Verslunartíðindi - 01.05.1925, Blaðsíða 12

52
VERSLTJNARTlÐINDI
Afnám steinolíueinkasölunnar.
Eitt af merkismálum þeim sem síðasta
þing hafði til meðferðar og hepnaðist að
leiða heppilega til lykta er um afnám
steinoliueinkasölunnar. Var það með sam-
þykt á eftirfarandi þingsályktunartillögu:
»Alþingi ályktar að skora á ríkisstjórn-
ina að gefa innflutning á steinolíu frjálsan
frá næstu áramótum, en láta ríkisverslun
með steinolíu halda áfrarn fyrst um sinn
að því leyti, sem þörf gei'ist, til þess að
tryggja nægan innflutning og sanngjarnt
verð á olíunni«.
Frá því sjeð, að hjer er um stefnumál
að ræða, þar sem unnendur frjálsrar versl-
unar eru vitanlega ánægðir með úrslitin,
en andstæðingar óánægðir, þá virðist svo
sem báðir málsaðilar mættu í rauninni vel
við una. Því reynslan fær væntanlega
skorið úr um yfirburði þegar samkepnin
hefst, og jafnframt sýnt hvor málstaður-
inn hefur verið betri í þeirri snörpu sennu,
er um olíumálin hafa staðið.
En annars virðast nokkuð kynleg niður-
lagsorð þingsályktunartillögunnar, að þurfa
Landsverslun til þess að tryggja sann-
gjarnt verð, því vitanlega er samkepni
seljandanna trygging fyrir sanngjörnu
verði.
GjaldeYnr og gullinnlausn.
Fyrir rúmum mánuði lagði fjármálaráð-
herra Breta, Winston Churchill, fram i
þinginu frumvarp til fjárlaga fyrir kom-
andi fjárhagsár og hefur framsöguræða
hans vakið athygli um víða veröld. Bar
hann fram ýms nýmæli í skatta- og toll-
málum, meðal annars um lækkun á tekju-
skattinum og hefur hann þó verið lækk-
aður tvisvar áður. Mesta athygli vakti
þó tilkynning hans um, að Bretland mundi
aftur taka upp gullinnlausn á seðlum.
Það hafði átt sér stað mjög ítarleg rann-
sókn á gullinnlausnarmálinu og rikisstjórn-
in og stjórn Englandsbanka höfðu gert
víðtækar ráðstafanir til þess að try^gja
framkvæmd gullinnlausnarinnar. í raun
og veru er sterlingspundið þegar komið í
gullgildi og gullinnlausn hafin, þó ekki
þannig, að menn beinlínis geti skift seðl-
um fyrir gull, heldur geti menn fengið
keypt gull t. d. til útflutnings fyrir seðla
með jafngengi og fæ3t þessi gullinnlausn
því aðeins, að um allstóra upphæð sé að
ræða. Er eigi gert ráð fyrir, að slegnar
verði gullmyntir; þykjast Bretar eigi hafa
ráð á að láta gullmynt vera í umferð inn-
anlands.
Eins og kunnugt er hafa Bandaríkin
ein haldið raunverulegum gullmyntfæti.
öll önnur lönd hafa horfið frá honum.
Svíþjóð var fyrst allra landa til þess að
taka upp aftur gullinnlausn. Þ. 1. april
f. á. tók ríkisbankinn sænski að leysa inn
seðla sína með gulli og hefur sænska
krónan síðan haldist í gullgildi. En ster-
lingspundið er sá gjaldeyrir, sem er áhrifa-
ríkastur í viðskiftalííi Norðurálfunnar og
sérstaklega hefur gengi sterlingspundsins
mikla þýðingu fyrir lönd eins og Island,
sem hafa tiltölulega mikla utanríkisversl-
un. Auk þess er það vitanlegt að þessi
ráðstöfun Breta mun beinlínis hafa áhrif
á afstöðu annara landa til gullinnlausnar-
innar. I mörgum löndum hefur gullinn-
lausn verið i aðsigi, ýmist með fornu gull-
gildi gjaldeyrisins eða með lækkuðu gull-
gildi. En þessi lönd hafa eigi treyst sér
til að koma gullinnlausninni í framkvæmd
fyr, en séð væri fyrir um afdrif sterlings-
pundsins. í Finnlandi var skipuð sjerstök
nefnd til þess að gera tillögur um á hvern
hátt yrði aftur tekinn upp gullgjaldeyrir.