Fréttablaðið - 25.05.2018, Blaðsíða 24
Uppgangur tónlistarleikhúss á Íslandi síðustu ár ætti ekki að hafa farið fram hjá
neinum.
Óperur hafa vissulega verið mis-
jafnlega vinsælar síðustu ár en
þegar best tekst til er þjóðin sólgin
í þær. Í því sambandi má nefna
sýningar á borð við Ragnheiði eftir
Gunnar Þórðarson fyrir um fjórum
árum. Þó að algengara sé að óperur
íslenskra tónskálda séu frumfluttar
í útlöndum rata þær stundum
hingað á klakann, landanum til
ómældrar gleði.
Stóru leikhúsin keppast um að
setja upp glæsilegar söngleikja-
sýningar og virðist eftirspurn
oftast vera meiri en framboð. Á
söngleikjasýningum grunnskóla
og framhaldsskóla er meira að
segja fullt út úr dyrum. Sjálfstæðir
leikhópar láta ekki sitt eftir liggja
og ráðast í uppsetningar á söng-
leikjum og barnasýningum þar sem
söngur og tónlist er í aðalhlutverki.
Ætti öllum að vera í fersku minni sú
mikla athygli sem stórsýning TMB
viðburða á söngleiknum Phantom
of the Opera í Hörpu hlaut.
Sjálfur gleðst ég mjög yfir
gróskunni enda stýri ég skóla sem
hefur á síðustu árum m.a. lagt
áherslu á samruna listgreinanna
leiklistar og tónlistar. Í haust var
stofnaður kór á vegum skólans
með nemendum einsöngsdeildar
og söngleikjadeildar til að syngja
í Phantom of the Opera. Fengu
nemendurnir ómetanlega reynslu
með þátttöku í þessu metnaðar-
fulla verkefni. Nemendurnir komu
á óvart en þó ber að hafa í huga að
stór hluti af starfi SSD hverfist um
að setja upp sýningar á óperum og
söngleikjum. Það væri ósk okkar að
skólanum yrði gert kleift að auka
leiklistarkennslu til að ná betra
jafnvægi í kennslu og auka þar
með leikni nemenda í leiklistar-
hlutanum.
Stefnan er að bjóða nemendum
undirbúning fyrir atvinnumennsku
á leiksviði og til þess þarf að for-
gangsraða rétt í skólastarfinu.
Breytingar í heimi tónlistarleikhúss
á síðustu áratugum valda því að
auknar kröfur eru gerðar um leik-
listarkennslu. Bregðast háskólar
víða í Evrópu við í takt við þessar
kröfur og við verðum einnig að gera
það hér á landi. Á Íslandi er hægt
að undirbúa nemendur fyrir nám í
erlendum háskólum enn betur.
Á dögunum heimsótti ég kon-
unglega konservatoríumið í Ant-
werpen þar sem fimm útskrifaðir
nemendur úr SSD stunda nú nám.
Árangur þeirra er góður því þau
gegndu öll veigamiklum hlutverk-
um í uppfærslu skólans á Töfra-
flautu Mozarts. Þessir nemendur
voru vel undirbúnir en hefðu getað
verið enn betur í stakk búnir til að
takast á við námið ytra og það sem
því fylgir.
Væntanlega þurfum við ekki að
efast um mikilvægi fjölbreytileika
í íslenskri menningu. Um áhuga
Íslendinga fyrir tónlistarleikhúsi
þarf ekki að fjölyrða og augljóst er
að hér á landi er hæfileikafólk hvert
sem litið er. Við eigum alþjóðlega
listamenn sem gera garðinn frægan
allt árið um kring en til þess að við
getum áfram verið í fremstu röð
þurfum við sem menntum fólk fyrir
framtíðina skilning stjórnvalda og
aukið svigrúm fyrir menntun sem
er í takt við nútímann.
Framtíðin felst í menntun – líka í tónlistarleikhúsi
Framkvæmdastjóri félags atvinnurekenda (FA) hefur gengið öðrum harðar fram í
því að gagnrýna að ríkið bjóði upp
tollkvóta sem leyfa tollfrjálsan inn-
flutning kjöts meðal annars með
nýjum tollasamningi við EB sem
mun auka innflutt kjöt til landsins
um nálægt 2.600 tn á ári.
Málflutningur FA hefur gengið út
á að heildsalar vilja fá kvótana gef-
ins því að þannig muni þeir skila
ávinningi af þeim til neytenda sem
núverandi kerfi geri ekki. Það má
álasa undirrituðum að hafa ekki
svarað fyrr þeirri rökleysu sem í
málflutningi FA felst.
U p p b o ð á t a k m ö r ku ð u m
gæðum, í þessu tilfelli innflutnings-
kvóta, er mjög skilvirk og gegnsæ
leið þar sem allir sitja við sama
borð. Hver aðili býður það gjald
sem hann telur að hann geti lagt á
vöruna við sölu og því kaupendur
á markaði sem að lokum greiða til-
boðsgjaldið. Ríkissjóður fær gjaldið
sem innflytjendur bjóða.
Það ætti öllum að vera ljóst að
ríkissjóður er ekkert annað en
samnefnari allra Íslendinga og
þar með allra neytenda landsins.
Núverandi fyrirkomulag tryggir
því gegnsæi og hámarks skilvirkni
og að allur ávinningur skilar sér til
neytenda. Það er svo ríkisvaldsins
að ákveða hvernig þessum ávinn-
ingi er komið til einstakra neyt-
enda. Það má gera með því að
lækka svokallaðan matarskatt,
með því að efla heilbrigðiskerfið
eða með annarri ráðstöfun sem
nýtist almenningi í landinu.
Krafa Félags atvinnurekenda um
að hætt verði að bjóða út innflutn-
ingskvóta er því krafa um að færa
verulega fjármuni frá neytendum
til heildsala.
Formgallar voru á framkvæmd
útboða tollkvóta í nokkur ár og
fyrirkomulagið dæmt sem ólögleg
skattheimta. Vegna þess hefur
ríkis sjóður endurgreitt innflytj-
endum um 3.000 milljónir króna
eins og fram kemur í fréttabréfi
FA hinn 8. febrúar síðastliðinn.
Þessar 3.000 milljónir eru neyt-
endur landsins búnir að greiða
innflytjendum í verði þeirra vara
sem fluttar voru inn.
Það eru ekki allir innflytjendur
félagsmenn í Félagi atvinnurek-
enda en flestir heildsalar eru það
og má áætla að þeir hafi fengið
a.m.k. helming þeirra 3.000 millj-
óna sem ríkissjóður og þar með
neytendur landsins hafa endur-
greitt innflytjendum.
Það hlýtur að vera brýnt verkefni
framkvæmdastjóra Félags atvinnu-
rekenda að sjá til þess að heildsalar
í félagsskap hans endurgreiði neyt-
endum þá miklu peninga sem þeir
hafa fengið frá neytendum með
endurgreiðslunum. Þetta má gera
með ýmsum hætti en einfalt að
endurgreiða ríkissjóði sem er full-
trúi allra neytenda landsins.
Ef þetta er ekki gert þá er skýrara
en á björtum sumardegi að mál-
flutningur Félags atvinnurekenda
snýst ekki um hagsmuni neytenda
heldur um hagsmuni heildsala.
Hvenær skila kjötinnflytjendur 3.000 milljónum
króna til neytenda?
Við eigum alþjóðlega lista-
menn sem gera garðinn
frægan allt árið um kring en
til þess að við getum áfram
verið í fremstu röð þurfum
við sem menntum fólk fyrir
framtíðina skilning stjórn-
valda og aukið svigrúm fyrir
menntun sem er í takt við
nútímann.
Gunnar
Guðbjörnsson
skólastjóri Söng-
skóla Sigurðar
Demetz
Ákallið um sniðgöngu Ísra-els, ásamt viðskiptabanni og fjárlosun (e. Boycott,
Divestment and Sanctions) átti
uppruna sinn í samfélagi Pal-
estínumanna (í gegnum hundruð
frjálsra félagasamtaka) fyrir þret-
tán árum síðan. Ákallið barst víða
að; frá palestínsku samfélagi, frá
Ísrael, hinum hernumda Vestur-
bakka og umsetna Gazasvæðinu
ásamt samfélagi palestínskra flótta-
manna víðsvegar um heiminn.
Ástæður ákallsins eru augljósar.
Þjóðarhreyfing Palestínumanna
fór í gegn um tvö stig í baráttu sinni
fyrir frelsi og sjálfsákvörðunarrétti
þjóðarinnar í kjölfar hörmung-
anna (Nakbah) eftir stríðið 1948,
þar sem land Palestínumanna var
tekið eignarnámi af hreyfingu Síon-
ista og helmingur þjóðarinnar var
hrakinn burt frá sínu heimalandi í
kerfisbundnum þjóðernishreins-
unum ásamt því að helmingur pal-
estínskra þorpa voru þurrkuð út.
Fyrsta skrefið var einkennandi
fyrir baráttuna gegn nýlendu-
stefnunni sem hófst um 1950-1960
og var það vopnuð andspyrna sem
mistókst (nema í því að halda þjóð-
ernishreyfingunni á lífi og beina
kastljósi heimsins að málinu). PLO,
Frelsissamtök Palestínu, tóku við
kyndlinum á níunda áratugnum
með diplómatískum aðferðum
sem gáfu af sér Óslóarsamkomu-
lagið árið 1993. Ekki einungis brást
Óslóarsamkomulagið algjörlega,
heldur reyndist það vera bragð
Ísraelsstjórnarinnar til að koma á
óbeinni herstjórn á Vesturbakk-
anum og Gaza. Í þessu friðarferli
fengu Ísraelsmenn friðhelgi til að
framkvæma nýlendustefnu sína á
hernumdu svæðunum. Lífsgæði
Palestínumanna, beggja vegna
Grænu línunnar, versnuðu til
muna eftir að friðarferlið mistókst.
Staða flóttamanna var jafn slæm
og lausnin varð enn fjarlægari eftir
atburðina í Sýrlandi (palestínsku
flóttamannabúðirnar í Yarmuk
voru nánast þurrkaðar út).
Palestínumenn á Gaza reyna
enn að veita vopnaða mótspyrnu,
og þar til nýlega jafnvel með sjálfs-
morðssprengjum. Aftur á móti er
trúin á sterka, óvopnaða og frið-
sama andspyrnu sterkari í palest-
ínsku samfélagi, með sniðgönguna
að vopni og að sú aðferð sé heilla-
vænlegust til árangurs til að stöðva
hörmungarnar (Nakbah) sem
dynja á þjóð þeirra. Það er því gild
ástæða til að styðja sniðgönguna,
hún er rétta svarið við ákalli kúgaðs
samfélags um alþjóðlega samstöðu
og aðstoð í baráttunni.
Stuðlar að óróa nær og fjær
Önnur ástæðan er sú, að hernámið
heldur ekki aðeins áfram, það
versnar dag frá degi. Við verðum
að stöðva eyðileggingu Palestínu
og Palestínumanna, fyrst og fremst
vegna Palestínumanna sjálfra en
einnig vegna Ísraela og Miðaustur-
landa og alls heimsins í raun. Hinn
skelfilegi raunveruleiki Palestínu
veldur uppnámi í múslima- og
arabaheiminum og stuðlar að óróa
nær og fjær.
Þriðja og síðasta ástæðan er að
sniðganga er friðsöm aðgerð sem
hver maður með sómakennd ætti
að styðja, einnig þeir sem vilja
ekki standa aðgerðalausir hjá og
ósnortnir af þjáningum þjóðar sem
hafa staðið í meira en eina öld. Við
vitum of vel hvað er að gerast til að
vera hlutlaus og láta sem við séum
ómeðvituð um ástandið. Beiðnin til
okkar er því sú að við notum sömu
meðul sem gögnuðust suðurafrísku
þjóðinni í baráttu hennar til að
binda enda á aðskilnaðarstefnuna.
Margir þeir sem upplifðu aðskiln-
aðarstefnuna í verki í Suður-Afríku,
leiðtogar eins og Nelson Mandela
og Desmond Tutu, hafa staðhæft
að kerfislæg kúgun Ísraelsmanna
sé mun skelfilegri en það sem þeir
upplifðu á myrkustu tímum Apart-
heid. Sniðgangan bar árangur þar,
hún ætti að bera árangur í Ísrael og
Palestínu líka.
Ég er ísraelskur gyðingur og geri
mér fulla grein fyrir áhrifamætti
þess að hvetja til sniðgöngu og við-
skiptabanns gegn ríki mínu. Ég hef
búið í Ísrael allt mitt líf og er sann-
færður um að réttindamálin þrjú,
sem sniðgönguáætlunin gengur út
á og þrýstir á Ísraela um að virða
og uppfylla, séu heilög hverjum
heiðvirðum manni burtséð frá
trú þeirra eða þjóðerni. Þetta er
líka ástæða þess að svo margir
gyðingar út um allan heim styðja
sniðgönguáætlunina. Það verður
að verja rétt Palestínumanna á
Vesturbakkanum og Gaza til að
losna undan hernaðarlegri ánauð
og ofbeldi, rétt Palestínumanna í
Ísrael til að öðlast sömu borgaraleg
réttindi og aðrir þegnar Ísraels og
rétt palestínskra flóttamanna til
að snúa aftur heim. Við viljum því
senda þau skilaboð að á meðan
Ísrael virðir ekki þessi réttindi eru
Ísraelar útilokaðir frá alþjóðasam-
félaginu.
Ég er ísraleskur gyðingur –
ég styð sniðgöngu gegn Ísrael
Ilan Pappe
prófessor í sagn-
fræði við há-
skólann í Exeter
Við vitum of vel hvað er að
gerast til að vera hlutlaus og
láta sem við séum ómeðvit-
uð um ástandið. Beiðnin til
okkar er því sú að við notum
sömu meðul sem gögnuðust
suður-afrísku þjóðinni í
baráttu hennar til að binda
enda á aðskilnaðarstefnuna.
Steinþór
Skúlason
varaformaður
Landssamtaka
sláturleyfishafa Það hlýtur að vera brýnt
verkefni framkvæmdastjóra
Félags atvinnurekenda að
sjá til þess að heildsalar
í félagsskap hans endur-
greiði neytendum þá miklu
peninga sem þeir hafa fengið
frá neytendum með endur-
greiðslunum.
2 5 . m a í 2 0 1 8 F Ö S T U D a G U R24 S k o ð U n ∙ F R É T T a B L a ð i ð
2
5
-0
5
-2
0
1
8
0
5
:1
7
F
B
0
5
6
s
_
P
0
3
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
3
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
2
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
2
4
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
F
E
6
-D
A
0
4
1
F
E
6
-D
8
C
8
1
F
E
6
-D
7
8
C
1
F
E
6
-D
6
5
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
8
A
F
B
0
5
6
s
_
2
4
_
5
_
2
0
1
8
C
M
Y
K