Skírnir - 01.04.2003, Blaðsíða 140

134
SIGURÐUR GYLFI MAGNTJSSON
SKÍRNIR
við aðra þróun innan fræðanna, til dæmis þegar fjallað er um Ann-
álaskólann franska og megindlegar aðferðir.
Svipaða niðurstöðu má sjá í yfirlitsriti um söguspeki eftir
þýsk-bandaríska sagnfræðinginn Georg G. Iggers. Um tengsl
hugarfarssögunnar og megindlegra aðferða hefur hann eftirfarandi
að segja:
Hrifningin af tölvunni umturnaði rannsóknum á hugarfari. Svo sannarlega
hélt „hugarfarssagan" áfram, eins og hún var stunduð af Pierre Chaunu og
Michel Vovelle, undir þeim formerkjum að endurgerð hugarfars væri ger-
leg því aðeins að fram færi greining er hvíldi á grundvelli gríðarlegs fjölda
heimilda eins og erfðaskráa, sem afhjúpuðu upplýsingar um viðhorf til
dauðans og trúmála. Með því að halda á vit tölfræðilegrar greiningar náðu
Annálungar ekki að sækja fram á ný mið heldur tóku þeir sér stöðu í þeim
stóra hópi fræðimanna sem lagði stund á sögutengd félagsvísindi.17
Franski Annálungurinn Jacques Revel, sem tilheyrir fjórðu kyn-
slóð þess skóla, lítur til baka á forvera sína og bendir á að þeir hafi
einnig fyllst „... vísindalegri sjálfssköpun: það eina sem hægt væri
að rannsaka á vísindalegan hátt eru þau fyrirbæri sem hægt er að
byggja upp með tilliti til nákvæmra aðferða sem miðuðu við tilgát-
ur sem teflt er fram og eru settar undir kvarða empírískra sann-
ana.“18 Það verður í þessu ljósi að teljast frekar óvenjulegt að
17 Georg G. Iggers, Historiography in the Twentieth Century. From Scientific
Objectivity to the Postmodern Challenge (Lundúnum, 1997), bls. 60-61. Það
skal tekið fram að allar þýðingar á beinum tilvitnunum í þessari grein eru mín-
ar.
18 Jacques Revel, „Microhistory and the Construction of the Social.“ Histories:
French Constructions of the Past. Jacques Revel og Lynn Hunt ritstj. (New
York, 1996), bls. 493^194. Rétt eins og Loftur bendir á í grein sinni þá fetuðu
ekki allir Annálamenn þessa slóð; hópur þeirra tengdist eigindlegum rannsókn-
um þó svo að hinn fyrrnefndi væri mun meira áberandi. Iggers ræðir þessar
hræringar allar af stakri samviskusemi og er óhætt að vísa lesendum á bók hans.
Þá má benda á að sumir fræðimenn gagnrýndu franska sagnfræðinga fyrir of-
uráherslu á tölfræðilega greiningu. Þar á meðal var bandaríski sagnfræðingur-
inn Robert Darnton en honum fannst þessi árátta nálgast þráhyggju. Sjá Robert
Darnton, The Great Cat Massacre and Other Episodes in French Cultural
History (New York, 1985), bls. 258 og einnig: „The Symbolic Element in
History.“ Joumal of Modern History 58 (1986), bls. 218-234. Þetta efni er einnig
rætt í Roger Chartier, Cultural History: Between Practices and Representations.
Þýðandi Lydia G. Cochrane (Ithaca, 1988), bls. 95-111.