Fréttablaðið - 30.05.2018, Side 14

– Tengir þig við framtíðina!
Sjónvarpsdreifikerfi
fyrir hótel, gistiheimili og skip.
Auðbrekku 3 • Kópavogur • s. 564 1660
oreind@oreind.is • www.oreind.is
markaðurinn
Útgáfufélag 365 miðlar ehf., Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík, sími 512 5800
Netfang rit stjorn@markadurinn.is | Sími 512 5800
Ritstjóri Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is
Ábyrgðarmaður Kristín Þorsteinsdóttir
Netfang auglýsingadeildar auglys ing ar@frettabladid.is Veffang frettabladid.is
Samkeppniseftirlitið hefur ákveðið að hefja formlega rannsókn á háttsemi Nas-daq verðbréfamiðstöðvar á markaði fyrir skráningu verðbréfa. Rannsókn eftir-
litsins mun beinast að markaðsráð-
andi stöðu félagsins, en það hefur
um langt skeið verið hið eina hér á
landi með starfsleyfi sem verðbréfa-
miðstöð, og jafnframt að því hvort
félagið hafi með háttsemi sinni mis-
notað umrædda stöðu.
Í bréfi Samkeppniseftirlitsins til
Nasdaq verðbréfamiðstöðvar, sem
er dagsett 18. maí og Markaðurinn
hefur undir höndum, er bent á að
„hvers konar aðgerðir sem eru til
þess fallnar að koma í veg fyrir að
nýir keppinautar geti haslað sér völl
á markaði eru að jafnaði metnar
alvarlegar í samkeppnisrétti“.
Forsvarsmenn Verðbréfamið-
stöðvar Íslands, sem fékk síðasta
haust starfsleyfi sem verðbréfa-
miðstöð og batt þannig enda á
einokunarstöðu Nasdaq, kvörtuðu
fyrr á árinu til Samkeppniseftir-
litsins vegna háttsemi Nasdaq sem
þeir segja ómálefnalega og til þess
fallna að vinna gegn því að nýr
keppinautur geti haslað sér völl á
markaðinum.
Þeir telja að Nasdaq verðbréfa-
miðstöð, sem er í eigu bandarísku
kauphallarsamstæðunnar Nasdaq
OMX, hafi misnotað markaðsráð-
andi stöðu sína með því að halda
áfram að innheimta svokölluð
vörslugjöld af reikningsstofnunum
vegna verðbréfa sem hafa verið
flutt frá Nasdaq til Verðbréfamið-
stöðvarinnar.
Að mati forsvarsmanna Verð-
bréfamiðstöðvarinnar, sem er í
eigu Arion banka, Íslandsbanka,
fimm lífeyrissjóða og einkafjár-
festa, á eiginleg varsla verðbréfa sér
stað hjá félaginu þegar bréfin hafa
verið flutt til þess og því séu for-
sendur umræddrar gjaldtöku Nas-
daq brostnar.
Þá sé einnig til þess að líta að Nas-
daq hafi, í kjölfar flutnings, ekki sýn
yfir það hvaða reikningsstofnun sé
með bréfin í sinni vörslu hverju
sinni hjá Verðbréfamiðstöðinni.
Það feli í sér að Nasdaq geti ekki
innheimt „rétta“ vörslufjárhæð af
viðkomandi reikningsstofnunum.
Forsvarsmenn Verðbréfamið-
stöðvarinnar benda á að frumfor-
senda þess að samkeppni geti ríkt
á milli verðbréfamiðstöðva sé sú að
ekki sé haldið áfram að innheimta
gjöld frá þeirri verðbréfamiðstöð
sem flutt er frá. Háttsemi Nasdaq sé
þannig til þess fallin að raska öllum
rekstrarforsendum Verðbréfamið-
stöðvarinnar. Aukinheldur beinist
hún að viðskiptavinum Nasdaq
enda séu „verulegar skorður“ reist-
ar við því að þeir geti snúið sér til
keppinauta.
Arðsemin yfir 50 prósentum
Að undangenginni skoðun á erind-
inu sem og með hliðsjón af fundum
sem fulltrúar Samkeppniseftirlits-
ins áttu með þeim sem eiga hlut að
máli ákvað eftirlitið að hefja form-
lega rannsókn á háttsemi Nasdaq. Í
bréfi eftirlitsins segir að við mat á
því hvort tilefni sé til rannsóknar
hafi verið litið til þess að Nasdaq
hafi „um langa hríð verið eina starf-
andi fyrirtæki á Íslandi með starfs-
leyfi til rafrænnar útgáfu verðbréfa
og skráningar eignarréttinda yfir
þeim“. Er það jafnframt frummat
eftirlitsins að Nasdaq teljist mark-
aðsráðandi á þeim markaði sem
félagið starfar á.
Eigendur Nasdaq verðbréfamið-
stöðvarinnar hafa hagnast verulega
á rekstri félagsins á undanförnum
árum en hagnaður þess eftir skatta
árið 2016 nam um 308 milljónum
króna. Það jafngildir um 52 pró-
senta ávöxtun á eigin fé en hún
hefur haldist í kringum 50 prósent
síðastliðin ár. Heildartekjur voru
692 milljónir á árinu 2016 og þar
af námu tekjur vegna vörslugjalda
um 459 milljónum. Félagið hefur
ekki skilað inn ársreikningi fyrir
síðasta ár.
Í áðurnefndu bréfi óskar Sam-
keppniseftirlitið eftir því að Nasdaq
geri „skýra grein“ fyrir því á hvaða
grundvelli félagið telji réttlætanlegt
að halda áfram að rukka vörslugjöld
af reikningsstofnunum vegna bréfa
sem flutt hafa verið frá því til Verð-
bréfamiðstöðvarinnar. Í því sam-
bandi þurfi meðal annars að koma
fram í hverju kostnaður Nasdaq
vegna fluttra bréfa felst.
Eftirlitið fer auk þess á leit að
Nasdaq útskýri hvernig háttsemi
félagsins fái samrýmst 11. gr. sam-
keppnislaga sem bannar misnotkun
á markaðsráðandi stöðu. Fær Nas-
daq frest fram til mánaðamóta til
þess að svara bréfi Samkeppnis-
eftirlitsins.
Þegar litið er til þeirrar miklu arð-
semi sem rekstur Nasdaq verðbréfa-
miðstöðvar hefur skilað síðustu ár
miðað við eigið fé – tæplega 52 pró-
sent árið 2016 – þarf ekki að koma
á óvart að hópur fjárfesta, þar á
meðal bankar og lífeyrissjóðir, hafi
séð tækifæri í því að sækja á þennan
markað. Þátttakendur á verðbréfa-
markaði hafa enn fremur gagnrýnt
háan kostnað við útgáfu verðbréfa í
Kauphöll Íslands.
hordur@frettabladid.is
kristinningi@frettabladid.is
Gjaldtaka Nasdaq
tekin til rannsóknar
Samkeppniseftirlitið hyggst hefja formlega rannsókn á gjaldtöku Nasdaq
verðbréfamiðstöðvar. Rannsóknin beinist að því hvort félagið hafi misnotað
markaðsráðandi stöðu og brotið þannig gegn ákvæðum samkeppnislaga.
Til rannsóknar er hvort Nasdaq verðbréfamiðstöð hafi misnotað markaðsráðandi stöðu sína. FréTTAblAðið/ANToN briNk
52%
var ávöxtun nasdaq verð-
bréfamiðstöðvar á eigin fé
árið 2016.
Þá er horft til þess
að nVm (nasdaq
verðbréfamiðstöð) hefur um
langa hríð verið eina starf-
andi fyrirtæki á Íslandi með
starfsleyfi til rafrænnar
útgáfu verðbréfa.
Úr bréfi Samkeppniseftirlitsins
Stór hluthafi í leigufélaginu Heima-
vellir, sem skráð var á hlutabréfa-
markað á fimmtudag, hefur selt í félag-
inu með aðstoð fjárfestingarbankans
Kviku, samkvæmt heimildum Mark-
aðarins. Sú sala var lóð á vogarskál-
arnar þegar hlutabréfin lækkuðu um
10 prósent á fyrstu tveimur dögunum
sem Heimavellir var skráð markað. Á
mánudaginn hækkuðu bréfin um 7,5
prósent en lækkuðu um 2,3 prósent
í gær. Frá útboðinu hafa hlutabréfin
lækkað um 5 prósent miðað við vegið
meðaltal útboðsgengis.
Fyrstu þrjá dagana sem leigufélagið
var skráð á hlutabréfamarkað hafði
Kvika milligöngu um 75-86 prósent
viðskiptanna mælt í veltu, samkvæmt
upplýsingum Markaðarins. Megnið af
sölunni má rekja til fyrrnefnds hlut-
hafa. Kvika á hlutabréf í Heimavöllum
sem metin eru á innan við hundrað
milljónir króna að markaðsvirði. Þau
bréf hafa ekki verið seld. Heimildir
herma að bankinn hafi hvorki skort-
selt Heimavelli né tali fyrir því við
viðskiptavini. Veltan með bréfin var
samanlagt um 600 milljónir fyrstu
þrjá dagana. Sérfræðingar á markaði
telja að rót vandans sé að kauphliðin
sé veik um þessar mundir vegna þess
að lífeyrissjóðir haldi að sér höndum
þegar kemur að Heimavöllum. Það
er meðal annars rakið til óvæginnar
umræðu verklýðsforkólfa um leigu-
félög. Lífeyrissjóðir fjárfesta eru ekki
í félaginu meðal annars til að forðast
orðsporsáhættu.
Kvika átti upphaflega að leiða sölu-
ferli á hlutabréfum Heimavalla sam-
hliða skráningu á hlutabréfamarkað
en fallið var frá því og Landsbankinn
ráðinn í staðinn. Samkvæmt heim-
ildum blaðsins má rekja þá ákvörðun
einkum til þess að Kvika taldi að geng-
ið sem eigendur Heimavalla fóru fram
á væri of hátt.
Stjórnendur Heimavalla stefna
að því að endurfjármagna lán með
því að gefa út skuldabréf á markaði í
haust, samkvæmt öðrum heimildum
Markaðarins. Vegið meðaltal vaxta
verðtryggðra lána félagsins er 4,4 pró-
sent en samkvæmt fjárfestakynningu
Heimavalla hafa fasteignafélög aflað
lánsfjár á skuldabréfamarkaði á kjör-
unum 3,5-3,7 prósent verðtryggt. – hvj
Stór eigandi Heimavalla
seldi við skráningu
Eigendur HS Orku hafa ekki hug á
því að selja 30 prósenta hlut orku-
fyrirtækisins í Bláa lóninu fyrr en það
liggur fyrir hver afkoma nýs lúxus-
hótels baðstaðarins verður á fyrsta
rekstrarári þess. Þetta kom fram í máli
Michels Letellier, forstjóra kanadíska
orkufyrirtækisins Innergex, stærsta
hluthafa HS Orku, á fundi með grein-
endum í síðustu viku.
Umrætt hótel, The Retreat, var
opnað í byrjun síðasta mánaðar.
Letellier sagði að félagið ætti í „upp-
byggilegum“ viðræðum við meðeig-
endur sína að HS Orku um mögulega
sölu á 30 prósenta hlut þess í Bláa
lóninu. Vilji meiðeigendanna stæði
til þess að sjá hvernig fyrsta rekstr-
arár hótelsins gengi áður en hugað
yrði að sölu.
Innergex fer með 54 prósenta hlut
í HS Orku en samlagshlutafélagið
Jarðvarmi, sem er í eigu íslenskra
lífeyrissjóða, á 33,4 prósent. Síðar-
nefnda félagið ákvað að beita neitun-
arvaldi og hafna 11 milljarða króna
tilboði sem sjóður í stýringu Black-
stone, eins stærsta fjárfestingarsjóðs
heims, gerði í hlut HS Orku síðasta
sumar.
Letellier ítrekaði á fundinum að
starfsemi Bláa lónsins félli ekki að
kjarnastarfsemi orkufyrirtækisins.
„Það er ekki svo að okkur hugnist ekki
Bláa lónið. Þetta er frábær rekstur.
Það er bara það að við stöndum ekki
í rekstri hótela og baðstaða,“ sagði
forstjórinn. Hann sagði auk þess að
virði hlutarins gæti numið allt að 100
milljónum dala. – kij
30 prósenta hlutur í Bláa
lóninu ekki seldur í bráð
kvika hefur haft milligöngu um sölu
á stórum hluta bréfa Heimavalla.
3 0 . m a í 2 0 1 8 m I Ð V I K u D a g u R2 markaðurinn
3
0
-0
5
-2
0
1
8

0
4
:3
0
F
B
0
4
0
s
_
P
0
2
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
2
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
9
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
F
F
1
-E
2
4
4
1
F
F
1
-E
1
0
8
1
F
F
1
-D
F
C
C
1
F
F
1
-D
E
9
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
B

F
B
0
4
0
s
_
2
9
_
5
_
2
0
1
8
C
M
Y
K