Úr þjóðarbúskapnum : framvindan ... og horfur .. - 31.03.1982, Blaðsíða 30

30
fjárfestingarvörum en neysluvörum. Þá benda tiltækar byggingarskýrslur til þess,
að bygging verslunar-, skrifstofu-, gistihúsa og annarra bygginga af svipuðu tagi
hafi aukist um fimmtung á síðastliðnu ári en þar hafði fremur verið búist við
samdrætti. Af öðrum liðum má nefna, að um 15-16% aukning er talin hafa verið í
fjárfestingu í fiskveiðum vegna innflutnings fiskiskipa og endurbóta á skipum
erlendis, sem voru með mesta móti. Á árinu voru fluttir inn 4 skuttogarar, þar af 3
notaðir, 4 notuð fiskiskip og auk þess skipsskrokkur, sem verður fullgerðui
innanlands. Innlend skipasmíði var með svipuðu móti og árið áður og skipa-
smíðastöðvar störfuðu með nær fullum afköstum. Að undanförnu hefur verið
unnið við að koma fyrir hreinsibúnaði í álverksmiðjunni og var því lokið á árinu.
Loks má nefna, að áætlað er að fjárfesting í landbúnaði og fiskvinnslu hafi á árinu
1981 haldist óbreytt frá því sem var árið áður, en þá gætti nokkurs samdráttar í
þessum greinum.
Bráðabirgðatölur úr byggingarskýslum ársins 1981 sýna, að smíði íbúðarhúsa
hefur dregist saman til muna. í haustspá var talið að samdrátturinn gæti numið um
5%, en nú er ljóst, að hann hefur orðið töluvert meiri eða um 10%. Mestur er
samdrátturinn í kaupstöðum, en þar héfur víða verið mikið um íbúðabyggingar
undanfarin ár. í ársbyrjun voru íbúðir í smíðum mun færri en um undangengin
tvenn áramót en þær voru þó svipaðar að rúmmáli og áður. Á hinn bóginn var í
fyrra hafin smíði færri íbúða en árið áður og hefur byrjunum þá farið fækkandi
þrjú ár í röð. Því má ætla, að íbúðir í smíðum í lok ársins 1981 hafi verið mun færri
en í ársbyrjun og fyrirliggjandi verkefni við íbúðabyggingar þeim mun minni.
Engin einhlít skýring virðist vera á því, hvers vegna dregið hefur úr íbúðabygg-
ingum að undanförnu en nefna má nokkra þætti. í fyrsta lagi hefur víða verið
mikið byggt undanfarin ár, og hefur á ýmsum stöðum tekist að mæta að miklu leyti
uppsafnaðri þörf fyrir íbúðarhúsnæði. í öðru lagi kann lóðaskortur að hafa dregið
úr nýsmíði í bráð. Um tekjubreytingar má segja, að reynsla liðinna ára bendir til
þess, að umsvif við smíði íbúðarhúsa séu háð tekjum að verulegu leyti. Kaupmátt-
ur ráðstöfunartekna er talinn hafa aukist um 3% á mann á árinu 1981 eftir
rösklega 1% samdrátt 1980 og 1'/2% aukningu 1979. Því virðist ólíklegt, að
tekjuþróunin hafi dregið að marki úr íbúðabyggingum í fyrra þótt ekki hafi hún ýtt
undir þær. Á hinn bóginn má vera, að sú breyting, sem orðið hefur á fjármagns-
markaði nokkur undanfarin ár hafi dregið úr íbúðabyggingum. Kjörum banka-
lána og lífeyrissjóðslána hefur verið gjörbreytt og þessi lán eru nú fullverðtryggð
og bera jákvæða raunvexti. Jafnframt hefur reglum um greiðslur afborgana og
vaxta verið breytt þannig, að greiðslubyrði hefur verið jöfnuð yfir lánstímann, en
það hefur aftur á móti valdið því, að menn geta í mun minna mæli en áður nýtt sér
vaxtafrádrátt til að draga úr skattbyrði sinni. Takmörkun vaxtafrádráttar með
breytingum skattalaga hefur því í reynd naumast nokkur áhrif lengur. Að öllu
samanlögðu hafa þessar breytingar haft það í för með sér, eins og að var stefnt, að