Úr þjóðarbúskapnum : framvindan ... og horfur .. - 21.04.1981, Blaðsíða 39

39
Hagur botnfiskveiða 1969—1980.
Tölur sýna hlutföll af heildartekjum.
Meðaltal Áætlun
1969—1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980
Brúttóhlutdeild fjármagns1) 11,1 7,4 10,3 9,6 13,2 15,6 14,5 13,5
Hreinn hagnaður2) -4,7 -13,4 -14,2 -12,3 -6,6 -6,2 -4,6 -4,4
1) Tekjur að frádregnum rekstrargjöldum án vaxta og afskrifta. Þessi mælikvarði sýnir það sem reksturinn skilar á
hverjum tíma upp í fjármagnskostnað og hagnað.
2) Tekjur að frádregnum öllum gjöldum, þar meðtöldum vöxtum og afskriftum. Vextir eru hér reiknaðir sem
áfallnir vextir á árinu að meðtöldum gjaldföllnum verðbótum og gengistryggingu. Afskriftir eru hér metnar eftir
sömu reglu öll árin, en ekki eftir reglum skattalaga, sem hafa verið breytilegar. Afskriftir eru reiknaðar sem
ákveðið hlutfall af vátryggingarverðmæti flotans.
þess sem talsverður munur er á afla skipanna. Af þessum sökum getur verið mikill
munur á rekstrarafkomu einstakra útgerðarfyrirtækja. Þetta á í enn ríkara mæli
við um greiðsluafkomu fyrirtækjanna vegna mismunandi afborgana af stofnlán-
um. Einnig má nefna að miklar tímabundnar sveiflur voru í afkomunni í fyrra.
Afkoman var allgóð framan af ári, enda afli þá óvenju mikill. Um mitt ár
snöggversnaði afkoman, er olíuverð hækkaði og þorskveiðitakmarkanir voru
hertar. Af þessum sökum varð greiðslustaða margra fyrirtækja erfið á síðari hluta
ársins.
Áætlanir um rekstrarstöðu báta og togara á fyrstu mánuðum þessa árs benda til
þess, að afkoma botnfiskveiðanna í heild sé ekki lakari en að meðaltali á árinu
1980, ef miðað er við rekstur á heilu ári og þann þorskafla, sem stefnt er að í ár.
Þorskveiðitakmarkanir eru meiri á fyrstu mánuðum þessa árs en í fyrra auk þess
sem gæftir hafa verið afar stirðar. Aflinn fyrstu þrjá mánuðina er því mun minni en
í fyrra og á það einkum við um þorskaflann, sem varð 31 % minni en í fyrra. Þetta
rýrir afkomu flotans, einkum eftir að olíuverð hækkaði í febrúar. Hins vegar má
gera ráð fyrir að aflinn verði jafnari yfir árið nú en var í fyrra, þannig að tölur um
fyrstu þrjá mánuðina gefa ekki rétta mynd af árinu öllu. Af einstökum greinum er
staða stærri skuttogaranna lökust. Er það öfugt við það sem var á árinu 1979, er
afkoma þeirra var talsvert betri en afkoma báta og minni skuttogara. Ástæður
þessarar breytingar eru einkum þær, að afli stærri togaranna hefur aukizt lítið og
svartolía vegur þyngra í heildarreikningi þeirra. Verð á svartolíu er nú 240%
hærra en meðalverðið árið 1979 en verð á gasolíu er tæplega 150% hærra. Sá
ávinningur, sem var af brennslu svartolíu miðað við brennslu gasolíu á árinu 197 9,
hefur þannig nrinnkað verulega.
Á síðasta ári varð mikil breyting á afkomu loðnuflotans frá því sem var árin
1978 og 1979. Loðnuaflinn minnkaði úr 956 þúsund tonnum árið 1979 í tæplega
670 þúsund tonn eða um 30% auk þess sem mun minna var fryst af loðnu og
loðnuhrognum. Hráefnisverð á loðnu til bræðslu hækkaði að vísu meira en verð á
botnfiski vegna hagstæðrar verðþróunar á loðnumjöli, einkum á síðari hluta