Verslunartíðindi - 01.07.1925, Blaðsíða 15

VERSLUNARTÍÐINDI
77
skiftaveltu, getur tæpast komist að hag'kvæm-
um kaupum, ef hann á að smala saman
hingað og þang'að, er viSskiftamenn hans
þarfnast. A sama hát er með ísl. afurðirnar.
Umhoðsverslanir eiga á sama liátt hægra
með söluna og geta frekar aflað nýrra
markaða. Sjerstakléga kemur það sjer vel
fyrir Island ’ eftir stríðið, er margar nýjar
leiðir liafa opnast, að hafa sjerstaka um-
boSsverslun í Kaupmannaliöfn, sem hefur
góða vöruþekkingu Oig margra ára reynslu
við afurðasölu norðlægu landanna.
Samhliða þessum umboðsverslunum hafa
einnig komið fram umboðssalar, sem ann-
ast sölu á aðalafurðum, fiski og síld, fyrir
ákveðin umboðslaun, en leggja sjálfir ekki
fje fram. Fjárhagslegt sjálfstæði Islands
hefur á síðasta mannsaldri styrkst að mikl-
um mun. Lánsstofnanir, sem risið hafa upp,
eiga mikinn þátt í þessu, en mikið fje liefir
runnið frá Danmörku til ísl. lánsstofnana.
I’egar Landsbankinn var stofnaður 1885,
seldi hann töluvert af skuldabrjefum sínum
í Danmörku og hlutafje Islandsbanka, sem
stofnaður var 1902, var að miklu leyti feng-
ið þar. Auk þessa liafa danskir bankar veitt
ísl. bönkum smærri og stærri lán eftir því
sem þörf krafði. Islenska ríkið hefir einnig'
oft fengið lán í Danmörku, sömuleiðis
Reykjavíkurbær og loks fhefur Stóra nor-
ræna ritsímafjelagið lagt allmikið fje í ísl.
símana.
Rekstursfje það, sem ísland hefir þannig
fengið að láni auk þess, sem aflast hefir í
landinu, liefir komið af stað stórfeldum
framförum í ísl. atvinnulífi, sjer í lagi fiski-
veiðunum. á síðustu árum. Til þess að sýna
framfarirnar verð jeg að tilfæra nokkrar
tölur.
Þorskfiskveiðarnar, heilagfiski o. fl. námu
árið 1914 50 þús. smál., en 1921 75 þús.
smál.; síld 5300 árið 1914, en 8700 smál.
árið 1921.
Tölur þessar sýna, að saltfisksframleiðsl-
an liefir aukist stórkostlega vegna aukinnar
togaraútgerðar, en af því leiðir, að ein-
stakir framleiðendur, sem áður höfðu ekki
næg'ilegt fiskimagn til þess að flytja afla
sinn út sjálfir og því ljetu milliliði ann-
ast söluna, eru nú orðnir sjálfstæöir út-
flytjendur.
Vegna þeirrar þeldvingar, sem kaupmanna-
stjettin danska hefir á ísl. fiskverslun frá
fyrri tímum, annast danskir kaupmenn enn-
þá 14—% hluta af fiskversluninni íslensku.
Um landbúnaðarafurðirnar er öðru máli
að gegna, þar er jafnvel um afturför að
ræða á einstökum sviðum. Þó hefir útflutn-
ingur saltkjöts aukist mikið, sem sje: á ár-
unum 1912-—’22 frá 2400 smál. upp í 3G00
smál.
Samfara framförum þeim, sem orðið
liafa í fiskiveiðunum hafa bæirnir vaxið
hrööuin skr-efum, þó einkum höfuðstaðurinn
Reylcjavík. Árið 1801 voru 300 manns í
bænum en nú um 20 þúsund. Á sama tíma
liefir fólkinu fjölgað í landinu úr 47.000
í 100.000 íbúa. Það gefur að skilja, að í
bæ eins og Reykjavík, eru kröfurnar um
lifnaðarliáttu alment alt aðrar en í strjál-
bygðum sveitum og fámennum kauptúnum,
og hefir það stuðlað mikið að myndun og
þroska sjálfstæðrar ísl. verslunarstjettar.
Jeg li-efi áður minst á nokkrar tölur, cr
sýna viðskifti íslands við önnur lönd, en til
viðbótar má geta að nokkru, hvernig þessi
viðslrifti skiftast.
Hvað innflutning snertir, hefur mest ver-
ið flutt inn frá Danmörku, Englandi, Nor-
egi, Svíþjóð og Þýskalandi. Frá Danmörku
kom t. d. 1912 38% af öllum innflutningi,
og þessi hundraðstala er nærri sú sama 1922,
Á þessum tíu árum hefir innflutningur frá
Englandi minkað úr 36% niöur í 31%, frá
Þýskalandi úr 9 niður í 7þ2%> en aukist frá
Noregi og Svíþjóð frá 8%% upp í 10þ2%-