Þróttur - 01.06.1944, Blaðsíða 15

Fimleikarnir og
Flestir, ef ekki allir, æskumenn, sem að einhverju
leyti hafa kynnzt fimleikum utan skólanna, kann-
ast við brautryðjandann Per Hendrik Ling, sem
allra manna mest hefir mótað þá þróun, sem við
nú búum við á sviði líkamsræktarinnar, þó að 105
ár séu nú liðin frá dauða hans.
P. H. Ling var Svíi, fæddur í nóv. árið 1776,
sonur prests, er þjónaði sultarbrauði í suður Smá-
löndum. — Þó að æfiferill Lings sé nú orðinn sögu-
lega kunnur, mun hann ekki verða rakinn hér neitt
nákvæmlega, að eins stiklað á stóru, en æfi hans
varð mjög viðburðarík þau 63 ár, sem hann lifði.
Ling varð munaðarlaus tólf ára gamall, en fékk
þó fjárhagslegan styrk frá skylduliði sínu til að
aíla sér menntunar, og 17 ára gamall innskrifaðist
hann sem stúdent í háskólann í Lundi.
Þaðan hvarf hann að skömmum tíma liðnum og
leggur leið sína til Stokkhólms, þar sem hann fær
atvinnu sem „kontoristi" á endurskoðunarskrifstofu.
Árið 1797 fer hann í háskólann að Uppsölum og
tekur þar einhvers konar guðfræðipróf, en hverfur
að því loknu aftur til Stokkhólms.
Um aldamótin 1800 var mjög mikil vakning til
líkamsmenntar í Svíþjóð sem annars staðar í Ev-
rópu, og má ef til vill rekja það til eftirtaldra at-
burða: Að Þjóðverjinn Guts Muths hafði þá gefið
út fyrstu kennslubók í fimleikum nýrri tíma, að
Franz Nachtegalls var þá nýbúinn að stofna fim-
leikaskóla í Kaupmannahöfn, þann elzta sinnar teg-
undar í Evrópu; að C. J. Tissot hafði vakið athygli
á nauðsyn sjúkraleikfimi; að Svisslendingurinn
Pestalozzi var nýkominn fram með byltingarkennd-
ar tillögur á þessum sviðum; en fyrir Svíþjóð sér-
staklega að árið 1807 var leikfimin gerð að skyldu-
fagi í öllum æðri skólum landsins.
Það er talið, að fyrsti áhugi Lings fyrir líkams-
mennt hafi vaknað á Stokkhólmsárunum, því ein-
mitt á þeim árum var „Gauta-hreyfingin“ svonefnda
á hámarki, en játendur þeirrar hreyfingar reyndu
að kynnast hetjusögum hinna fornu „Gauta“ og þá
um leið að móta líferni sitt eftir þeim.
Árið 1799 hverfur Ling til Kaupmannahafnar og
dvelur þar til ársins 1804, og má gera ráð fyrir, að
á þeim árum hafi frekari áhugi vaknað hjá honum
fyrir þessum málum, að minnsta kosti nemur hann
þar þá íþrótt, sem hann síðar meir gerir að lífsstarfi
sínu, en það voru skilmingar.
Eins og áður er getið, hverfur Ling aftur til Sví-
ÞRÓTTUR
Ling
Lingskjöídur-
inn með inn-
greyptri tnynd
af P. H. Ling
þjóðar árið 1804 og stefnir nú til Lundar, þar sem
hann sækir um stöðu sem tungumálakennari við
háskólann.
Örlögin haga því þó svo, að nokkrum vikum eftir
komu hans þangað, hverfur skilmingakennari skól-
ans frá störfum fyrir aldurs sakir, og er Ling sett-
ur í það embætti til bráðabirgða, en ílengist og er
þar „Fáktmástari“ til ársins 1813, að hann er gerð-
ur að konunglegum skilmingakennara við sænska
herskólann í Stokkhólmi, og þar dvelur hann til
dauðadags á árinu 1839.
Það er nú fullvíst orðið, að allt frá heimkomu
Lings frá Kaupmannahöfn hafi mótunin á kerfi
hans hafizt, því skilmingakennarar þeirra tíma áttu
einnig að kenna stúdentum undirstöðuatriði í sundi,
glímu, jafnvægisæfingum o. fl. Staðæfingar þekkt-
ust ekki þá nema að litlu leyti, og er trúlegt, að á
árunum að Lundi hafi Ling fengið fyrstu hugmyndir
sínar að því kerfi, sem síðar meir gerði nafn hans
þekkt sem eins af velgerðarmönnum mannkynsins.
Um nokkurt árabil voru deilur á milli fræðimanna
um, að hve miklu leyti væri hægt að rekja skyld-
leika á kerfi Lings til annarra kerfa, svo sem Guts
Muts kerfisins o. fl.; en hin síðari ár hafa allar til-
raunir til þessaverið kveðnar niður, og má fullyrða,
að fáir hugsuðir á þessum sviðum hafi hlotið jafn
óskifta viðurkenningu sem Pehr Hendrik Ling.
Við íslendingar höfum kynnzt finileikakerfi Lings
að nokkru allt frá stofnun í. R. 1907, og hefir 1. R.
og Björn Jakobsson fimleikakennari verið frum-
herjar þeirrar kynningar. En Björn Jakobsson hefir
þó beitt þessu kerfi á sinn persónulega hátt, — en
það er önnur saga. Vp.
11