Breiðfirðingur - 01.04.1989, Page 72
70
BREIÐFIRÐINGUR
teygt úr Barðaströndinni, enda auðvelt að finna hliðstæður,
svo sem Strandamenn og Dalamenn, en þau samheiti munu
orðin föst í málinu, þótt að megi finna.
Hitt finnst mér mikið alvarlegra hversu sumir menn reyna
að teygja úr Gilsfirðinum og vilja þenja hann langt út á
Breiðafjörð. F>að eru slíkar hugmyndir og skrif, sem mér
finnst ástæða til að gera athugasemdir við.
Eftir þeirri landafræði, sem gilti í mínu ungdæmi, voru
útmörk Gilsfjarðar milli Króksfjarðarness og Saurbæjar. En
á síðustu árum hafa komið fram aðrar skoðanir. Samkvæmt
þeim hefur gífurlegur ofvöxtur hlaupið í fjörðinn, þannig að
hann flæðir út með allri Skarðsströnd og raunar lengra.
Talað hefur verið um Akureyjar á Gilsfirði, og einnig hefur
sú fjarstæða komist inn í merka bók að telja Rúgeyjar vera
á Gilsfirði. Þessu hefur svo fylgt sú kenning, að Berufjörður
og Króksfjörður væru einskonar afsprengi Gilsfjarðar.
Ekki er mér Ijóst, hvenær svona hugmyndir komust upp-
haflega á kreik, en þó minnist ég þess að Skipaútgerð ríkis-
ins auglýsti á sínum tíma ferðir „til Gilsfjarðarhafna“, og
mun þá hafa verið átt við Salthólmavík og Króksfjarðarnes
(og jafnvel Skarðsstöð). Eað er áleitin tilgáta, að þarna sé
upphafsins að leita, því að þótt menn vissu betur var fátt um
opinberar athugasemdir varðandi það sem kom „að
sunnan".
Þegar á það er litið að ofannefndar kenningar eru búnar
að vaða uppi um áratuga skeið, má e.t.v. segja að tilraun til
leiðréttinga sé nokkuð seint á ferðinni. Ég held þó að betra
sé seint en aldrei og með það í huga vil ég benda á stað-
reyndir:
í Landnámabók er greint frá landnámum inn eftir
Skarðsströnd og í Saurbæ, en ekki eru þau tengd Gilsfirði á
nokkurn hátt. Gilsfjarðar er fyrst getið þannig: „Gils skeið-
arnef nam Gilsfjörð milli Ólafsdals og Króksfjarðarmúla." -
Hann virðist hafa gert sig ánægðan með þetta, enda benda
örnefni til þess að lönd hafi þá verið numin báðum megin.
Landfræðilega sýnist þó eðlilegt að suðurhlið fjarðarins sé