Breiðfirðingur - 01.04.1994, Qupperneq 33

L I D I N T í Ð
31
ljábakkans, sem var beygður í nær vinkil, og sleginn þunnt
fram) smokkað undir orfliólkana. Aður fyr voru ljáirnir
bundnir við orfið með þvengjum.
Ljáirnir voru þannig gerðir: sú tegund sem mest var notuð í
minni sveit, það var ljábakki og ljáblað, hvorttveggja gatað.
Svo fylgdu tilsvarandi hnoð til þess að hnoða blað og bakka
saman. Þegar blaðið var orðið slitið var það kallaö spik. Þá
var ekki um annað að gera en að sprengja hnoðin og setja nýtt
blað á bakkann. Ljáirnir voru misjafnlega langir; átta gata
voru þeir stystu og voru þeir fyrir unglinga og byrjendur, en
ellefu og tólf gata voru fyrir hina hraustu sláttumenn. Hin ljá-
tegundin var kölluð einjárnungur, því blað og bakki voru í
einu lagi. Þeir voru líka til í mismunandi lengdum, en þegar
þeir voru orðnir slitnir var þeim bara fleygt. Ekki þóttu þeir
heppilegir á tún sem voru hörð, því þeir voru svo deigir.
Svo var nú til ein Ijátegundin ennþá og það var torfristuljár-
inn. Hann var dálítið sérstætt áhald, hann var eilítið íboginn,
en aftari endi hans var beygður vel yfir vinkil og klofinn. Þar
komu tvö handföng. Með þessu áhaldi voru ristar lengar lengj-
ur af grasrótinni á þeim stöðum þar sem mýrlent var og í gras-
rótinni mikið af vafningsrótum, sem gerðu torfið seigt. Þegar
torfið hafði verið losað frá, var það hringað upp á rönd og lát-
ið þoma. Hver torfa var í kringum tveir metrar á lengd og 35-
40 cm á breidd. Að lokum var svo torfið reitt á hestum heim á
þann veg að það var lagt yfir hrygg hestsins. Þetta torf var
notað til að tyrfa með húsaþök, en þó sérstaklega til að tyrfa
með hey, er ekki var sett í hlöður heldur tóftir.
Eitt af þeim áhöldum sem voru alveg nauðsynleg öllum
þeim sem stunduðu heyskap, það var hverfusteinn sem notað-
ur var til þess að þynna eggina á ljánum með svo þeir bitu bet-
ur. Hverfusteinninn var stór kringlóttur brýnissteinn með gat í
miðjunni, sem í var settur snúningsásinn. Utan um steininn
var smíðaður tréstokkur er hálfparturinn af steininum gekk
ofan í. Þegar brýna skyldi Ijá á steinunum var látið vatn í
stokkinn sem verkaði tvíþætt: það kældi ljáinn svo hann hitn-
aði ekki og mýkti steininn. Þessir steinar voru ýmist hand-