Úr þjóðarbúskapnum : framvindan ... og horfur .. - 21.04.1981, Blaðsíða 13

13
áhrif komi fram í styttingu vinnutíma, eins og dæmi eru um áður, en jafnframt í
minnkandi eftirspurn eftir starfsfólki í einstökum atvinnugreinum.
Verðlag.
Framan af árinu 1980 var vísitala framfærslukostnaðar um og yfir 60% hærri en á
sama tíma árið áður. Flækkun vísitölunnar frá maí til ágúst og frá ágúst til
nóvember var hins vegar minni en á sömu tímabilum árið áður og eftir mitt ár dró
því úr árshækkun vísitölunnar. í nóvember síðastliðnum var framfærsluvísitalan
þannig 51% hærri en í nóvember 1979. Á síðustu tveimur mánuðum ársins
hækkaði vísitalan hins vegar óvenju mikið. Gætti þar einkum áhrifa mikilla
launahækkana á síðasta ársfjórðungi (um 9% meðalhækkun grunnlauna og 9
'/2% hækkun verðbóta á laun 1. desember) og gengi krónunnar lækkaði um nær
11 % frá nóvemberbyrjun til ársloka. Framfærsluvísitalan hækkaði um 11,4% frá
1. nóvember til 31. desember og var hún þá 58,9% hærri en árið áður. Sambærileg
hækkun á árinu 1979 var 60,6%. Vísitala framfærslukostnaðar var að meðaltali
58,5% hærri áárinu 1980 en árið áður en milliáranna 1978 og 1979 var hækkunin
talsvert minni eða 45,5%.
Sé vísitölunni skipt í innlendar vörur, innfluttar vörur, þjónustu og húsnæði, þá
hækkuðu landbúnaðarvörur, fiskur og aðrar innlendar vörur umfram meðaltal
milli áranna 1979 og 1980. Þannig hækkaði búvöruverð um rúmlega 60% en verð
á öðrum innlendum vörum hækkaði heldur minna. Innfluttar vörur hækkuðu
heldur minna en meðaltalið eða um nálægt 57% og þjónusta og húsnæði hækkuðu
um nálægt 53% samanborið við áðurnefnda 58,5% meðalhækkun. Miklar sveifl-
ur hafa verið í búvöruverði vegna breytinga á niðurgreiðslum og mikil hækkun
búvöruverðs milli áranna 1979 og 1980 skýrist meðal annars af því, að niður-
greiðslur voru lægra hlutfall af búvöruverði að meðaltali 1980 en árið áður. Milli
áranna 1978 og 1979 var búvöruverðshækkunin talsvert undir meðalhækkun
vísitölunnar.
Um byggingarvísitölu gegndi sama máli og um framfærsluvísitölu að eftir mitt
síðasta ár dró úr árshækkun hennar. Árin 1979 og 1980 varð hækkun undan-
gengna 12 mánuði mest í júní á síðasta ári eða 59%, en frá júní til september
hækkaði vísitalan mun minna en á sama tímabili árið áður, og var árshækkunin í
september komin niður í 52%. Miklar launahækkanir á síðustu mánuðum ársins
komu fljótt fram í byggingarvísitölu og hækkunin frá upphafi til loka árs varð því
57,3% samanborið við 54,3% hækkun árið áður. Ámælikvarðabyggingarvísitölu
jókst því hraði verðhækkana á árinu 1980 frá því sem var 1979, en á mælikvarða
framfærsluvísitölu dró lítilsháttar úr hraða verðhækkana á árinu 1980.
Eins og áður sagði hækkaði framfærsluvísitala frá nóvember til desember
talsvert mikið. í janúar varð hækkunin hins vegar lítil. Hækkunin frá nóvember til
febrúar reyndist 14,3% og í febrúar var vísitalan 58,0% hærri en í febrúar 1980.
Hækkun vísitölunnar frá febrúar til maí í fyrra var rúmlega 13% en ætla má, að
hækkunin verði minni á þessu ári. Áætlanir sýna 8,5—10% hækkun framfærslu-
vísitölunnar frá febrúar til maí. Ástæðan fyrir minni hækkun nú en í fyrra er meðal
annars sú, að meðalgengi hefur verið nokkurn veginn óbreytt frá áramótum, og