Breiðfirðingur - 01.04.1994, Side 24

22
BREIÐFIRÐINGUR
fór að lengjast og menn fóru að tvíróa. Þá var öll hjálp þegin,
því þá var oft lítill tími til svefns og hvíldar.
Freðýsan
Eitt er það sem ég má til með að tala um, og það er freðýsan
undan Jökli. Það hefir verið frá löngu síðan að orðið freðýsa
undan Jökli var álíka vörugæðalýsing eins og Hólsfjallahangi-
kjötið, hvorttveggja landsþekkt. Nú skal ég segja hvernig góð
freðýsa var verkuð undir Jökli:
Það þurfti helst að vera frost þegar ýsan var hengd upp. Nú,
ýsan var hreistruð, síðan var hreistur og slor skafið af henni,
hún var aðeins opnuð á kviðnum síðan var henni velt við og
hún hnakkflött. Þegar búið var að taka úr henni hrygg og slóg,
var hún lögð á sárið ofan á snjó eða klaka, best var það ef
snjór var nýfallinn. Þannig var hún látin vera smástund þar til
aðgerð var lokið, síðan var hún sett á rá og hengd upp í hjall.
Hjallarnir voru þannig útbúnir að hliðarnar í þeim voru bara
spelar, þakið var venjulegast bratt og járnklætt, því það mátti
ekki loka. Þá var þiljað rúmt fet niður á veggina. Þegar ýsunni
hafði verið komið fyrir í hjallinum, var hún varin fyrir því að
blotna, enda var það höfuðskilyrðið fyrir því að fá góða freð-
ýsu, að hún blotnaði ekki eftir að hún var byrjuð að þorna. I
hjallinum lék alltaf um hana kuldatrekkur. Er hún hafði harðn-
að að mestu leyti, var hún tekin af ránni, brotin yfir sig og
staflað uppí þakið á hjallinum. Þar hélt hún áfram að þorna,
þar til hún var orðin neysluhæf.
Ýsa sem þannig var verkuð var mikið hnossgæti, hún var
mjúk og bragðsterk og þegar farið var að tyggja hana, var sem
að leystust upp efnin úr fiskinum sem voru svo sæt og safarík.
Og að borða freðýsu undan Jökli með íslensku smjöri var talið
hámark á neyslugæðum. En að ýsan varð svona mjúk og
bragðsterk, má eflaust þakka því að hún var aldrei þvegin og á
meðan hún var í herslu rigndi aldrei á hana. Hún missti því
ekkert af sínum góðu efnum, heldur festust öll efnin í fiskin-
um við frostið. Ég ætla að geta þess að gamni mínu, að ég hef