Barnablaðið - 31.12.2017, Blaðsíða 7

BARNABLAÐIÐ 7
Drátthagi blýanturinn
K
E
N
N
A
R
IN
N
.I
S
Um áramót gera margir nýársheit en það er
nokkurs konar loforð sem maður gefur sjálfum sér
og felst í því að bæta sig á einhvern hátt. Loforðið
getur tengst matarræði, sparnaði, vinum, fjölskyldu,
umgengni og jafnvel heimanámi. Hvaða 10 nýársheit
gætir þú hugsað þér að gera fyrir komandi ár?
Finndu orð sem innihalda ei eða ey og skráðu þau á línurnar
9
10
8
7
6
5
4
3
2
1
ÁRAMÓTAHEIT
VÍS INDAVEFURINN
Hvernig komast
flugeldar á loft?
Flugeldar þróuðust
í Kína fyrir um
1000 árum og í fram
haldi af því
að púðrið var fundið
upp. Flugeld-
ur er nokkurs konar
hylki eða rör
úr pappír með púðri
í.
Yfirleitt eru flugelda
r búnir til úr
tveimur aðskildum
hylkjum. Ann-
að er fyllt með grófu
púðri sem
er notað til að skjót
a flugeldinum
upp í loftið en í hinu
er fíngert
púður sem veldur sp
rengingu
eftir að flugeldurinn
er kominn á
loft. Í seinna hylkinu
eru einnig
efni sem mynda liti
þegar þau
eru hituð upp. Kveik
iþráður flug-
eldsins kemur fyrst
inn í hylkið
með grófa púðrinu s
em brennur
hratt en springur ek
ki. Þegar
púðrið brennur myn
dast heitt
gas sem streymir út
í gegnum
lítið rör. Við þetta m
yndast mikill
lyftikraftur og flugel
durinn skýst
upp í loft. Eldurinn s
em myndast
þegar grófa púðrið b
rennur kveik-
ir svo í öðrum kveik
iþræði. Hann
logar eins lengi og þ
að tekur
flugeldinn að ná rét
tri hæð. Þessi
kveikiþráður kveikir
svo í púðri
sem er fínt og létt p
akkað og þá
verður sprenging.
Nú á dögum er alge
ngt að í flug-
eldum sé duft eða fl
ögur úr áli,
járni, stáli, sinki eða
magnesíni.
Þessi efni mynda m
jög bjarta,
glampandi og glitra
ndi neista.
Auk þess eru oft no
tuð málmsölt
eins og til dæmis ko
parklóríð,
kalsínklóríð eða bar
ínklórið.
Kopar gefur bláan li
t, kalsín app-
elsínugulan lit og ba
rín grænan.
Efnið natrín gefur gu
lan lit og litín
rauðan.
Þessi efni eru blönd
uð með púðri
og síðan gerðar kúlu
r í bauna-
stærð úr blöndunni.
Kúlurnar
eru settar í hylkið m
eð fíngerða
púðrinu. Þegar kvik
nar í púðrinu
og flugeldurinn sprin
gur kvikn-
ar einnig í þessum k
úlum og
þær dreifast glóand
i um loftið.
Í stórum flugeldum
geta verið
um hundrað svona k
úlur. Útlit
flugeldsins fer eftir
því hvernig
púðrinu og kúlunum
hefur verið
raðað í hylkið.
Svarið er af Vísindavefnum
og birt
með góðfúslegu leyfi Vísind
avefsins.