Verslunartíðindi - 01.02.1930, Blaðsíða 10

20
VERSLUNARTIÐINDI
framtakssemi og samkepni; tollarnir hækka,
varan hækkar í verði, vörugæðin minka og
ágóði smásalanna minkar. Þetta er bygt á
reynslu.
Enski bómullariðnaðurinn.
Nálega helmingurinn af ensku útflutn-
ingsvörunum eru kol og vefnaðarvörur, og
þar sem atvinnuleysi það, sem nú er í Eng-
landi, kemur svo mikið af því, að útflutn-
ingurinn hefur minkað, er ekki nema eðli-
legt að athyglin snúist mest um þessar iðn-
greinar.
Fyrir bómnll iriðnaðinn hefur árið 1929
verið þýðingarmikið. Tveir hringir hafa ver-
ið myndaðir á árinu innan þessara iðn-
greina, »Lancashire Cotton Corporation« og
»Combined Egyptian Mills«, og kaupdeil-
unni lyktaði svo síðastliðið sumar að verka-
kaup lækkaði um 6,41 °/0. í Lancashire Cot-
ton hringnum eru 71 fjelag, og búist við
að fjelögin verði bráðlega 100. í Combined
Egyptian Mills eru 14 fjelög, og eiga þau
31 verksmiðju.
Hvort þessi launalækkun á sér langan
aldur er óvíst, því verkamannafjelögin eru
aftur að búa sig til bardaga, og heimta nú
mun hærri launahækkun en áður, en at-
vinnurekendur hafa hingað til svarað þess-
um kröfum algjörlega neitandi. — Miklu
fje hefur verið varið til þessara hringmynd-
ana, og hefur jafnvel Bank of England, sem
annars leggur lítið fje til h'naðarins, stutt
mikið að stofnun Lancashire Cotton Cor-
poration. Yfir höbið má telja þessar hring-
myndanir á meðal þeirra stærstu, sem
myndaðar hafa verið.
Enski bómullariðnaðurinn reynir nú á
margvislegan hátt að ná aftur þeirri að-
stöðu, sem hann hafði áður á heimsmark-
aðinum, Eitt af því er að spara vinnukraft-
inn með því að nota vefstóla, þannig gerða
að einn vefari getur sjeð um marga. Hef-
ur náðst þannig samkomulag við stjettar-
fjelögin, að þau leyfa að sami vefarinn sjái
um 8 vefstóla, eins og tíðkast víða í jap-
önskum verksmiðjum. Hefur þetta fyrir-
komulag reynst vel, þar sem verkamenn-
irnir fá á þennan hátt meira kaup, samhliða
því sem framleiðslukostnaðurinn minkar.
En þrátt fyrir þessar framfarir hefur árið
1929 ekki reynst gott fyrir bómullariðn-
aðinn. Samkepnin hefur verið mikil og út-
flutningurinn hefur farið minkandi. Yfir
höfuð er útlitið ekki glæsilegt. Eftirspurnin
vex ekki, þrátt f\ rir það þó verðið sje lágt.
Má t. d. geta þess, að síðasta ameríska
bómullaruppskeran var talin 15 milj. ball-
ar, en búist við að 1 milj. ballar yrðu af-
gangs, sem ekki þurfi að nota.
Að bómullarvöruútflutningurinn hefur far-
ið minkandi á Englandi síðastliðið ár, kem-
ur sennilega mikið af því að indverski
markaðurinn brást, sem aftur stafar að
miklu leyti af stjórnmálabaráttunni, sem nú
stendur þar yfir. Hvort þetta breytist þeg-
ar henni er lokið er ekki gott að segja
um, en ekki er ólíklegt að Asía fari meir
og meir að verða sjálfri sjer næg í þessu
efni Utflutningurinn til Kína varð einnig
minni en menn höfðu gert sjer vonir um,
og yfirleitt urðu allvíðast vonbrygði á út-
lendabómullarmarkaðinum, nema á Egypta-
landi. Þar var búist við tollhækkun og því
meira keypt inn en bráð þörf var fyrir. —
Bómullarnotkun jókst eitthvað dálítið í
Ástralíu, en eftirspurnin á Norðurálfumark-
aðinum varð vonum minni.
Enski bómullariðnaðurinn reynír því eins
og hægt er að draga úr öllum kostnaði,
og að þvi miða líka fjelagssamsteypurnar.
En erfiðleikarnir eru miklir, og sjerstaklega
er samkepnin slæmur þrándur í götu. Einna
hættulegasti keppinauturinn er Japan, sem
hefur miklu ódýrari vinnukraft, enda hefur