Úr þjóðarbúskapnum : framvindan ... og horfur .. - 21.04.1981, Blaðsíða 47
47
Áætlanir Þjóðhagsstofnunar um rekstrarafkomu iðnaðarins benda til þess, að í
heild hafi hagur iðnaðarins (án mjólkurvinnslu og álframleiðslu) verið heldur
skárri á árinu 1979 en árið næsta á undan. Áætlun fyrir árið 1980 sýnir svipaða
heildarútkomu og árið 1979. Tímabilið 1971—1976 virðist hagur alls iðnaðarins
hafa orðið mjög svipaður ár hvert og hreinn hagnaður fyrirtækjanna allra numið
um 3 % af tekjum. Árið 1977 versnaði afkoman hins vegar og enn árið 1978, en þá
er talið að hreinn hagnaður hafi ekki orðið nema tæplega 1% af tekjum fyrirtækj-
anna í heild. Árin 1979 og 1980 gefa áætlanir til kynna að þetta hlutfall hafi verið
um 1 a/2%. í þessu sambandi verður að hafa hugfast, að hér er um heildartölur að
ræða, sem kunna að leyna verulegum mun á afkomu einstakra fyrirtækja og
greina. Ljóst er að sú er einmitt raunin árin 1979 og 1980. Þannig virðist afkoma
vörugreina, er framleiða fyrir innanlandsmarkað, og afkoma viðgerðargreina
hafa verið betri að jafnaði en afkoma útflutningsiðnaðarins. Afkoma í einstökum
greinum útflutningsiðnaðar hefur þó einnig verið mismunandi. í ársbyrjun 1981
virtist hagur skinnaiðnaðar betri en á árinu 1980 en í ullarinaði sýndu áætlanir
nokkurn halla á rekstri greinarinnar í heild, þrátt fyrir verðhækkanir afurða og
vaxandi framleiðslu. Afkoma útflutningsiðnaðarins síðar á árinu mun aðallega
ráðast af hækkun á innlendum kostnaði og gengisskráningu.
Aðnir greinar.
Velta í smásöluverzlun samkvæmt söluskattsframtölum jókst um rúmlega 55%
milli áranna 1979 og 1980 og er það heldur minna en hækkun vöruliða í vísitölu
framfærslukostnaðar. Velta í byggingarvöruverzlun jókst nokkru meira en nam
verðbreytingum og sama gildir líklega einnig um heildverzlun. Sala á olíuvörum í
heild dróst hins vegar saman á árinu. Svo virðist sem veltuaukning í verzluninni
allri hafi verið nálægt hin sama og nam verðhækkun, þannig að umsvif í verzlun
hafa verið nokkurn veginn óbreytt frá árinu áður.
Rafmagnsframleiðsla mæld í gígavattstundum varð um 7‘/2% meiri í fyrra en
árið áður og munar þar mest um aukna sölu til járnblendiverksmiðjunnar á
Grundartanga. Almenn raforkunotkun jókst aðeins um 1 '/2%. Raforkufram-
leiðsla í fyrra varð hins vegar minni en eftirspurn gaf tilefni til, þar sem skammta
varð rafmagn til stóriðju vegna vatnsskorts, eins og áður hefur komið fram.
Rekstur hitaveitna varð umfangsmeiri í fyrra en árið áður, þar sem ný svæði voru
tengd hitaveitu, en heildartölur um vatnssölu liggja ekki fyrir.
Samdráttur varð í rekstri samgöngugreina á síðasta ári, þegar á heildina er litið,
fyrst og fremst vegna verulegs samdráttar í rekstri Flugleiða. Flutningar skipafé-
laganna jukust hins vegar, enda varð aukning bæði á útflutningi og almennum
vöruinnflutningi. Áður hefur komið fram, að byggingarstarfsemi og mannvirkja-
gerð varð að líkindum 3—4% meiri á árinu 1980 en árið áður.
Séu þær tölur og áætlanir, sem hér hafa verið nefndar um framleiðslubreytingar
í einstökum greinum dregnar saman og bætt við lauslegum áætlunum um aðrar
greinar, virðist niðurstaðan um vöxt þjóðarframleiðslu svipuð og áður var gerð