Úr þjóðarbúskapnum : framvindan ... og horfur .. - 21.04.1981, Blaðsíða 19

19
um eignarskatt einstaklinga er samkvæmt fjárlögum og byggð á gildandi lögum og
mati á aukingu álagningarstofns. Þessar áætlanir gefa til kynna, að álagður skattur
til ríkisins aukist um 39% milli áranna 1980 og 1981, skattar til sveitarfélaga um
54% en í heild verði aukningin um 47%. Á þeim forsendum um þróun tekna á
árinu 1981, sem áður er getið, hefur þetta í för með sér, að á árinu 1981 verða
álagðir skattar sem hlutfall af tekjum ársins um 0,5% lægri en á árinu 1980.
Skattbreytingin er hins vegar töluvert mismunandi eftir hæð tekna, á tekjum undir
meðallagi er skattalækkunin meiri en hjá heildinni, en á háum tekjum þyngist
skattbyrði hins vegar.
Samkvæmt þeim forsendum og áætlunum, sem hér hafa verið raktar, munu
ráðstöfunartekjur aukast nokkru meira en heildartekjur eða um 53—54%.
Kaupmáttur ráðstöfunartekna ykist því lítið eitt í heild en yrði á mann svipaður og
á síðastliðnu ári. Kaupmáttur kauptaxta yrði hins vegar 2% minni í ár en í fyrra.
Þjóðarútgjöld.
Einkaneyzla.
Áætlanir um einkaneyzlu á árinu 1980 eru enn sem komið er einkum reistar á
grófum vísbendingum. Sæmilega haldgóð vitneskja er fyrir hendi um nokkra liði
neyzluútgjalda svo sem um innflutning neyzluvöru, en um fleiri liði verður enn að
styðjast við lauslegar áætlanir. Miklar verðbreytingar valda því einnig, að afar
erfitt er að meta, hvaða raungildisbreytingar felast í hinum ýmsu veltutölum, sem
ætlast má á um.
í þjóðhagsspá um mitt ár 1980 var gert ráð fyrir, að kaupmáttur ráðstöfunar-
tekna einstaklinga drægist saman um 3% í heild á árinu 1980 en um 4% á mann. Á
þessum grundvelli svo og með hliðsjón af vísbendingum um þróun neyzluútgjalda
fyrstu mánuði ársins voru taldar horfur á 1 '/2% samdrætti einkaneyzlu í heild á
árinu, eða um 2x/2% á mann. Vitneskja um þróun útgjalda einstaklinga fram yfir
mitt ár, meðal annars til kaupa á innfluttum vörum, benti síðastliðið haust til
heldur minni samdráttar en reiknað var með um mitt ár og í þjóðhagsáætlun í
október var gert ráð fyrir 1% samdrætti einkaneyzluútgjalda.
Sem fyrr segir er nú talið, að ráðstöfunartekjur heimilanna hafi aukizt um
rösklega 53% í heild á árinu 1980. Þetta er svipuð aukning og reiknað var með í
þjóðhagsáætlun, en á hinn bóginn er nú talið, að verðlag einkaneyzluútgjalda hafi
að meðaltali hækkað heldur minna en framfærslukostnaður. Samkvæmt þessu má
nú ætla, að kaupmátturráðstöfunartekna hafi dregizt saman um 2% í heild á árinu
1980, en í fyrri spám hafði verið reiknað með 3% samdrætti.
Þrátt fyrir áætlaða rýrnun kaupmáttar á árinu benda tiltækar tölur um neyzlu-
útgjöld ekki til samdráttar einkaneyzlu. Um vörukaup má nefna, að kaup á
innlendum vörum virðast hafa dregizt saman en innflutningur aukizt að sama
skapi, enda breyttust verðhlutföll innlendrar framleiðslu og innflutnings innlendu
framleiðslunni í óhag á árinu. Þessarar þróunar gætti mjög í lok ársins 1979 og
fyrstu mánuði ársins 1980; þá hélzt gengisskráning lítið breytt og innflutningsverð
hækkaði mun minna en verð á innlendri framleiðslu. Verðhlutföll innlendrar
framleiðslu og innflutnings jöfnuðust hins vegar að mun eftir því sem á árið leið.