Verslunartíðindi - 01.11.1925, Blaðsíða 9

VERSLUNA
MÁNAÐARRIT GEFIÐ ÚT AF VERSLUNARRAÐI ÍSLANDS
PrentatS I IsafoldarprentsmlOJu.
8. ár.
Nóvember—desember S925.
II r. 11-12
V eralunartíðindi koma út einn sinni i mánuði venjul 12 biaðsíður — Árgangurinn kostar kr. 4,50.
Ritstjórn og afgreiðsla: Skrifstofa Verslunarráðs Islands, Eimskipafjelagshúsið Talsími 694 Pósthólf 514
Skaítfrelsi
samvinnufjelaga.
Skattar á landsmenn bæði til ríkis og
sveitarsjóða verða tilfinnanlegri ár frá ári.
Sjerstaklega eru útsvörin viðast hvar að
verða ærið tilfinnanleg þar sem álagning
þeirra er framkvæmd eftir »efnum og á-
, stæðum« og svo virðist sem útsvarsupp-
hæð sje víðast hvar meira ákveðin eftír
ársveltu en eftir ársarði.
Verslunarstjettin hefur ekki farið var-
hluta af greiðslu skatta, en hefur borið
út8varsálagningar með þögn og þoiinmæði
eins og aðrar nauðsynlegar álögur, þótt
hún hafl mjög vel fundið til þess, að á-
lögur á hana sjerstaklega til sveitar- og
bæjarsjóða hafi langsamlega yfirstigið á-
lögur á önnur atvinnufyrirtæki, — enda
mun auðvelt að færa rök að því, að það
hafa verið kaupmennirnir, sem hafa borið
þyngstu sveitabirgðarnar víðasthvar á Is-
landi undanfarin ár í sínu bygðarlagi. —
Nú hafa kaupmenn í flestum bygðarlög-
um fengið keppinauta, sem eru kaupfje-
lögin. — Vitanlega draga þau úr viðskifta-
veltu kaupmanna og leiðir af því að gjald-
þol þeirra til líkis- og sveitarsjóða mink-
ar. — Við þessu væri ekkert að segja ef
aðstaða kaupmanna og kaupfjelaga væri
bú sama. — En það er síður en svo sje.
— Samvinnumenn hafa sem sje með póli-
< tísku oíbeldi veitt sjer sjerstöðu i skatta-
málum. — I samvinnufjelagslögunum nr.
36 frá 27. júni 1921 er það lögfest, að
.kaupfjelög með samábyrgð liafi ekki ein-
asta sama rjett og kaupmenn til verslunar-
reksturs, heldur meiri rjett bæði að því er
útsölustaði snertir, auk þess sem skattur
þeirra til sveita- og bæjarsjóða er ekki
metinn eftir »efnum og ástæðum« eins og
skattur kaupmannastjettarinnar, heldur á-
kveðin lág hundraðstala (2%) af virðing-
arverði húsa þeirra, er fjelagið notar við
reksturinn og útsvar af arði af viðskiftum
við utanfjelagsmenn eftir uppgjöf fjelags-
ins sjálfs.
Hjer er skattgrundvöllurinn allur ann-
ar en gildir um kaupmenn og í sjálfu sjer
mjög óeðlilegur, — Húseignir fjelaganna
þurfa ekki að vera í neinu sanngjörnu
hlutfalli við viðskiftaveltu þeirra og tekjur;
jeg efast um að nokkurt kaupfjelag hafi
svo fullkomna bókfærslu að það haldi að-
greindum viðskiftum fjelagsmanna frá við-
skiftum utanfjelagsmanna. — Uppgjöf fje-
laganna verður því alveg út í bláinn. —
En það er einnig aðgætandi, að þar sem
kaupmenn verða að greiða útsvar þótt
tap hafi orðið á rekstri þeirra, þá er sam-
vinnufjelag því að eins útsvarsskylt að
arður hafi orðið á viðskiftum við utanfje-
lagsmenn.
Það liggur þó ekki fjarri að geta sjer
þess til, að það muni ekki vera mikill
rjómi, sem drýpur frá kaupfjelögum til
sveitar- og bæjarsjóða og reynslan hefur