Breiðfirðingur - 01.04.1950, Side 7

breiðfirðingur
5
liuga mér hver af annarri. Ég treysti ekki að fullu öryggi örnefn-
anna.--------
Árin liðu. — Ég kom oft í Álftafjörð, en hætti að brjóta heilann
um bæ Arnkels goða. Ég aflaði mér þó upplýsinga um það, hjá
fræðimönnum, að elztu rústir væru aldrei grænar. Oll áburðar-
efni, sem fylgja yngri bæjarrústum væru löngu horfin úr jarðveg-
inum. — Full tíu ár líða. — Þá er það sumarið 1931, að fornvinur
minn og kennari, Matthías Þórðarson fornmenjavörður, kernur
með föruneyti til Stykkishólms, og erindið var, að grafa í rústirnar
að Bólstað og fá úr því skorið, hvort þar hefði bær staðið í forn-
öld.
Árangur af þessum uppgreftri varð mjög merkilegur og sann-
aði ótvírætt öryggi- örnefnanna og hvernig sögulegar staðreyndir
geta geymzt í manna minni um aldaraðir. Þarna var þunnu jarð-
lagi smátt og smátt rutt ofan af greinilegum undirstöðum eða
leifum af bæjarhúsum í fornum stíl. Mátti segja að hver dagur
við uppgröftinn opinberaði ný söguleg sannindi. Er uppgreftrin-
um var lokið, kom í ljós að bæirnir höfðu verið tveir, rétt hvor
hjá öðrum. Var svo að sjá sem bæjarhúsin, er fyrst höfðu verið
reist, hefðu reynzt of lítil og þá verið reistur nýr bær og hefðu bæ-
irnir staðið samtímis. — Kemur þetta vel heim við söguna, þar
sem völd og áhrif Arnkels aukast með ári hverju í héraðinu.
Seinni hluta sumarsins stóðu rústirnar opnar öllum til sýnis,
er þar komu, en um haustið var moldu ausið yfir og allt þakið
með vallgrónum þökum og þarna geymast þessar merku forn-
menjar óhreyfðar um næstu aldir. Áður en rústirnar voru huldar,
voru teknar af þeim ljósmyndir og þær mældar nákvæmlega og
teiknaðar upp. Er skýrsla um uppgröftinn, ljósmyndir og teikn-
ingar birtar í Árbók fornmenjafélagsins fyrir árið 1932 og ennfrem-
ur er mynd af skálagólfinu á Bólstað í útgáfu fornritafélagsins
af Eyrbyggju.---------
Mér er það Ijóslifandi í minni, er ég kom að Bólstað, þegar
uppgreftri var lokið, sumarið 1931. Mér fannst sem ég væri
•) Aður höfðu þessar rústir verið lauslega athugaðar af Sig. Vigfússyni
og síðar af Brynjólfi Jónssyni frá Minna-Núpi, en um það vissi ég ekkert þá.