Skírnir - 01.04.2003, Blaðsíða 100
94
TERRY GUNNELL
SKÍRNIR
er margt sem skiptir máli þegar á að skilgreina hvað eða hver mað-
ur er.
Síðan 1979 hafa þrír hópar af víetnömsku flóttafólki komið til
Islands, samtals um tvö hundruð manns ef við teljum með ættingja
sem síðar hafa fengið leyfi til að koma hingað. Fyrsti þrjátíu
manna hópurinn, sem kom hingað í september 1979 eftir dvöl í
flóttamannabúðum í Malasíu, samanstóð af fjórum fjölskyldum
og átta einstaklingum frá Suður-Víetnam. Fjölskyldurnar og ein-
staklingamir þekktust ekki og tengdust ekki innbyrðis. Auk þess
vom sumir Víetnamar en aðrir kínverskir Víetnamar, sem þýðir að
fólkið talaði ólík tungumál, þó að allir skildu víetnömsku.5 Öll
voru búddistar, þó með dálítið ólíka trúarsiði og trúarlega sann-
færingu og öll voru alin upp í anda heimspeki Konfúsíusar, sem
útskýrir að sumu leyti þá ró sem einkennir samskipti þeirra við
umheiminn og viðbrögð þeirra við þeirri hrikalegu lífsreynslu sem
þau hafa gengið í gegnum.6 Það sama gildir um þau sem komu
næst frá Norður-Víetnam í tveimur hópum, árin 1990 og 1991, í
þetta skipti eftir dvöl í flóttamannabúðum í Hong Kong. I fyrri
hópnum, sem að mestu leyti samanstóð af átta skyldum fjölskyld-
um, voru u.þ.b. 23 af 30 sem tengdust innbyrðis. Síðasti hópurinn
var aftur á móti aðallega samsettur af níu ótengdum fjölskyldum.7
Til þess að fá nokkra innsýn í hvers konar breytingar Víetnam-
arnir hafa gengið í gegnum þarf að skilja hvernig siðir þeirra og
heimssýn voru í fyrra heimalandi þeirra. Það fyrsta sem slær mann
er hve margt er líkt með íslenskum og víetnömskum siðum,
sérstaklega íslenskri þjóðtrú og þjóðsiðum fyrr á öldum. Meðal
Víetnama, eins og íslendinga á þjóðveldisöld, eru mjög sterk ætt-
artengsl, aðallega í karllegg, og auk þess miklar ættarskyldur sem
elstu virkir karlmenn í fjölskyldunni bera. Samt virðast þjóðsögur
5 Forfeður kínversku Víetnamanna komu upprunalega frá Kína.
6 Um áhrif trúar Víetnama á samfélagsmynstur og lífsviðhorf þeirra, sjá t.d. Ak-
man 1995, 57-74.
7 Upplýsingar og tölur um hópana koma frá Hólmfríði Gísladóttur hjá Rauða
krossi Islands. Sjá einnig tölurnar í ritgerðum Ómars Ingþórssonar (1995),
17-19 og 43; Hildu Bjarkar Sigbjörnsdóttur (1995), 20; Berglindar Karlsdóttur
(1996), 27-28; sbr. einnig Menntamálaráðuneyti (1997), 25-26 og 78.