Ljósmæðrablaðið - 01.12.2011, Blaðsíða 6

6 Ljósmæðrablaðið - desember 2011
ÚTDRÁTTUR
Tíðni heimafæðinga á Íslandi hefur aukist hratt
á síðustu árum í kjölfar sögulegrar lægðar í lok
síðustu aldar. Ekki hefur verið gerð fræðileg
rannsókn á útkomu heimafæðinga á Íslandi.
Í greininni er lýst forrannsókn á samanburði
á útkomu fyrirfram ákveðinna heimafæðinga
og sjúkrahúsfæðinga hjá sambærilegum hópi
hraustra kvenna.
Samkvæmt hugmyndafræði ljósmæðra um
fæðingu sem lífeðlislegt ferli, sem liggur rann-
sókninni til grundvallar, ætti heimafæðing að
vera valkostur fyrir heilbrigðar konur með
eðlilega meðgöngu að baki. Niðurstöður
nýlegra, erlendra rannsókna hafa gefið til kynna
að útkoma fyrirfram ákveðinna heimafæðinga
sé betri en útkoma sjúkrahúsfæðinga hvað
varðar inngrip og heilsufar móður og barns en
ekki sé marktækur munur á tíðni burðarmáls-
dauða.
Rannsóknaraðferð var megindleg með aftur-
virku tilfella-viðmiðasniði. Í tilfellahópi var
hentugleikaúrtak 39 heimafæðinga úr þýði allra
heimafæðinga á Íslandi á árunum 2005-2009. Í
viðmiðahópi var markmiðsúrtak 39 sjúkrahús-
fæðinga sem pöruðust við heimafæðingar og
voru úr þýði án frábendinga fyrir heimafæðingu.
Unnið var úr gögnum með lýsandi tölfræði og
ályktunartölfræði, Kí-kvaðratprófum, Wilcoxon-
prófum og Fisher’s-prófum.
Niðurstöður þessarar forrannsóknar leiddu
í ljós góða útkomu móður og barns í báðum
rannsóknarhópum. Tíðni inngripa var marktækt
lægri hjá heimafæðingarhópi þótt til þeirra
teldust fæðingar sem lauk á sjúkrahúsi. Apgar-
stig 5 mínútum eftir fæðingu voru marktækt betri
hjá börnum sem fæddust heima. Niðurstöður
íslensku forrannsóknarinnar samræmast niður-
stöðum nýlegra, erlendra rannsókna á útkomu
heimafæðinga. Þörf er á frekari rannsóknum
sem ná til stærri rannsóknarhópa og skoða þætti
sem geta haft áhrif á útkomu heimafæðinga, eins
og búsetu, flutning og starfsreynslu ljósmóður.
Lykilorð: Útkoma, fyrirfram ákveðin
heimafæðing, fyrirfram ákveðin sjúkrahús-
fæðing, ljósmóðir.

ABSTRACT
The Icelandic home birth rate has increased
rapidly in recent years following a historic low
point in the 90‘s. The outcome of home births
in Iceland has not been the subject of scientific
research. This article describes a pilot study
comparing the outcome of planned home and
hospital births in comparable groups of healthy
women.
According to the study‘s contextual
background in midwifery ideology, regarding
labor and birth as a physiological process,
home birth should be an option for healthy
women with a normal pregnancy. Recent studies
in other countries have shown less interventions
and health problems of mothers and babies
in planned home births compared to hospital
births. No statistic differences in perinatal
deaths have been detected.
The study method had a quantitative, retro-
spective case-control design. Cases were 39
home births chosen by convenience sampling
from a population of all home births in Iceland
in 2005-2009. Controls were a purposive sample
of 39 matched hospital births from a population
of women without contra-indications for home
birth. Data was processed using descriptive and
inferential statistics, Chi-squared, Wilcoxon-
tests and Fisher’s tests.
This pilot study’s results showed good
outcome for mothers and babies in both research
groups. Intervention rate was significantly lower
in the home birth group, which included births
in hospital after transfer. Five minute Apgar
Að fæða heima – áhætta eða
ávinningur?
Samanburður á útkomu fyrirfram ákveðinna heimafæðinga og
sjúkrahúsfæðinga á Íslandi 2005-2009: Afturvirk forrannsókn
með tilfella-viðmiðasniði
Berglind Hálfdánsdóttir
ljósmóðir M.Sc Heilsugæsla höfuðborgar-
svæðisins, Efstaleiti og Hlíðar, Heilsugæslan
Lágmúla, Fæðingadeild Landspítalans
Alexander Kristinn Smárason
fæðingalæknir PhD, DPhil, FRCOG, dósent
við Heilbrigðisvísindastofnun Háskólans á
Akureyri. Yfirlæknir á Sjúkrahúsinu
á Akureyri, kvennadeild
R I T R Ý N D G R E I N
Ólöf Ásta Ólafsdóttir
ljósmóðir PhD lektor við Hjúkrunar-
fræðideild Háskóla Íslands, forstöðumaður
fræðasviðs í ljósmóðurfræði við
Landspítala
RannsóknFyrirspurnir:
Berglind Hálfdánsdóttir
bugsy@internet.is