Ljósmæðrablaðið - 01.12.2011, Blaðsíða 10

10 Ljósmæðrablaðið - desember 2011
lífgun eftir fæðingu (tafla 4). Sex börn flokkast
með heilsufarsvandamál eftir heimafæðingu.
Tvö voru léttburar, tvö þurftu meðferð vegna
nýburagulu, eitt fékk augnsýkingu og eitt fór
í skammtímaeftirlit á vökudeild út af stunum
eftir fæðingu sem lokið hafði á sjúkrahúsi.
Ljósmóðir hafði ákveðið flutning eftir að í ljós
kom að legvatn var litað. Fimm börn í sjúkra-
húsfæðingahópi teljast hafa átt við heilsufars-
vanda að stríða eftir fæðingu. Tvö voru létt-
burar, eitt þurfti meðferð vegna nýburagulu, eitt
fékk augnsýkingu og eitt fæddist með op milli
hjartahólfa.
Í sumum eldri rannsóknum eru Apgarstig
meðhöndluð sem jafnbilabreyta þótt í raun séu
þau raðbreyta. Því var ákveðið að skoða breytuna
á báða vegu. Ekki var marktækur munur á hlut-
falli barna sem náð hafði 7 Apgarstigum við 5
mínútur. Hins vegar var marktækt hærra hlut-
fall barna sem hafði náð 9 Apgarstigum við 5
mínútur eftir heimafæðingu (α=0,05; p=0,028).
Einnig var meðaltal 5 mínútna Apgarstiga hærra
eftir heimafæðingu þegar breytan var skilgreind
sem jafnbilabreyta (α=0,05; p=0,042) (Mynd 3).

UMRÆÐA
Í ljósi þessarar forrannsóknar er óhætt að
taka undir niðurstöður erlendra rannsókna
um góða útkomu heimafæðinga. Þótt útkoma
beggja rannsóknarhópa sé góð er útkoma
heimafæðingarhópsins sýnu betri. Ekki er
þjónustustiga á sjúkrahúsi við það að sitjandi
uppgötvaðist á grindarbotni.
Útkoma mæðra
Flestar konur fengu lítinn áverka á spöng,
auk þess sem spangarklippingar voru fátíðar.
Fjórar konur áttu við heilsufarsvanda að stríða
í kjölfar heimafæðingar. Tvær fengu 3° rifu,
ein alvarlega blæðingu og ein barnsfararsótt.
Níu konur flokkast með heilsufarsvandamál
eftir sjúkrahúsfæðingu. Ein fékk 3° rifu, sex
alvarlega blæðingu og þrjár fóru í keisaraskurð.
Þar af var ein kona sem bæði fór í keisaraskurð
og fékk alvarlega blæðingu.
Inngripatíðni var marktækt hærri hjá
konum sem hófu fæðingu á sjúkrahúsi (tafla
3). Hríðir þeirra voru marktækt frekar auknar
með samdráttarlyfinu oxytocin (α=0,05;
p=0,018). Konur í sjúkrahúsfæðingahópi þáðu
einnig marktækt frekar mænurótardeyfingu
til verkjastillingar (α=0,05; p=0,025) (Mynd
2). Ekki var gerður útreikningur á tengslum
inngripanna tveggja í þessum litla rann-
sóknarhópi. Munur á fjölda kvenna sem fékk
alvarlega blæðingu var áberandi, þótt hann væri
ekki marktækur miðað við marktektarmörk
rannsóknar (α=0,05; p=0,054).
Útkoma barna
Enginn burðarmálsdauði varð meðal nýbura
í rannsókninni og ekkert barn þurfti endur-
haldsrannsóknar. Aðgangur að sjúkragögnum
hjá stofnunum og sjálfstætt starfandi ljós-
mæðrum var tryggður. Leitast var við að hafa í
heiðri fjórar meginreglur vísindasiðfræði, sjálf-
ræðisregluna, velgjörðarregluna, skaðleysis-
regluna og réttlætisregluna (Sigurður Krist-
insson, 2003).
Upplýsinga um fæðingar var aflað beint úr
mæðraskrám kvenna þar sem þær voru vistaðar,
ýmist á sjúkrastofnunum eða í vörslu ljós-
mæðra. Viðmiðahópur var fundinn með aðstoð
Fæðingarskráningar, sem heldur rafræna skrá
yfir allar fæðingar á Íslandi. Ljósmæðurnar
samþykktu að svara spurningum um starfs-
reynslu og var þeirra gagna aflað í samtali rann-
sakanda og ljósmæðra.
Úrvinnsla gagna
Unnið var með upplýsingar í tölfræðiforritinu
SPSS. Þar sem ekki var um slembiúrtak að ræða
og gildi breyta voru ekki normaldreifð þrátt fyrir
að n>30 voru ekki forsendur fyrir T-prófum á
jafnbilabreytum. Því var notast við Wilcoxon-
próf fyrir háða hópa sem hentar breytum sem
ekki eru normaldreifðar (Agresti og Finlay,
2009).
Fyrir rað- og nafnbreytur voru gerð Kí-
kvaðratpróf þegar skilyrði þess um væntitíðni
innreita voru uppfyllt. Þegar svo var ekki
var gert viðeigandi einhliða Fisher’s-próf
(Agresti og Finlay, 2009). Fyrir breytur sem
voru marggildar og uppfylltu ekki skilyrði
Kí-kvaðratprófs voru búnar til nýjar tvígildar
breytur.

NIÐURSTÖÐUR
Bakgrunnsbreytur rannsóknarhópanna virtust
sambærilegar að mestu leyti. Í flestum tilvikum
reyndist heldur ekki vera marktækur munur á
útkomu heimafæðinga og sjúkrahúsfæðinga,
enda um tiltölulega litla og sambærilega hópa
að ræða. Þó kom fram marktækur munur á
ákveðnum breytum.
Útkoma fæðinga
Útkoma fæðinga var góð í báðum hópum.
Flestar fæðingarnar voru eðlilegar, án inngripa
eða vandamála (tafla 2). Tíðni áhaldafæðinga
var 2,6% af heimafæðingum og 5,1% af sjúkra-
húsfæðingum. 7,7% sjúkrahúsfæðinganna
enduðu með keisaraskurði, en engin fyrirfram
ákveðin heimafæðing. Munur á tíðni eðlilegra
fæðinga var þó ekki marktækur (α=0,05;
p=0,100).
Sjö konur, þar af fjórar fjölbyrjur og þrjár
frumbyrjur, voru fluttar úr heimahúsi á sjúkrahús
í fæðingarferlinu vegna vandamála sem upp
komu. Átta konur, þar af tvær fjölbyrjur og sex
frumbyrjur, voru fluttar á hærra þjónustustig
vegna vandamála í fyrirfram ákveðinni sjúkra-
húsfæðingu. Algengasta ástæðan var þörf fyrir
aukna verkjastillingu. Ekki var marktækur
munur milli hópa. Forsendur útreiknings
voru 39 konur, þótt 17 konur hæfu fæðingu
á Fæðingargangi, sem er hæsta þjónustustig
fæðinga á Íslandi, en 22 í Hreiðrinu. Eini
flutningurinn sem taldist bráður varð milli
Mynd 2: Mæður - útkomubreytur með marktækum mun
Mynd 3: Börn - útkomubreytur með marktækum mun