Fréttablaðið - 31.12.2018, Blaðsíða 4

Fréttablaðið - 31.12.2018, Blaðsíða 4
Þú færð Þorgeir á næsta flugeldamarkaði björgunarsveitanna Þorgeir er mögnuð terta. Allir regnbogans litir lýsa upp himininn með blómum, pálmum og stjörnum. Skotunum er fylgt eftir með glitrandi hala og hvellir, brak og brestir óma um svæðið. Þorgeir er skriðinn undan feldinum í allri sinni dýrð. skot 27 SEK 5 5 6 49 kg DÓMSMÁL Í 22 dómum sem féllu hjá héraðsdómstólum landsins í heimil- isofbeldismálum á árinu, voru tveir sýknaðir. Breytt verklag lögreglu, nýtt ákvæði í hegningarlögum og aukin umræða í samfélaginu um heimilisofbeldi; allt hefur þetta haft þau áhrif að bæði ákærum og sak- fellingum fyrir brot í nánu sambandi hefur fjölgað mjög á undanförnum árum. „Ég hugsa að fólk sé orðið með- vitaðra í dag um að líta ekki undan. Þegar verklaginu var breytt var það kynnt mjög vel og ég hugsa að það hafi líka hjálpað til; aukin umræða um heimilisofbeldi,“ segir Sigrún Jónasdóttir rannsóknarlögreglu- maður. Hún segir nágranna duglegri að hringja í neyðarlínu og þá eru þeir yfirleitt að tilkynna hávaða eða öskur úr næstu íbúð. Upplifunin er að fólki sé hreinlega annt um nágranna sína. Þolendur sjálfir hringja líka á lög- reglu og í einstaka tilvikum eru það börn sem hringja; segja foreldra sína vera að rífast. „Einnig hafa tilkynn- ingar í einhverjum tilvikum komið þannig, þá aðallega frá erlendu fólki sem talar litla íslensku, að það sendir skilaboð til vinar og biður hann að hafa samband við lögreglu fyrir sína hönd,“ segir Sigrún. Það sem breyttist þegar nýtt verk- lag lögreglu var tekið upp árið 2014 er fyrst og fremst að öll mál eru rann- sökuð, en áður var alls ekki alltaf haft samband við rannsóknarlögreglu. Reynt var að stilla til friðar og oft náðu afskipti lögreglu ekki lengra. Samkvæmt hinu nýja verklagi kemur útkallsdeild almennu lögreglunnar fyrst á vettvang, ástandið er metið og hvort einhver brot hafi átt sér stað; ofbeldi, hótanir, eignaspjöll. Ef svo er er kallaður til rannsóknarlögreglu- maður og tekin skýrsla af geranda óháð því hvort brotaþoli vill kæra. „Sem brotaþoli í svona máli geturðu skorast undan vitnaskyldu vegna tengsla og margir nýta sér það,“ segir Sigrún en tekur fram að öll ofbeldis- mál fari þó í rannsókn og að lokum til ákærusviðs þar sem ákvörðun er tekin um ákæru. Ef börn búa á heimilinu er félags- þjónustan alltaf kölluð til og barna- vernd. „Fulltrúi barnaverndar sér um að ræða við börnin og fá þeirra upplifun á ástandinu á heimilinu og fulltrúi félagsþjónustunnar kynnir þolanda hvaða úrræði eru í boði fyrir þolendur ofbeldis, svo sem Kvenna- athvarfið og Bjarkarhlíð,“ segir Sig- rún og nefnir einnig að túlkur sé að auki kallaður til ef um erlendan geranda eða þolanda sé að ræða. Í hinu nýja verklagi felst einnig eftirfylgni sem félagsþjónustan sér um og í sumum tilvikum fer rann- sóknarlögreglumaður ásamt full- trúa félagsþjónustunnar í heimsókn til brotaþola til að kanna ástandið á heimilinu. „Það hjálpar mikið að félagsþjón- ustan komi strax inn í málið. Fólk fær aðstoð, ráðgjöf og nær betur að vinna úr sínum málum. Í einhverjum tilvikum veit fólk ekki hvert það á að leita eða hvaða aðstoð er í boði og þar kemur félagsþjónustan sterk inn,“ segir Sigrún og bætir því við að þegar börn eru í spilinu fái þau viðtal hjá barnavernd. Sigrún hefur 20 ára reynslu í lög- reglunni og meðal breytinga sem hún merkir eftir hið breytta verklag er að það er mun fátíðara en áður að lögregla þurfi að hafa ítrekuð afskipti af sama heimili og segir hún að aðkoma félagsþjónustunnar og eftirfylgnin eigi eflaust stóran þátt í því. Svo hefjast ekki öll málin með símtali til neyðarlínu. „Það hefur líka aukist að brotaþoli leiti beint til lögreglu, panti tíma í kærumóttöku, komi á lögreglustöð og leggi fram kæru.“ Vísbendingar eru um fjölgun til- kynninga um heimilisófrið yfir jólin. Að jafnaði er tilkynnt um fjögur ofbeldis- og ágreiningsmál milli skyldra og tengdra á hverjum sólar- hring en yfir jól fer þetta meðaltal upp í sex tilvik á sólarhring sam- kvæmt upplýsingum frá Rannveigu Þórisdóttur, afbrotafræðingi hjá lög- reglunni á höfuðborgarsvæðinu. Sigrún segist þó ekki upplifa þenn- an mun. „Það er bara allur gangur á þessu,“ segir hún og nefnir að í sínu hverfi; Kópavogi og Breiðholti, hafi ekkert heimilisofbeldismál komið upp á aðfangadag, jóladag eða annan jóladag. Þá viti hún að svo hafi einnig verið á stöðinni í Hafnarfirði sem nái einnig til Garðabæjar og Álftaness. Aðspurð segir Sigrún útköllin í raun ekkert ólík um jól. „Þetta er allt- af jafn erfiður málaflokkur. Að koma inn á heimili þar sem sambýlisfólk hefur verið að rífast og hefur jafnvel verið beitt ofbeldi. Allir í uppnámi og lögregla, félagsþjónusta, barnavernd og jafnvel túlkur komin inn á gólf til þín og vilja fara að ræða málin og fá framburð um hvað var að gerast milli ykkar.“ Sigrún segir svona mál koma upp í öllum þjóðfélagshópum. „Heimilis- ofbeldi spyr hvorki um stétt né stöðu og gerist á heimilum bæði ríkra og fátækra, hjá fólki á öllum aldri, bæði af íslenskum og erlendum uppruna.“ adalheidur@frettabladid.is Tugir dóma um heimilisofbeldi á árinu Sigrún Jónasdóttir, reynslubolti í lögreglunni, var á bakvakt þegar ljósmyndari smellti af henni mynd á lögreglustöðinni við Hlemm í gær. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR Nokkurra mánaða fangelsi algengasta refsingin Nýtt ákvæði hegningarlaga þar sem heimilisofbeldi er sérstak- lega skilgreint tók gildi 5. apríl árið 2016. Ekki eru til tölur um fjölda ákæra það ár en árið á eftir voru gefnar út átján ákærur hjá lög- reglunni á höfuðborgarsvæðinu vegna brota gegn ákvæðinu og 21 það sem af er þessu ári vegna 28 brota. Af 22 dómum í þessum mála- flokki féllu tveir sýknudómar í héraði á árinu. Refsingar fyrir heimilisofbeldi voru yfirleitt fangelsi í nokkra mán- uði, allt frá tveimur og upp í tólf, en þyngri fyrir alvarlegustu brotin. Sá þyngsti féll fyrir hrottafengna nauðgun og brot í nánu sambandi en brotaþoli skipti um réttargæslu- mann í málinu, dró framburð sinn til baka, lagðist gegn skýrslutökum af heilbrigðisstarfsfólki og fór fram á að málið yrði fellt niður. Á það var ekki hlustað og gerandinn dæmdur í fjögurra ára fangelsi. Ákærum og dómum í heimilisofbeldismálum fjölgar og lögregla þarf sjaldnar að hafa ítrekuð afskipti af sama heim- ilinu eftir að verklagi var breytt fyrir fjórum árum. Tölur benda til að útköllum fjölgi um hátíðir. Aukin umræða hefur valdið viðhorfs- breytingu og nágrannar líta síður í hina áttina. Ég hugsa að fólk sé orðið meðvitaðra í dag um að líta ekki undan. Sigrún Jónasdóttir, rannsóknarlögreglumaður FERÐAÞJÓNUSTA Svigrúm flestra ferðaþjónustufyrirtækja til launa- hækkana er lítið sem ekkert og geta óábyrgir kjarasamningar haft mjög alvarleg áhrif á rekstrarforsendur þeirra. Þetta segir Bjarnheiður Halls- dóttir, formaður Samtaka ferðaþjón- ustunnar. „Það eru vissulega blikur á lofti sem stendur – yfirvofandi eru erfiðir kjarasamningar, sem félagsmenn eru vissulega áhyggjufullir yfir,“ ritar Bjarnheiður í áramótafærslu á vefsíðu samtakanna. Hún segir hlut- fall launakostnaðar óvíða hærra en í ferðaþjónustufyrirtækjum, gengi krónunnar sé enn sterkt og sveiflist meira en góðu hófi gegnir. Bjarnheiður segir í pistli sínum að árið sem rennur senn sitt skeið hafi markað viss kaflaskil í ferðaþjónust- unni hér á landi. „Hinum gríðarlega uppgangi síð- ustu ára, þar sem hvert metið á fætur öðru var slegið og litið á margra tugprósenta vöxt árlega sem sjálf- sagðan, virðist nú vera lokið. Ýmsir þættir, einkum í ytra umhverfi greinarinnar – sterkt gengi krónu, hár launa- og fjármagnskostnaður – hafa valdið því að verð á íslenskri ferðaþjónustu á erlendum mörk- uðum hefur sums staðar náð þeim hæðum að það hefur haft mikil áhrif á eftirspurn,“ ritar Bjarnheiður. Segir hún að þetta ástand hafi breytt samsetningu erlendra gesta og þar með hafi ferðahegðun tekið breytingum – atvinnugreinin hafi staðið fyrir stórum áskorunum á árinu sem er að líða, þar sem megin- stefið hafi verið hagræðing í rekstri. – khn Lítið sem ekkert svigrúm til hækkana Bjarnheiður segir árið hafa markað kaflaskil. FRÉTTABLAÐIÐ/SIGTRYGGUR ARI 3 1 . D E S E M B E R 2 0 1 8 M Á N U D A G U R4 F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð 3 1 -1 2 -2 0 1 8 0 4 :4 4 F B 0 4 8 s _ P 0 4 5 K .p 1 .p d f F B 0 4 8 s _ P 0 4 0 K .p 1 .p d f F B 0 4 8 s _ P 0 0 4 K .p 1 .p d f F B 0 4 8 s _ P 0 0 9 K .p 1 .p d f A u to m a ti o n P la te r e m a k e : 2 1 E C -B A D 4 2 1 E C -B 9 9 8 2 1 E C -B 8 5 C 2 1 E C -B 7 2 0 2 7 5 X 4 0 0 .0 0 1 3 B F B 0 4 8 s _ 3 0 _ 1 2 _ 2 0 1 C M Y K

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.