKUR
SIGURÐSSON
Á Minjasafni Egils Ólafssonar að Hnjóti í Örlygshöfn er ein-stætt safn merkilegra muna
frá sunnanverðum Vestfjörðum.
„Þessir munir segja sögu sjósóknar,
landbúnaðar og daglegs lífs á
svæðinu. Þeir veita góða innsýn
í lífsbaráttu fólks og þá útsjónar-
semi og sjálfsbjargarviðleitni sem
það varð að beita til að komast af
við erfiðar aðstæður í gegnum ald-
irnar,“ segir Óskar Leifur Arnarsson
safnstjóri. „Á safninu er að finna
marga áhugaverða muni. Fjöldi
gesta kemur til dæmis til að fræðast
um björgunarafrekið við Látrabjarg
árið 1947 eða til að skoða muni frá
Gísla á Uppsölum, meðal annars
hattinn hans.“
Á grunnsýningu safnsins er
breiðfirskur bátur sem heitir Gola,
en Jón á Skálanesi afi Óskars safn-
stjóra, var seinasti eigandi bátsins.
„Bátar voru mjög mikilvægur hluti
af lífi fólks á svæðinu, ekki aðeins
til sjósóknar, heldur einnig sem
samgöngumáti, landbúnaðartæki
og til nýtingar á hlunnindum,“ segir
Óskar. „Þau hlunnindi sem meðal
annars voru nýtt í Breiðafirðinum
voru dúnn, egg, fugl og selur.“
Í næsta nágrenni við safnið á
Hnjóti er Látrabjarg, en þar var
stunduð mikil eggjataka og veiðar á
fugli. „Enn í dag sígur fólk í bjargið
eftir eggjum, en fuglaveiðarnar
hafa verið bannaðar,“ segir Óskar.
„Þegar staðið er á bjargbrúninni
með þverhnípið og ólgandi sjóinn
við Látraröst fyrir framan sig áttar
maður sig á hættunni sem fólk lagði
sig í við að færa björg í bú.
Eðli landsvæðisins og fólks-
fækkun til sveita á undanförnum
áratugum hefur gert það að verkum
að það er erfitt að smala og því
hefur fé sums staðar gengið úti svo
árum skiptir. Nú í sumar er svo
von á sérstökum gestum á safnið,
því um miðjan júní verður opnuð
sýning um villiféð í fjallinu Tálkna,“
segir Óskar. „Það eru þau Bryndís
Snæbjörnsdóttir og Mark Wilson
sem vinna að gerð sýningarinnar og
hún fjallar um aðgerðirnar sem lagt
var í þegar fjárstofninum í fjallinu
var smalað og slátrað á árunum
2008 og 2009. Bryndís og Mark
skoða á sýningunni mörk þess að
vera húsdýr og villt, út frá ýmsum
sjónarhornum.“
Minjasafnið að Hnjóti er opið alla
daga frá 1. maí til 30. september, frá
kl. 10-18.
Merkilegir munir
frá einstökum stað
Á Minjasafni Egils
Ólafssonar er
hægt að skoða
marga merkilega
muni frá sögu
sunnanverðra
Vestfjarða.
4 KYNNINGARBLAÐ 1 8 . M A Í 2 0 1 8 F Ö S T U DAG U RSAfNADAGURINN
1
8
-0
5
-2
0
1
8
0
4
:3
0
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
3
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
F
D
5
-8
6
E
8
1
F
D
5
-8
5
A
C
1
F
D
5
-8
4
7
0
1
F
D
5
-8
3
3
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
B
F
B
0
4
8
s
_
1
7
_
5
_
2
0
1
8
C
M
Y
K