Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2017, Side 178

177
Hinsegin umfjöllun hefur falið í sér ákveðna tilraunastarfsemi, að spíg-
spora og húka uppi á sviði akademíunnar. Þetta þjónar að hluta til þeim
tilgangi að minna fólk á að akademíska sviðið er til og að siðareglur þess og
hefðir hafa viðhaldið ósýnilegu gagnkynhneigðu viðmiði sem smyglar sér
inn í starfsstétt okkar, þekkingu okkar og þessa ritstjórnargrein. Það þýðir
ekki að við fögnum eða höfnum hinu ósiðsamlega í sjálfu sér. Ósiðsemi
getur verið leið til að færa reisn yfir hið auvirðilega. En hún er líka leið til
að breyta almenningshópunum sem akademísk verk beinast að, halda dyr-
unum opnum.
Að okkar mati ætti spurningin um uppbyggingu menningar að vera
grundvallarviðfangsefni hugvísindafólks. Að þessu leyti erum við ef til vill
sammála þeim sem aðhyllast hefðbundinn hugsunarhátt og telja að hug-
vísindin ættu ekki að takmarkast af nútímanum. Söguleg meðvitund og
mótspyrna gegn nútíðarhyggju (e. presentism) geta verið ómissandi hluti
af róttækri gagnrýninni menningu. En ólíkt sumum hefðbundnum nálg-
unum neitar hinsegin umfjöllun að undirskipa menningarheima í mótun
þeirri menningu sem vill svo til að er talin almenn. við viljum ekki stuðla
að uppbyggingu menningar almennt heldur að uppbyggingu menningar
sem er óhjákvæmilega umdeild vegna jaðarsögu sinnar, jafnvel þegar um
er að ræða höfunda og viðfangsefni sem njóta mestu mögulegu vegsemdar
innan hefðarveldisins. Margir sem gagnrýna hinsegin fræði vilja afskrifa
þau sem sértæk, sem sýkingu almennrar menningar af völdum þröngra
hagsmuna. En samband hins almenna og hins sértæka er einmitt það sem
er í húfi. Hinsegin umfjöllun sýnir fram á það að margt sem er talið til
almennrar menningar er gegnsýrt af gagnkynhneigðarhyggju. Á hinn bóg-
inn hafa mörg hinsegintengd málefni miklu almennari skírskotun en fólk
er yfirleitt hvatt til að gera sér í hugarlund.
Þetta á ekki einungis við um almennar hugmyndir um sjálfsverund —
svo sem dulvitund, úrkast, líkömnun, þekkingu og gjörningshátt — og ekki
aðeins þá virtu höfunda sem hafa verið hinsagðir á svo frábæran hátt, held-
ur einnig um fjölda sértækra bókmenntalegra málefna. Hinsegin umfjöll-
un hefur getið af sér djúpar og margslungnar greiningar á þessum sviðum:
viðtökumenningu, sambandi hins opinskáa (e. explicit) og hins undirskilda
(e. implicit), eða hins viðurkennda og þess sem er afneitað; notkun og mis-
notkun ævisagna; afleiðingum söguloka og ánægjunni sem fylgir óstýrilát-
um aukasöguþráðum; hversdagslegum orðatiltækjum og einkaþekkingu;
tjáningu baráttuaðferða; slúðri; úrfellingu og skrauthvörfum; bröndurum;
HvAð KENNA HINSEGIN FRÆðI OKKUR UM X?