Ægir - 01.09.2017, Blaðsíða 8

8
Nútíma hafrannsóknir verða
ekki stundaðar án öflugra og
sérútbúinna hafrannsókna-
skipa sem henta hinum aðkall-
andi og fjölbreyttu verkefnum
sem þar um ræðir. Til þess að
efla rannsóknir hvað varðar
sjálfbæra nýtingu sjávarauð-
linda á tímum loftslagsbreyt-
inga og til að halda stöðu sinni
sem fiskveiðiþjóðir hafa Norð-
urlöndin á undanförnum árum
unnið markvisst að endurnýjun
rannsóknaskipa sinna (sjá
töflu). Hvað Ísland snertir hafa
stjórnendur Hafrannsókna-
stofnunar margsinnis s.l. ára-
tug vakið athygli á mikilvægi
þess að endurnýja rannsókna-
skipið Bjarna Sæmundsson sem
nú er að verða 50 ára gamalt.
Lítið hefur hins vegar þokast í
þeim efnum. Hér er fjallað um
nýlega endurnýjun á rann-
sóknaskipum hjá frændþjóðum
okkar og síðan vikið að mikil-
vægi þess að ákveðið verði
hvernig málum skuli háttað í
þessum efnum hvað íslenskar
hafrannsóknir varðar.
Danir
Á árinu 2016 tók Danska haf-
rannsóknastofnunin í notkun
nýtt 17 metra rannsókna- og
kennsluskip sem nefnt var Hav-
fisken (1. mynd). Um er að ræða
fiskiskip innréttað og útbúið til
rannsókna og vöktunar á
grunnsævi. Lestarrými gegnir
hlutverki rannsóknastofu, mat-
salar og eldhúss og skipið er
búið togvindum, A-gálga, krana
og nokkrum vindum sem tengj-
ast vinnu með hin ýmsu vís-
indatæki. Svefnaðstaða er fyrir
8 manns og í kennsluferðum er
rúm fyrir allt að 12 nemendur.
Um nokkurt skeið hefur
einnig á vegum dönsku haf-
rannsóknastofnunarinnar verið
unnið að þarfagreiningu og
hönnun á nýju rannsóknaskipi
sem ætlunin er að komi í stað
núverandi stærsta skips stofn-
unarinnar (Dana, 78 m, byggt
1981). Enn sem komið er hefur
hins vegar ekkert verið ákveðið
með það hvenær til smíði kunni
að koma.
Nafn Heimaland Rekstraraðili Lengd/breidd (m) Tekið í notkun
Havfisken Danmörk Danska hafrannsóknastofnunin 17/6 2016
Skagerak Svíþjóð Háskólinn í Gautaborg 49/11 2017
Kristine Bonnevie Noregur Norska hafrannsóknastofnunin 57/12 1993, endurbætt 2017
Dr. Fridtjof Nansen Noregur Norska Þróunarsamvinnustofnunin, 75/17 2017
Norska hafrannsóknastofnunin
Kronprins Haakon Noregur Norska heimskautastofnunin, 100/21 2017
Norska hafrannsóknastofnunin
Ónefnt Svíþjóð Sænski landbúnaðarháskólinn, 69/16 2019
Sænska veður- og vatnafræðistofnunin
Aranda Finnland Finnska umhverfistofnunin 59/14 1989, endurbætt 2017
Magnús Heinason Færeyjar Færeyska hafrannsóknastofnunin 54/13 2020
Frændþjóðir endurnýja
rannsóknaskipin en
hvað með okkur?
H
a
fra
n
n
sók
n
ir
1. mynd. Havfisken, nýtt rannsóknaskip Dana sem tekið var í notkun
2016. Ljósm. DTU Aqua.
2. mynd. Magnus Heinason, nýtt rannsóknaskip Færeyinga sem er í
smíðum. Teikning MEST/Havstovan.
Helstu endurbætur og nýbyggingar á rannsóknaskipum Norðurlandaþjóðanna á undanförnum árum.