Verslunartíðindi - 01.09.1925, Blaðsíða 5

WÁNAÐARRIT GEFiB ÚT AF VER8LUNARRAÐI ISLANDS
PrentaB 1 IsafoldarprentsmltSju.
8. ás*.
Septembep 1925.
Nr. 9
V erslunartíðindi koma út einu sinni í mánnði venjul. 12 blaðsíður. — Árgangurinn kostar kr. 4.50
Ritstjórn og afgreiðsla: Skrifstofa Verslunarráðs Islands, Eimskipafjelagshúsið. Talsími 694. Pósthólf 514
Hækkurt ísl krónunnar.
Gjaldeyrisgengið er það mál, sem um
þessar mundir er mest rætt og ritað um.
Hinar miklu gengisbreytingar hafa svo
víðtæk áhrif, að það er næsta eðlilegt, að
öll önnur mál verði í svipinn að víkja
fyrir gengismálinu.
Eins og kunnugt er tók fyrir fall krón-
unnar í byrjun síðastl. árs; komst krónan
þá niður fyrir 50 % af gullgildi, en hefur
síðan stöðugt hækkað og er nú í dag (a2/s)
79 2 °/o af gullgildi. Það gat eigi hjá því
farið, að slík hækkun hefði í för með sjer
miklar blaðadeilur og hefur í þeim komið
fram bein krafa um stýfing krónunnar
frá sumum þeim, er mest finna til hækk-
unarinnar eða búast við að verða illa úti
af hennar völdum. Hitt virðist í fljótu
bragði lítt skiljanlegt, að lækkuu krón-
unnar úr fullu gullgildi niður í helming
skuli liafa átt sjer stað jafn hljóðlega og
möglunarlítið og raun varð á. Sú breyt-
ing átti sjer stað á rúmu hálfu öðru ári;
I ársbyrjun 1919 var ísl. króna í fullu gull-
gildi; í lok ársins var hún komin niður í
tæp 72 % °g utn haustið 1920 niður í 50%
af gullgildi. Á þessu falli krónunnar
græddu framleiðendur og vöruútflytjendur
eða virtust græða á líkan hátt og þeir nú
tapa eða virðast tapa. Ein ástæðan til
þess, að fyrst framan af var þessari geng-
islækkun lítill gaumur gefin, var sú, að
danska og íslenska krónan fylgdust að í
fallinu. En áhrifin urðu hin sömu fyrir
því og enn tilfinnanlegri hjer á landi, en
í Danmörku vegna þess, að verðlag hjer
hækkaði miklu meira. Þeir sem harðast
verða úti í gengisfalli eru neytendurnir,
en þeir hafa, eins og kunnugt er, engan
fjelagsskap sín á milli og því síður eiga
þeir að málgagn, er berjist einhliða fyrir
raunyerulegum eða ímynduðum hagsmun-
um þeirra og mun þar fundin aðalástæðan
til þess, að svo hljótt varð um gengisfallið.
Það eru margvíslegar orsakir til hinnar
miklu hækkunar krónunnar, sem orðið
hefur á þessu ári. Grundvöllurinn undir
hækkuninni er hin ágæta afkoma þjóðar-
innar á siðastliðnu ári; þá urðu straum-
hvörf í atvinnulífinu og árangur ársins
var með afbrigðum, bæði fyrir atvinnu-
reksturinn í landinu og fyrir þjóðina í
heild sinni í viðskiftunum út á við. Það
sem af er þessu ári hefur atvinnurekstur
til lands og sjávar gengið mjög vel og við
það verða auðvitað áhrif síðastliðins árs
á gengi krónunnar enn meiri. Afkoma
ríkissjóðs hefur mikla þýðingu í þessu
efni; er víst óhætt að fullyrða að tekjur
ríkissjóðs verða mjög miklar á þessu ári,
en aftur á móti mjög stilt i hóf með út-